Danh mục ngành nghề kinh doanh không có điều kiện

1. Khái niệm ngành nghề kinh doanh không có điều kiện

Ngành nghề kinh doanh không có điều kiện là những ngành nghề mà doanh nghiệp có thể tiến hành hoạt động kinh doanh mà không cần đáp ứng các điều kiện cụ thể như giấy phép, chứng chỉ hành nghề, hoặc các yêu cầu khác do cơ quan nhà nước quy định. Các ngành nghề này thường không liên quan đến các lĩnh vực nhạy cảm, không ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, an ninh quốc gia, hay trật tự xã hội.

Theo thông tin từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, có 386 ngành nghề kinh doanh có điều kiện, được quy định trong 391 văn bản quy phạm pháp luật khác nhau. Trong đó, Luật Đầu tư liệt kê 267 ngành nghề kinh doanh có điều kiện, chiếm khoảng 70% tổng số các hoạt động kinh doanh có điều kiện tại Việt Nam.

Trong bối cảnh số lượng ngành nghề kinh doanh có điều kiện chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế Việt Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang đề xuất loại bỏ 51 ngành nghề kinh doanh có điều kiện, đưa chúng vào danh sách ngành nghề không cần điều kiện. Điều này nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh và cải thiện môi trường kinh doanh tại Việt Nam.

Dưới đây là danh sách 51 ngành nghề kinh doanh không cần điều kiện theo đề xuất của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, mặc dù danh sách cụ thể không được nêu chi tiết trong thông tin bạn cung cấp. Các ngành nghề này, nếu được thông qua, sẽ không yêu cầu doanh nghiệp phải tuân thủ các điều kiện đặc thù như trước đây, giúp giảm bớt gánh nặng thủ tục hành chính và tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển tự do hơn.

2. Danh mục các ngành nghề kinh doanh không có điều kiện

Ngành nghề kinh doanh không có điều kiện là những lĩnh vực mà các cá nhân, tổ chức có thể tiến hành hoạt động kinh doanh mà không cần phải đáp ứng các yêu cầu đặc biệt hay điều kiện khắt khe do cơ quan quản lý nhà nước đề ra. Điều này giúp giảm bớt các rào cản hành chính và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc phát triển kinh doanh, góp phần thúc đẩy sự đa dạng và linh hoạt trong nền kinh tế.

Trong danh mục các ngành nghề kinh doanh không cần điều kiện, có nhiều lĩnh vực đa dạng, từ dịch vụ, sản xuất đến vận tải, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động mà không phải chịu sự quản lý nghiêm ngặt từ nhà nước. Ví dụ, cho thuê nhà cho cá nhân, tổ chức nước ngoài để ở hoặc làm văn phòng là một lĩnh vực không yêu cầu điều kiện kinh doanh đặc biệt. Điều này đồng nghĩa với việc các cá nhân hay doanh nghiệp có thể dễ dàng tham gia vào thị trường cho thuê nhà mà không cần phải trải qua các thủ tục phức tạp hoặc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe.

Bên cạnh đó, các dịch vụ liên quan đến logistics, đặc biệt là những dịch vụ phục vụ chủ yếu cho người Việt Nam, cũng nằm trong danh mục không cần điều kiện. Điều này giúp các doanh nghiệp logistics dễ dàng hơn trong việc triển khai các hoạt động kinh doanh, từ vận tải xăng dầu, vận chuyển LPG đến vận chuyển vật liệu nổ công nghiệp. Những ngành nghề này thường đòi hỏi sự chính xác và an toàn cao, nhưng khi được đưa ra khỏi danh mục ngành nghề có điều kiện, chúng giúp giảm thiểu chi phí và thời gian cho doanh nghiệp, đồng thời kích thích sự cạnh tranh và phát triển thị trường.

Lĩnh vực kinh doanh phân bón, đặc biệt là phân bón vô cơ, cũng nằm trong danh mục không cần điều kiện. Điều này cho phép các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh phân bón tiếp cận thị trường một cách nhanh chóng hơn, góp phần ổn định và phát triển ngành nông nghiệp. Việc xuất khẩu phân bón, đặc biệt là phân bón vô cơ, cũng được đơn giản hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đẩy mạnh xuất khẩu và gia tăng giá trị sản phẩm.

Ngoài ra, các ngành kinh doanh dịch vụ như kinh doanh rượu, bán lẻ sản phẩm thuốc lá, xuất khẩu gạo, hay vận tải hành khách bằng xe hợp đồng và du lịch cũng được đề xuất loại bỏ khỏi danh mục ngành nghề có điều kiện. Việc này nhằm thúc đẩy sự tự do kinh doanh và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa dễ dàng hơn trong việc gia nhập thị trường. Đặc biệt, trong lĩnh vực vận chuyển hàng không và hạ tầng đường sắt, việc không yêu cầu điều kiện kinh doanh giúp giảm thiểu rào cản cho doanh nghiệp trong việc cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho xã hội.

