Công tác đặc xá năm 2024: Đối tượng, điều kiện đặc xá có gì mới?

Đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.(khoản 1 Điều 3 Luật đặc xá 2018).

Vì điều kiện đặc xá năm 2023 phù hợp với quản lý, giáo dục, cải tạo phạm nhân cũng như thực hiện được chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước ta. Chính vì vậy, điều kiện đặc xá năm 2024 cơ bản giống như năm 2023. Lựu ý rằng các trường hợp đặc xá phải không làm ảnh hưởng đến quốc gia, trật tự an toàn xã hội phải phải cải tạo tiến bộ.

1. Đối tượng đặc xá năm 2024

Theo quy định tại Điều 2, quyết định về đặc xá năm 2022 ngày 01/7/2022 có hiệu lực ngày 1/7/2022 được hướng dẫn bởi khởn 1 Mục I hướng dẫn 157/TANDTC-V1 năm 2022. Đối tượng được đặc xá bao gồm:

- Là người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn;

- Là người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn;

- Là người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù có đủ các điều kiện sau:

+ Là người được Tòa án có thẩm quyền quyết định cho tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù theo quy định tại Điều 68 Bộ luật hình sự 2015 hoặc Điều 62 Bộ luật hình sự 1999.

+ Người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù có nơi cư trú rõ ràng (có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú hoặc đơn vị quân đội nơi quản lý người bị kết án.

+ Quyết định tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù của Tòa án có thẩm quyền đối với người bị kết án tính đến ngày 31/8/2022 vẫn đang có hiệu lực thi hành.

2. Điều kiện được đề nghị đặc xá năm 2024

Thứ nhất, có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định của pháp luật thi hành án hình sự.

Thứ hai, đã chấp hành án phạt tù ít nhất là một phần hai thời gian đối với trường hợp bị tù có thời hạn, nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 15 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, nếu sau khi đã được giảm xuống tù có thời hạn mà tiếp tục được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm sau đó không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù.

Thứ ba, đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí;

Thứ tư, đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự đối với người bị kết án phạt tù về các tội tham nhũng;

Thứ năm, đã thi hành xong hoặc thi hành được một phần nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác nhưng do lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn thuộc trường hợp chưa có điều kiện thi hành tiếp phần còn lại theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự đối với người bị kết án phạt tù về tội không phải là tội tạm nhũng

Trường hợp phải thi hành nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác đối với tài sản không thuộc sở hữu của Nhà nước thì phải được người thi hành án đồng ý hoãn thi hành án hoặc không yêu cầu sối với tài sản này.

Thứ sáu, khi được đặc xá không làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự;

Thứ bảy, không thuộc một trong các trường hợp sau. Nếu thuộc các trường hợp sau đây thì dủ người đó có đủ các điều kiện ở trên thì cũng không được đề nghị đặc xá:

- Bị kết án phạt tù về tội phản bội tổ quốc; tội nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp; tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; tội bạo loạn; tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; tội phá hoại cơ sở vật chất kỹ thuật của nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Tội phá rối an ninh; tội chống phá cơ sở giam giữ; tội khủng bố hoặc một trong các tội quy định tại Chương các tội phạm hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh;

- Bản án, phần bản án hoặc quyết định của Tòa án đối với người đó đang bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm theo hướng tăng nặng trách nhiệm hình sự.

- Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác;

- Trước đó đã được đặc xá;

- Có từ 02 tiền án trở lên;

- Thời hạn chấp hành hình phạt tù còn lại không đảm bảo theo quy định

- Bị kết án phạt tù về tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm an ninh quốc gi.

- Phạm tội giết người có tổ chức hoặc có tính chất côn đồ hoặc thực hiện tội phạm một cách man rợ, cố ý gây thương tích có tổ chức hoặc có tính chất côn đồ hoặc phạm tội nhiều lần đối với một người hoặc một lần đối với nhiều người hoặc dùng axit nguy hiểm, hiếp dâm có tính chất loạn luân, hiếp dâm trẻ em hoặc hiếp dâm người dưới 16 tuổi; mua bán, đánh tráo hoặc chiếm đoạt trẻ em; cướp tài sản; cướp giật tài sản; trộm cắp tài sản có tổ chức hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, chống người thi hành công vụ có tổ chức hoặc phạm tội từ 02 lần trở lên hoặc gây hậu quả nghiêm trọng hoặc xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội; cướp tài sản nhiều lần, cướp giật tài sản nhiều lần, trộm cắp nhiều lần (từ hai lần trở lên).

