Đề nghị xây dựng Luật bảo vệ dữ liệu cá nhân trình trong Quý II/2024

1. Đề nghị xây dựng Luật bảo vệ dữ liệu cá nhân trình trong Quý II/2024

Thực tế đã chứng minh rằng, trong thời đại công nghệ cao, các tổ chức tội phạm đã sử dụng những thủ đoạn công nghệ tinh vi để tấn công mạng và chiếm đoạt dữ liệu cá nhân (DLCN) với những mục đích xấu xa. Trong một không gian mạng liên kết, việc bảo vệ DLCN trở nên cực kỳ quan trọng và cần được thực hiện một cách đồng bộ và phối hợp giữa các chủ thể như tổ chức, doanh nghiệp, và cá nhân với các đơn vị nghiệp vụ chuyên trách về an ninh mạng. Bất kỳ sự yếu kém nào trong quá trình này, bất cứ lỗ hổng nào, đều có thể bị lợi dụng để tiến hành các cuộc tấn công.

Với tốc độ phát triển và ứng dụng của công nghệ thông tin trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội hiện nay, DLCN đã trở thành một nguồn nguyên liệu cơ bản và ngày càng quan trọng, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh. Tuy nhiên, hiện nay, việc áp dụng các biện pháp chế tài để xử lý các hành vi vi phạm liên quan tới DLCN vẫn còn thiếu sót và yếu về hiệu lực, không đủ mạnh mẽ để răn đe và xử lý những hành vi này một cách thích đáng.

Do đó, việc bổ sung, sửa đổi và tập trung thống nhất các biện pháp chế tài để xử lý vi phạm liên quan đến DLCN là điều cần thiết để đáp ứng yêu cầu thực tế của công tác quản lý nhà nước về bảo vệ DLCN, cũng như trong công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm và hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ DLCN. Một trong những biện pháp quan trọng và cần thiết nhất trong việc giải quyết vấn đề này là việc ban hành một Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Bộ Công an đã nêu rõ yêu cầu xây dựng một luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân nhằm đảm bảo quyền lợi và sự riêng tư cho mỗi cá nhân, ngăn chặn các hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, và cá nhân. Theo Bộ Công an, việc xây dựng luật này sẽ giúp đáp ứng các yêu cầu quan trọng trong việc bảo vệ thông tin cá nhân. Nó không chỉ là một bước tiến quan trọng mà còn là cơ hội để tạo ra một môi trường kinh doanh và xã hội trực tuyến an toàn, minh bạch và phát triển.

Hiện nay, trong cả nước, có nhiều doanh nghiệp đã và đang sử dụng dữ liệu cá nhân vào mục đích kinh doanh, phát triển kinh tế và tạo giá trị cho xã hội. Tuy nhiên, cũng không tránh khỏi việc xuất hiện nhiều vụ lộ, mất dữ liệu cá nhân nghiêm trọng, liên quan đến hàng chục triệu người. Bật tín hiệu cảnh báo đáng kể về tình trạng bảo mật dữ liệu trong xã hội số hiện nay. Do đó, việc quy định cụ thể các hoạt động kinh doanh liên quan đến dữ liệu cá nhân là vô cùng cấp bách và cần thiết. Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ cung cấp một khung pháp lý chặt chẽ và rõ ràng để định rõ trách nhiệm và nghĩa vụ của các tổ chức và cá nhân đối với việc xử lý, bảo vệ và sử dụng dữ liệu cá nhân.

2. Văn bản quy phạm pháp luật chưa có khái niệm rõ ràng

Bảo vệ dữ liệu cá nhân là một trong những vấn đề nổi bật và cần được quan tâm tại nhiều quốc gia trên thế giới, và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và việc sử dụng internet ngày càng phổ biến, việc bảo vệ thông tin cá nhân đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng đối với các cơ quan chính phủ, tổ chức, cá nhân.

Theo Bộ Công an Việt Nam, Hiến pháp năm 2013 của đất nước này đã rõ ràng khẳng định quyền riêng tư của cá nhân là không thể xâm phạm. Đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi và sự riêng tư cho mỗi người dân. Tuy nhiên, để thực hiện một cách hiệu quả, cần phải có hệ thống pháp luật cụ thể và rõ ràng.

Tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam chỉ mới có một số nghị định như nghị định 13/2023 về bảo vệ dữ liệu cá nhân, trong đó đưa ra định nghĩa và quy định cơ bản liên quan đến việc bảo vệ thông tin cá nhân. Tuy nhiên, các văn bản này vẫn chưa đủ để đảm bảo một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh và toàn diện về vấn đề này. Cần có sự thống nhất và cải tiến hơn nữa trong việc thực thi các quy định liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Một vấn đề khác mà Bộ Công an đã nêu ra là tình trạng lộ dữ liệu cá nhân trên không gian mạng đang diễn ra phổ biến. Nguyên nhân chủ yếu của hiện tượng này là do sự thiếu ý thức trong việc bảo vệ thông tin cá nhân từ phía người sử dụng. Quá trình đăng tải thông tin cá nhân công khai hoặc lộ thông tin trong quá trình chuyển giao, lưu trữ, và trao đổi đã dẫn đến nhiều trường hợp bị chiếm đoạt thông tin và đăng tải công khai một cách không mong muốn. .Để giải quyết vấn đề này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, tổ chức xã hội, và cộng đồng người dùng. Việc nâng cao ý thức và kiến thức về bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng như áp dụng biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân một cách hiệu quả là cần thiết. Đồng thời, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng là một yếu tố không thể thiếu để đảm bảo an toàn và bảo mật cho mọi người dùng internet.

Trong tương lai, việc phát triển và thực thi các quy định liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ tiếp tục là một ưu tiên hàng đầu của chính phủ và cộng đồng, nhằm đảm bảo quyền lợi và sự riêng tư cho mọi cá nhân, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế số và xã hội thông tin.

3. Chiếm đoạt dữ liệu cá nhân

Tình trạng lộ, mua bán dữ liệu cá nhân trên không gian mạng đang diễn ra phổ biến và ngày càng trở nên nghiêm trọng, đặc biệt là tại Việt Nam. Bộ Công an đã lập luận rằng việc ban hành một luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân là cần thiết để đối phó với vấn đề này và đảm bảo an ninh thông tin cho cả cá nhân và cộng đồng.

Nhiều dữ liệu cá nhân bị rao bán công khai trên internet, thậm chí là trong thời gian dài và với số lượng lớn. Việc mua bán này thường diễn ra thông qua các website, tài khoản, trang, nhóm trên mạng xã hội hoặc diễn đàn tin tặc. Đáng lo ngại hơn, có những giao dịch được thực hiện thông qua tài khoản ngân hàng, mở ra nguy cơ nghiêm trọng về an ninh tài chính và bảo mật thông tin cá nhân.

Không chỉ cá nhân mà còn có sự tham gia của các công ty, tổ chức, doanh nghiệp trong việc mua bán dữ liệu cá nhân. Một số công ty thậm chí còn thành lập và vận hành các hệ thống kỹ thuật chuyên thu thập trái phép dữ liệu cá nhân để kinh doanh lợi nhuận, hoặc sử dụng các phần mềm độc hại để chiếm đoạt thông tin cá nhân của người dùng.

Bộ Công an cũng đã phát hiện hàng trăm cá nhân và tổ chức liên quan đến việc bán dữ liệu cá nhân. Làm nổi lên một tình trạng buôn bán dữ liệu cá nhân tràn lan và nghiêm trọng tại Việt Nam. Một số đường dây chiếm đoạt và mua bán dữ liệu quy mô lớn đã bị phát hiện và xử lý, nhưng vấn đề vẫn còn đang tiếp tục gia tăng.

Một hạn chế quan trọng mà Bộ Công an đã chỉ ra đó là pháp luật hiện tại của Việt Nam chưa có quy định cụ thể về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Mặc dù có các quy định về chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm bảo vệ thông tin cá nhân, nhưng chưa có quy định rõ ràng và đủ mạnh mẽ để đối phó với vấn đề này.

Do đó, việc ban hành một luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân là vô cùng cấp bách và cần thiết để đảm bảo an ninh thông tin và bảo vệ quyền lợi của người dùng internet tại Việt Nam. Luật này cần phải có các quy định chặt chẽ và rõ ràng về việc xử lý, bảo vệ, và sử dụng dữ liệu cá nhân, cũng như áp đặt các hình phạt nghiêm khắc đối với các hành vi vi phạm. Chỉ thông qua việc có một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh và hiệu quả, chúng ta mới có thể đối phó được với tình trạng buôn bán, lộ dữ liệu cá nhân trên internet một cách hiệu quả và bảo vệ được quyền lợi của mọi người.

Xem thêm >>> Có phải ghi lại và lưu trữ nhật ký hệ thống quá trình xử lý dữ liệu cá nhân?