1. Trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh

Căn cứ vào Điều 78 Luật đất đai 2024 quy định Nhà nước Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh trong trường hợp sau đây:

- Đóng quân và trụ sở làm việc: Thu hồi đất để xây dựng nơi đóng quân và trụ sở làm việc cho các đơn vị quân đội là một trong những ưu tiên hàng đầu, bảo đảm sự hiện diện của lực lượng bảo vệ Tổ quốc.

- Căn cứ quân sự: Việc thiết lập căn cứ quân sự cũng cần không gian đất đai đủ lớn để thực hiện các hoạt động quân sự, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu.

- Công trình phòng thủ quốc gia: Nhà nước thu hồi đất để xây dựng các công trình phòng thủ, trận địa và những công trình đặc biệt phục vụ an ninh, nhằm bảo vệ lãnh thổ và người dân.

- Ga, cảng và công trình thông tin: Các công trình giao thông và thông tin phục vụ cho quân sự cũng cần thiết, từ đó việc thu hồi đất để xây dựng các ga, cảng hay công trình thông tin quân sự là rất quan trọng.

- Công trình công nghiệp, khoa học và công nghệ: Đất cũng được thu hồi để xây dựng các công trình phục vụ trực tiếp cho quốc phòng, an ninh, bao gồm các lĩnh vực công nghiệp, khoa học và công nghệ.

- Kho tàng của lực lượng vũ trang: Bên cạnh đó, việc xây dựng kho tàng cho lực lượng vũ trang cũng là một nhu cầu cấp thiết, đảm bảo dự trữ vật chất cho hoạt động quốc phòng.

- Trường bắn và thao trường: Thu hồi đất để tạo ra các trường bắn, thao trường, bãi thử vũ khí là cần thiết để tiến hành các hoạt động huấn luyện quân sự.

- Cơ sở đào tạo và khám chữa bệnh: Các cơ sở phục vụ đào tạo, huấn luyện cho lực lượng vũ trang, cũng như các cơ sở an dưỡng, điều dưỡng và khám bệnh cũng cần được hình thành thông qua việc thu hồi đất.

- Nhà ở công vụ: Việc thu hồi đất để xây dựng nhà ở công vụ cho quân nhân là một phần không thể thiếu trong việc đảm bảo đời sống cho lực lượng vũ trang.

- Cơ sở giam giữ: Cuối cùng, các cơ sở giam giữ, tạm giam và giáo dục phạm nhân cũng được xây dựng từ việc thu hồi đất, phục vụ cho mục tiêu quản lý và cải tạo xã hội.

 

2. Điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh theo Điều 95

Căn cứ vào Điều 95 Luật đất đai 2024 quy định điều kiện bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng bao gồm:

 

2.1 Đối tượng được bồi thường:

- Hộ gia đình, cá nhân: Những hộ gia đình và cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền hàng năm sẽ được xem xét bồi thường.

- Cộng đồng dân cư: Các cộng đồng sử dụng đất có công trình tín ngưỡng như chùa, đình, đền, và đất nông nghiệp, miễn là đất không có tranh chấp và được xác nhận là đất sử dụng chung.

- Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài: Những người này cũng được bảo vệ quyền lợi khi họ có đất được cấp hoặc sử dụng hợp pháp.

- Tổ chức tôn giáo: Các tổ chức tôn giáo được Nhà nước cho phép hoạt động mà đang sử dụng đất hợp pháp cũng nằm trong diện được bồi thường.

 

2.2 Điều kiện pháp lý:

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Người sử dụng đất phải có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ liên quan đến quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

- Quyết định giao đất hoặc cho thuê: Cần có quyết định từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc giao đất, cho thuê đất, hoặc chuyển mục đích sử dụng đất.

- Giấy tờ hợp pháp khác: Có thể là giấy tờ về quyền sử dụng đất làm căn cứ để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định.

- Chuyển nhượng hợp pháp: Những người đã nhận chuyển quyền sử dụng đất từ người có quyền hợp pháp nhưng chưa hoàn tất thủ tục đăng ký cũng được xem xét.

- Hợp đồng thế chấp và đấu giá: Những người được sử dụng đất theo thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp hoặc đã trúng đấu giá quyền sử dụng đất mà hoàn thành nghĩa vụ tài chính cũng đủ điều kiện nhận bồi thường.

Ngoài ra, tại Điều 5 Nghị định 88/2024/NĐ-CP quy định các trường hợp khác được bồi thường về đất bao gồm:

- Hộ gia đình, cá nhân không có giấy tờ nhưng đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận:

Những hộ gia đình và cá nhân đang sử dụng đất mà không có giấy tờ hợp pháp nhưng đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5 và 6 Điều 138 của Luật Đất đai sẽ được xem xét bồi thường. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi của những người đã sử dụng đất lâu dài mà không có giấy tờ hợp lệ.