Một số ngành nghề liên quan đến bảo trì, bảo dưỡng, đào tạo và dịch vụ tư vấn cũng được đưa vào danh mục không cần điều kiện. Các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô, cơ sở đào tạo đánh giá trình độ tiếng Anh cho nhân viên hàng không, hoặc các tổ chức đào tạo bồi dưỡng về đấu thầu đều có thể hoạt động mà không cần đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt từ nhà nước. Điều này không chỉ giảm bớt áp lực cho doanh nghiệp mà còn giúp nâng cao chất lượng dịch vụ thông qua cạnh tranh và sự sáng tạo.

Đặc biệt, các ngành nghề trong lĩnh vực xây dựng, từ việc lập dự án đầu tư xây dựng công trình, khảo sát xây dựng, đến thi công và quản lý dự án đều được đơn giản hóa về mặt điều kiện kinh doanh. Các tổ chức tư vấn, đơn vị quản lý, vận hành hệ thống chiếu sáng, cây xanh, hạ tầng chung cũng có thể hoạt động dễ dàng hơn, góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng của các công trình xây dựng.

Cuối cùng, việc đơn giản hóa các điều kiện kinh doanh trong các ngành nghề này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế, tạo ra môi trường kinh doanh cạnh tranh và linh hoạt hơn, từ đó giúp các doanh nghiệp tận dụng tối đa các cơ hội kinh doanh và mở rộng quy mô hoạt động của mình.

3. Điều kiện để được kinh doanh các ngành nghề không có điều kiện

Thương mại hoạt động cá nhân là một khái niệm đã tồn tại từ lâu trong lịch sử kinh doanh, đại diện cho một hình thức thương mại phát triển tự nhiên và chủ yếu tập trung ở quy mô nhỏ lẻ, phổ biến trong cộng đồng tiểu thương. Những người thực hiện thương mại cá nhân thường không phải là những doanh nhân lớn hay các tổ chức có quy mô, mà đơn thuần là những cá nhân tự mình điều hành các hoạt động kinh doanh hàng ngày, với mục tiêu chính là sinh lợi. Hình thức thương mại này không bị ràng buộc bởi nhiều quy định phức tạp như đăng ký kinh doanh, nhưng vẫn phải tuân theo các quy định pháp luật cơ bản, nhằm đảm bảo sự ổn định và minh bạch trong hoạt động kinh tế.

Theo Điều 3 của Nghị định 39/2007/NĐ-CP, cá nhân hoạt động thương mại là những người tự mình thực hiện một, một số, hoặc toàn bộ các hoạt động mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ và các hoạt động khác nhằm mục đích sinh lợi, mà pháp luật cho phép. Tuy nhiên, điểm khác biệt quan trọng là họ không thuộc đối tượng phải đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật về đăng ký kinh doanh, và do đó không được gọi là "thương nhân" theo quy định của Luật Thương mại 2005. Điều này có nghĩa là họ không phải chịu các quy định chặt chẽ về giấy phép kinh doanh, nhưng vẫn phải tuân thủ các quy định pháp luật khác có liên quan.

Các hoạt động thương mại cá nhân bao gồm nhiều hình thức khác nhau, từ buôn bán rong, buôn bán vặt, bán quà vặt, đến buôn chuyến và cung cấp các dịch vụ nhỏ lẻ như đánh giày, bán vé số, sửa chữa khóa, cắt tóc, vẽ tranh, chụp ảnh. Những hoạt động này có thể diễn ra tại một địa điểm cố định hoặc không cố định, tùy thuộc vào đặc thù của từng loại hình kinh doanh. Ví dụ, buôn bán rong là một hoạt động phổ biến tại các khu vực đô thị, nơi mà các cá nhân mua bán không có địa điểm cố định. Họ có thể di chuyển từ nơi này sang nơi khác để tiếp cận khách hàng, từ đó tận dụng được lợi thế về mặt địa lý và thời gian. Buôn bán vặt, ngược lại, có thể được thực hiện tại một địa điểm cụ thể hoặc cũng có thể di động, tùy theo nhu cầu của người bán và khách hàng.

Một dạng khác của thương mại cá nhân là buôn chuyến, tức là mua hàng từ nơi khác về theo từng chuyến để bán cho người mua buôn hoặc bán lẻ. Đây là một hoạt động khá phổ biến tại các khu vực nông thôn hoặc vùng sâu, vùng xa, nơi mà hàng hóa không thể dễ dàng tiếp cận được như tại các thành phố lớn. Các cá nhân buôn chuyến thường tận dụng lợi thế về giá cả và sự khan hiếm của sản phẩm để kiếm lợi nhuận. Việc này không chỉ giúp họ tăng thu nhập mà còn đóng góp một phần không nhỏ vào việc cung cấp hàng hóa cho cộng đồng, đặc biệt là ở những nơi xa xôi hẻo lánh.