- Phạm tội về ma túy hoặc tội cướp tài sản hoặc tội bắt có nhắm chiếm đoạt tài sản mà thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại trên 01 năm đối với người bị kết án phạt tù dưới 7 năm hoặc thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại trên 02 năm đối với người bị kết án phạt tù từ 07 năm đến 15 năm hoặc thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại trên 03 năm đối với người bị kết án phạt tù trên 15 năm, tù chung thân;

- Phạm mội trong các tội quy định tại chương tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh sự của con người của Bộ luật hình sự do cố ý mà thời hạn từ lại trên 02 năm đối với người bị kết án phạt tù từ 10 năm đến 15 năm hoặc thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại trên 03 năm đối với người bị kết án phạt tù trên 15 năm, tù chung thân;

- Người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy trong vụ án phạm tội có tổ chức; người dùng thủ đoạn xảo quyệt, ngoan cố chống đối trong vụ án phạm tội có tổ chức; người phạm tội có tính chất chuyên nghiệp;

- Có căn cứ khẳng định đã sử dụng trái phép chất ma túy;

- Bị kết án phạt tù do phạm tội từ ba tội trở lên hoặc phạm từ hai tội do cố ý trở lên, kể cả trường hợp tổng hợp hình phạt;

- Có một tiền án mà lại bị kết án phạt tù về tội do cố ý;

- Đã từng bị kết án phạt tù, kế cả trường hợp đã được xóa án tích hoặc đã từng bị đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, kể cả cơ sở giáo dục trước đây hoặc đã từng bị đưa vào trường giáo dưỡng mà bị kết án phạt tù về một trong các tội sau đây: về ma túy; giết người; cướp tài sản; cướp giật tài sản; cưỡng đoạt tài sản; lừa đảo chiếm đoạt tài sản; trộm cắp tài sản; bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; chống người thi hành công vụ; mua bán phụ nữa hoặc mua bán người; gây rối trật tự công cộng; tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có; cho vay lãi nặng hoặc cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự; tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép.

3. Đặc xá trong trường hợp đặc biệt của năm 2024

Đối tượng được xem xét đề nghị đặc xá trong trường hợp đặc biệt theo quy định của chủ tịch nước về đặc xá năm 2022 là người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù không đủ điều kiện đặc xá hoặc người đang được hoãn chấp hành án phạt tù khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

- Có văn bản của Chủ tịch nước yêu cầu đặc xá;

- Có văn bản đề nghị đặc xá của cơ quan đại diện ngoại giao của nước ngoài hoặc của tổ chức quốc tế;

- Có văn bản đề nghị đặc xá của các bộ, cơ quan ngang bộ, các ban  của Đảng, Ủy ban Trung ương mặt trận tổ quốc Việt Nam.

4. Sự cần thiết và quan trọng của việc đặc xá

Mặc dù năm 2021 Nhà nước ta mới thực hiện hoạt động đặc xá, nhưng đến năm 2022 lại tiếp tục đặc xá vì đặc xá thể hiện được tính nhân văn, nhân đạo và đặc biệt là thể hiện sự khoan hồng đối với người phạm tội. Đặc xá cồn là chủ trương lớn của Đảng, của Nhà nước. Việc khoan hồng đối với người phạm tội để họ được trở về đoàn tụ với gia đình, có cơ hội làm lại cuộc đời.

Hiệu quả của việc đặc xá được thể hiện khá rõ nét khi phần lớn trường hợp đặc xá trở về nơi cứ trú làm ăn lương thiện. Tỷ lệ người đặc xá tái phạm rất ít chỉ 0,06% tổng số người đặc xá.

Vì vậy, năm 2022 chủ tích nước tiếp tục đặc xá với những điều kiện cơ bản là giống với điều kiện năm 2021.

Nếu bạn đọc còn bất kỳ vướng mắc nào cần giải đáp về hoạt động đặc xá, hãy liên hệ với tổng đài tư vấn pháp luật hình sự trực tuyến: 1900.6162 để được Luật Minh Khuê giải đáp nhanh chóng, chính xác và hiệu quả. Trân trọng cảm ơn!