- Hộ gia đình, cá nhân có vi phạm pháp luật về đất đai trước 01/07/2014:

Đối với những hộ gia đình và cá nhân đã sử dụng đất ổn định nhưng có vi phạm pháp luật về đất đai trước thời điểm này, nếu thuộc các trường hợp được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 139 của Luật Đất đai, họ vẫn được bồi thường. Điều này cho thấy chính sách linh hoạt của Nhà nước trong việc hỗ trợ những người đã sử dụng đất một cách ổn định và lâu dài.

- Sử dụng đất không đúng thẩm quyền nhưng ổn định:

Những trường hợp mà hộ gia đình hoặc cá nhân sử dụng đất được giao không đúng thẩm quyền hoặc sử dụng đất do mua, thanh lý không đúng quy định nhưng đã ổn định trước ngày 01/07/2014 cũng đủ điều kiện bồi thường. Điều này giúp củng cố quyền lợi của những người đã đầu tư vào đất đai dù trong hoàn cảnh pháp lý không hoàn hảo.

- Giấy tờ quyền sử dụng đất không khớp với phân loại đất:

Hộ gia đình, cá nhân có giấy tờ về quyền sử dụng đất nhưng loại đất xác định trên giấy tờ khác với phân loại đất theo quy định hoặc khác với hiện trạng sử dụng đất sẽ được bồi thường theo loại đất được xác định lại. Điều này góp phần đảm bảo tính chính xác và công bằng trong việc xác định quyền lợi bồi thường.

- Người trực tiếp sản xuất nông nghiệp:

Cuối cùng, hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp sử dụng đất nông nghiệp đã ổn định trước ngày 01/07/2004 nhưng không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng được bồi thường. Chính sách này không chỉ hỗ trợ người nông dân mà còn khuyến khích phát triển nông nghiệp bền vững.

 

3. So sánh quy định mới về điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh với Luật đất đai 2013

Điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh được quy định tại Điều 75 Luật đất đai 2013 (đã hết hiệu lực). So với quy định cụ, Luật đất đai 2024 có những thay đổi sau: 

Điều kiện bồi thường: 

Luật Đất đai 2013: quy định mỗi đối tượng có một điều kiện riêng, điều này hạn chế đối tượng và điều kiện được bồi thường. 

Luật Đất đai 2024: Mở rộng hơn, bao gồm cả những hộ gia đình, cá nhân không có giấy tờ nhưng đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận, cũng như những người sử dụng đất ổn định mà không có giấy tờ hợp lệ.

Trường hợp sử dụng đất không đúng thẩm quyền:

Luật Đất đai 2013: Không đề cập đến các trường hợp người dân sử dụng đất không đúng thẩm quyền nhưng đã ổn định trước thời điểm quy định.

Luật Đất đai 2024: Nhấn mạnh rằng những hộ gia đình sử dụng đất không đúng thẩm quyền nhưng ổn định từ trước sẽ vẫn được bồi thường, tạo điều kiện cho những người dân bị ảnh hưởng bởi các yếu tố lịch sử.

Bồi thường cho đất nông nghiệp:

Luật Đất đai 2013: Không có quy định cụ thể cho đất nông nghiệp không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận.

Luật Đất đai 2024: Cụ thể quy định về bồi thường cho những người trực tiếp sản xuất nông nghiệp sử dụng đất ổn định trước một thời điểm nhất định, điều này cho thấy sự chú trọng đến lĩnh vực nông nghiệp và đời sống của người nông dân.

 

4. Ý nghĩa của việc quy định điều kiện bồi thường

Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân:

Quy định rõ ràng về điều kiện bồi thường đảm bảo rằng những cá nhân và hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất được bồi thường một cách công bằng và hợp lý. Điều này không chỉ khẳng định quyền lợi của người dân mà còn tạo ra sự tin tưởng vào hệ thống pháp luật. Người dân sẽ cảm thấy an tâm hơn khi biết rằng quyền lợi của họ được bảo vệ và sẽ được bồi thường đầy đủ khi đất đai của họ bị thu hồi cho các mục đích quốc phòng và an ninh.

Tạo điều kiện thuận lợi cho thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh:

Việc quy định cụ thể các điều kiện bồi thường giúp cho quá trình thu hồi đất diễn ra nhanh chóng và thuận lợi hơn. Khi các bước bồi thường được thực hiện minh bạch, rõ ràng, Nhà nước có thể tiến hành các dự án liên quan đến quốc phòng và an ninh mà không gặp phải trở ngại pháp lý hay tranh chấp từ người dân. Điều này góp phần tăng cường hiệu quả trong công tác bảo vệ an ninh quốc gia.

Đảm bảo công bằng xã hội:

Quy định về bồi thường cũng thể hiện nguyên tắc công bằng xã hội trong việc thực hiện chính sách thu hồi đất. Mọi công dân đều được đối xử công bằng trước pháp luật, bất kể hoàn cảnh hay tình trạng sử dụng đất của họ. Điều này không chỉ củng cố lòng tin của người dân vào chính quyền mà còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh, nơi mà quyền lợi của mọi cá nhân được tôn trọng và bảo vệ.

Bài viết liên quan:

Nếu quý khách hàng còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật đất đai trực tuyến qua tổng đài: 1900.6162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.