4. Quyền lợi và nghĩa vụ của người kinh doanh các ngành nghề không có điều kiện

Người kinh doanh các ngành nghề không có điều kiện là những cá nhân hoặc tổ chức hoạt động kinh doanh mà không phải đáp ứng các yêu cầu cụ thể về giấy phép, tiêu chuẩn, hoặc điều kiện mà nhà nước đặt ra. Dù không chịu sự kiểm soát chặt chẽ như những ngành nghề có điều kiện, người kinh doanh trong các lĩnh vực này vẫn có những quyền lợi và nghĩa vụ nhất định cần tuân thủ để đảm bảo hoạt động kinh doanh hợp pháp, ổn định và bền vững.

Quyền lợi của người kinh doanh các ngành nghề không có điều kiện

Tự do kinh doanh: Người kinh doanh có quyền tự do lựa chọn ngành nghề kinh doanh không có điều kiện phù hợp với khả năng và mong muốn của mình. Họ không phải xin giấy phép đặc biệt hoặc tuân thủ các yêu cầu phức tạp từ các cơ quan nhà nước, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí.

Không bị ràng buộc bởi điều kiện khắt khe: So với các ngành nghề có điều kiện, những người kinh doanh ngành nghề không có điều kiện không phải đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về cơ sở vật chất, trình độ chuyên môn hay quy trình sản xuất. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân và tổ chức nhỏ lẻ, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp, dễ dàng tham gia thị trường.

Quyền tham gia vào thị trường: Dù không phải đăng ký kinh doanh theo quy định, người kinh doanh trong các ngành nghề này vẫn có quyền tham gia vào các hoạt động kinh tế và thương mại như ký kết hợp đồng, mua bán hàng hóa và dịch vụ, và tiếp cận khách hàng. Họ có thể dễ dàng mở rộng phạm vi kinh doanh mà không gặp quá nhiều rào cản từ phía pháp luật.

Được bảo vệ quyền lợi hợp pháp: Trong quá trình kinh doanh, nếu quyền lợi hợp pháp của họ bị xâm phạm, người kinh doanh ngành nghề không có điều kiện có quyền yêu cầu sự can thiệp của pháp luật, chẳng hạn như khiếu nại, khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình.

Nghĩa vụ của người kinh doanh các ngành nghề 

Tuân thủ quy định pháp luật: Mặc dù không phải tuân theo các điều kiện đặc thù của ngành nghề, người kinh doanh vẫn phải tuân thủ các quy định pháp luật chung liên quan đến bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường, và các quy định khác nhằm đảm bảo hoạt động kinh doanh diễn ra một cách hợp pháp và an toàn.

Đóng thuế: Người kinh doanh trong các ngành nghề không có điều kiện vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đóng thuế theo quy định của pháp luật. Điều này bao gồm các loại thuế như thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế môn bài và các khoản phí, lệ phí khác nếu có.

Đảm bảo chất lượng hàng hóa, dịch vụ: Dù không bị kiểm soát chặt chẽ, người kinh doanh vẫn có trách nhiệm đảm bảo chất lượng hàng hóa và dịch vụ của mình. Điều này không chỉ giúp duy trì uy tín với khách hàng mà còn tránh các tranh chấp pháp lý liên quan đến hàng hóa kém chất lượng hoặc dịch vụ không đảm bảo.

Tuân thủ các quy định về quảng cáo và tiếp thị: Khi tiến hành các hoạt động quảng cáo, tiếp thị sản phẩm, dịch vụ, người kinh doanh phải đảm bảo rằng các thông tin đưa ra là chính xác, không gây hiểu lầm cho người tiêu dùng và tuân thủ các quy định về quảng cáo.

Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng: Người kinh doanh có nghĩa vụ tôn trọng và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Điều này bao gồm việc cung cấp thông tin đầy đủ về sản phẩm, dịch vụ, đảm bảo tính minh bạch trong giao dịch, và giải quyết kịp thời các khiếu nại, tranh chấp nếu có.

Bảo vệ môi trường: Trong quá trình kinh doanh, người kinh doanh phải tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường, không gây ô nhiễm hoặc thiệt hại cho môi trường xung quanh. Điều này bao gồm việc xử lý rác thải đúng quy định, không xả thải ra môi trường mà không qua xử lý, và thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường khác theo yêu cầu của pháp luật.

Chấp hành kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước: Dù hoạt động trong ngành nghề không có điều kiện, người kinh doanh vẫn phải chấp hành các cuộc kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Điều này nhằm đảm bảo hoạt động kinh doanh của họ tuân thủ đúng các quy định pháp luật và không gây ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng.

Xem thêm: Ngành nghề kinh doanh có điều kiện là gì? Ví dụ điều kiện kinh doanh

Nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 19006162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được giải đáp mọi thắc mắc.