Mục lục bài viết

1. Tha tù trước thời hạn có điều kiện là gì?

Tha tù trước thời hạn có điều kiện là một biện pháp quan trọng được Tòa án áp dụng nhằm khuyến khích người chấp hành án phạt tù cải tạo tốt và tái hòa nhập cộng đồng. Theo quy định của Bộ luật Hình sự, biện pháp này chỉ được thực hiện khi người bị kết án đáp ứng đủ các điều kiện nhất định, như chấp hành tốt nội quy trại giam, tham gia tích cực vào các hoạt động lao động, học tập và thể hiện rõ sự cải tạo tiến bộ. Việc xem xét để quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện dựa trên sự đánh giá của Tòa án, trong đó xem xét hành vi của người phạm tội, thái độ ăn năn hối cải và khả năng tái hòa nhập xã hội. Nghị quyết 01/2018/NQ-HĐTP đã cụ thể hóa những tiêu chí và thủ tục liên quan, nhằm đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong quá trình áp dụng biện pháp này. Mục tiêu cuối cùng không chỉ là giảm tải cho hệ thống giam giữ mà còn tạo cơ hội cho những người đã từng lầm lỗi có thể làm lại cuộc đời, sống có trách nhiệm hơn với bản thân và cộng đồng.

 

2. Điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện

Căn cứ vào khoản 1 Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bởi khoản 9 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017), các điều kiện để người đang chấp hành án phạt tù được tha tù trước thời hạn được quy định như sau:

- Phạm tội lần đầu: Điều kiện này nhấn mạnh tính chất của lần phạm tội, nghĩa là người phạm tội chưa từng có tiền án, tiền sự. Điều này thể hiện tính nhân văn của pháp luật, khuyến khích người phạm tội có cơ hội làm lại cuộc đời, đồng thời cũng chứng tỏ rằng họ có thể tiếp thu và thực hiện tốt các quy định của pháp luật trong tương lai.

- Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt: Người chấp hành án cần thể hiện sự tiến bộ rõ rệt trong quá trình cải tạo, như tham gia tích cực vào các hoạt động giáo dục, lao động cải tạo, và thể hiện thái độ hối lỗi, nhận thức đúng đắn về hành vi của mình. Điều này sẽ được đánh giá qua các báo cáo từ trại giam hoặc cơ quan chức năng.

- Có nơi cư trú rõ ràng: Việc có nơi cư trú ổn định không chỉ giúp xác định trách nhiệm của người được tha tù sau khi trở về cộng đồng, mà còn tạo điều kiện cho họ tái hòa nhập xã hội. Nơi cư trú rõ ràng cũng góp phần bảo đảm sự giám sát từ gia đình và chính quyền địa phương, giúp ngăn ngừa nguy cơ tái phạm tội.

- Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung: Người được tha tù phải hoàn thành mọi nghĩa vụ liên quan đến hình phạt bổ sung như tiền phạt, bồi thường thiệt hại và án phí. Điều này nhằm khẳng định rằng họ đã thực hiện đầy đủ trách nhiệm đối với nạn nhân và xã hội, đồng thời thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật.

- Thời gian chấp hành án: Người chấp hành án phạt tù phải đã chấp hành ít nhất một phần hai mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất 15 năm nếu bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống. Quy định này đảm bảo rằng người phạm tội đã trải qua một thời gian nhất định trong cải tạo, từ đó có cơ hội thể hiện sự thay đổi tích cực.

- Đối với các trường hợp đặc biệt: Những người thuộc diện như có công với cách mạng, thân nhân người có công, người trên 70 tuổi, người khuyết tật nặng, hoặc phụ nữ nuôi con dưới 36 tháng tuổi sẽ được xem xét giảm thời gian chấp hành án. Điều này thể hiện sự nhân đạo của pháp luật, phù hợp với thực tế của từng trường hợp.

- Không thuộc các trường hợp phạm tội nghiêm trọng hơn: Người phạm tội không được tha tù nếu thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 66, nhằm đảm bảo rằng chỉ những người thực sự đã có sự thay đổi tích cực mới được hưởng quyền lợi này. Điều này góp phần bảo vệ an ninh trật tự và phòng ngừa tội phạm.

 

3. Hồ sơ đề nghị tha tù trước hạn có điều kiện gồm những gì?

Căn cứ tại khoản 2 Điều 58 Luật Thi hành án hình sự 2019, hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được quy định chi tiết như sau:

(1) Trách nhiệm lập hồ sơ

Các cơ quan như trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, và các cơ quan thi hành án hình sự cấp tỉnh, quân khu có trách nhiệm lập hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện. Hồ sơ này cần được chuyển đến Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu, và Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án quân sự cấp quân khu nơi phạm nhân đang chấp hành án.

(2) Thành phần hồ sơ

Hồ sơ đề nghị bao gồm những tài liệu cụ thể sau:

- Đơn xin tha tù: Phạm nhân cần nộp đơn xin tha tù trước thời hạn có điều kiện, kèm theo cam kết không vi phạm pháp luật và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ khi được tha.

- Bản sao bản án và quyết định thi hành án: Cần có bản sao của bản án và quyết định thi hành án có hiệu lực pháp luật.

- Tài liệu thể hiện sự cải tạo: Cần cung cấp tài liệu chứng minh phạm nhân có nhiều tiến bộ và ý thức cải tạo tốt, như quyết định hoặc bản sao quyết định về việc xếp loại chấp hành án.

- Quyết định giảm án: Nếu phạm nhân bị kết án về tội phạm nghiêm trọng, cần có bản sao quyết định giảm thời hạn chấp hành án.

- Chứng nhận hoàn thành nghĩa vụ: Tài liệu chứng minh việc chấp hành xong hình phạt bổ sung như tiền phạt, nghĩa vụ bồi thường, án phí.

- Tài liệu xác định thời gian chấp hành án: Cần có tài liệu xác minh thời gian thực tế mà phạm nhân đã chấp hành án phạt tù.

- Tài liệu chứng minh đặc thù: Đối với các phạm nhân thuộc diện đặc biệt như người có công với cách mạng, người trên 70 tuổi, người khuyết tật, phụ nữ nuôi con nhỏ, cần có tài liệu chứng minh các điều kiện này.

- Văn bản đề nghị từ cơ quan: Cuối cùng, cần có văn bản đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện từ trại giam hoặc cơ quan thi hành án có thẩm quyền.

(3) Xếp loại chấp hành án

Người đã được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù hoặc được áp dụng biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh sẽ được bảo lưu kết quả xếp loại chấp hành án. Nếu họ chứng minh được việc chấp hành nghiêm chỉnh các quy định pháp luật, có thể được xem xét để đề nghị tha tù trước thời hạn.

(4) Trường hợp trích xuất

Nếu phạm nhân được trích xuất để phục vụ điều tra, nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi khác, cơ quan thi hành án cấp huyện nơi tiếp nhận phạm nhân sẽ có văn bản đề nghị xem xét lập hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn, nếu họ đáp ứng đủ điều kiện.

Như vậy theo quy định trên hồ sơ đề nghị tha tù trước tù trước thời hạn có điều kiện cho phạm nhân bao gồm:

- Đơn xin tha tù trước thời hạn có điều kiện của phạm nhân kèm theo cam kết không vi phạm pháp luật, các nghĩa vụ phải chấp hành khi được tha tù trước thời hạn.

- Bản sao bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật; quyết định thi hành án.

- Tài liệu thể hiện phạm nhân có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt là các quyết định hoặc bản sao quyết định xếp loại chấp hành án phạt tù.

- Bản sao quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với người bị kết án về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

- Văn bản, tài liệu thể hiện việc chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại, án phí.

- Tài liệu để xác định thời gian thực tế đã chấp hành án phạt tù.

- Trường hợp phạm nhân là người có công với cách mạng hoặc thân nhân của người có công với cách mạng, người từ đủ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người đang chấp hành án phạt tù dưới 18 tuổi thì phải có tài liệu chứng minh.

- Văn bản đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện của trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu.

Bạn đọc có thể tham khảo bài viết sau:

Bạn đọc có thắc mắc pháp lý có thể liên hệ qua số tổng đài Luật sư tư vấn pháp luật hình sự miễn phí trực tuyến 24/7: 19006162 hoặc thông qua địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn cụ thể.