Kế toán trưởng là gì? Điều kiện trở thành kế toán trưởng là gì?

1. Kế toán trưởng là gì?

Theo Điều 54 của Luật Kế toán năm 2015, vai trò và trách nhiệm của kế toán trưởng được quy định như sau:

• Kế toán trưởng là người đứng đầu bộ phận kế toán trong một đơn vị, chịu trách nhiệm tổ chức và điều hành toàn bộ công tác kế toán của đơn vị đó. Nhiệm vụ của kế toán trưởng bao gồm việc đảm bảo các hoạt động kế toán được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật và các chính sách tài chính của đơn vị.
• Đối với các cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sự nghiệp sử dụng ngân sách nhà nước, và các doanh nghiệp mà Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ, ngoài các nhiệm vụ được quy định tại khoản 1 của Điều 54, kế toán trưởng còn có nhiệm vụ hỗ trợ người đại diện theo pháp luật của đơn vị trong việc giám sát và quản lý tài chính tại đơn vị đó. Điều này nhằm bảo đảm sự minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính của các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước hoặc doanh nghiệp do Nhà nước kiểm soát.
• Kế toán trưởng phải hoạt động dưới sự lãnh đạo của người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán. Trong trường hợp đơn vị kế toán có cấp trên, kế toán trưởng cũng phải chịu sự chỉ đạo và kiểm tra từ kế toán trưởng của đơn vị kế toán cấp trên về các vấn đề chuyên môn và nghiệp vụ kế toán. Điều này giúp duy trì sự đồng bộ và thống nhất trong công tác kế toán giữa các cấp quản lý.
• Trong trường hợp đơn vị kế toán cử người phụ trách kế toán thay cho kế toán trưởng, người này phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn và điều kiện được quy định tại khoản 1 của Điều 54 Luật Kế toán 2015. Đồng thời, người phụ trách kế toán cũng phải thực hiện tất cả các trách nhiệm và quyền hạn của kế toán trưởng theo quy định tại Điều 55 của Luật Kế toán 2015, đảm bảo công tác kế toán tại đơn vị được thực hiện một cách hiệu quả và chính xác.

2. Tiêu chuẩn và điều kiện trở thành kế toán trưởng

Để trở thành kế toán trưởng, ngoài việc không thuộc các trường hợp bị cấm làm kế toán theo Điều 52 của Luật Kế toán 2015 và Điều 19 của Nghị định 174/2016/NĐ-CP, cá nhân cần đáp ứng các điều kiện và tiêu chuẩn sau đây:

- Các tiêu chuẩn theo quy định tại khoản 1 Điều 51 của Luật Kế toán 2015:

• Phẩm chất đạo đức: Kế toán trưởng phải có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp cao, bao gồm sự trung thực, liêm khiết, và tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện công việc. Đồng thời, cần có ý thức chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật liên quan đến lĩnh vực kế toán.
• Trình độ chuyên môn và nghiệp vụ: Kế toán trưởng cần phải có trình độ chuyên môn và nghiệp vụ về kế toán, đáp ứng yêu cầu của các quy định hiện hành.

- Trình độ chuyên môn: Kế toán trưởng phải có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ trung cấp trở lên. Điều này đảm bảo rằng cá nhân có đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện các nhiệm vụ kế toán một cách hiệu quả.

- Chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng: Cá nhân cần phải có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng, chứng minh đã hoàn thành khóa học và đào tạo chuyên sâu về quản lý kế toán.

- Kinh nghiệm công tác: Thời gian công tác thực tế về kế toán là một yếu tố quan trọng. Cụ thể, người có trình độ chuyên môn về kế toán từ bậc đại học trở lên phải có ít nhất 02 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực kế toán. Đối với những người có trình độ chuyên môn về kế toán ở mức trung cấp hoặc cao đẳng, yêu cầu kinh nghiệm là ít nhất 03 năm. Thời gian công tác này giúp cá nhân tích lũy đủ kinh nghiệm thực tiễn cần thiết để đảm nhận vai trò kế toán trưởng một cách hiệu quả và chính xác.

3. Tiêu chuẩn và điều kiện trở thành kế toán trưởng của doanh nghiệp

Ngoài việc phải đáp ứng các tiêu chuẩn và điều kiện chung để trở thành kế toán trưởng, kế toán trưởng của doanh nghiệp còn cần phải tuân thủ những yêu cầu cụ thể như sau:

• Đối với doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam: Kế toán trưởng của các doanh nghiệp này, trừ những trường hợp được quy định tại điểm g khoản 3 Điều 21 của Nghị định 174/2016/NĐ-CP, phải có trình độ chuyên môn về kế toán từ bậc đại học trở lên. Điều này nhằm đảm bảo rằng kế toán trưởng có đủ kiến thức và năng lực cần thiết để thực hiện các nhiệm vụ kế toán trong môi trường doanh nghiệp theo quy định của pháp luật.
• Đối với doanh nghiệp không có vốn nhà nước và có vốn điều lệ nhỏ hơn 10 tỷ đồng: Kế toán trưởng của những doanh nghiệp này cần phải có trình độ chuyên môn về kế toán từ bậc trung cấp chuyên nghiệp trở lên. Mặc dù vốn điều lệ nhỏ hơn, nhưng yêu cầu về chuyên môn vẫn cần được đảm bảo để đảm bảo quản lý kế toán hiệu quả và chính xác.
• Đối với công ty mẹ là doanh nghiệp nhà nước hoặc doanh nghiệp có vốn nhà nước chiếm trên 50% vốn điều lệ: Kế toán trưởng hoặc người phụ trách kế toán phải có ít nhất 05 năm kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực kế toán. Điều này nhằm đảm bảo rằng người đảm nhận vị trí kế toán trưởng có đủ kinh nghiệm và kỹ năng để quản lý và điều hành công tác kế toán trong các doanh nghiệp có vốn nhà nước hoặc chi phối bởi vốn nhà nước.

Tóm lại, để trở thành kế toán trưởng, cá nhân không chỉ cần đáp ứng các tiêu chuẩn và điều kiện chung theo quy định, mà còn phải phù hợp với các yêu cầu cụ thể liên quan đến loại hình doanh nghiệp mà họ làm việc. Điều này giúp bảo đảm tính chính xác và hiệu quả trong công tác kế toán tại các loại hình doanh nghiệp khác nhau.

Ý nghĩa của các quy định về Kế toán trưởng:

• Đảm bảo chất lượng công tác kế toán: Các quy định về tiêu chuẩn và điều kiện của kế toán trưởng nhằm đảm bảo rằng người đứng đầu bộ phận kế toán có đủ năng lực, kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện công việc một cách chính xác và hiệu quả. Điều này giúp nâng cao chất lượng công tác kế toán, từ đó góp phần vào việc quản lý tài chính và hoạt động của đơn vị được minh bạch và hiệu quả hơn.
• Tuân thủ pháp luật: Quy định về điều kiện và tiêu chuẩn của kế toán trưởng bảo đảm rằng các hoạt động kế toán được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật, giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý và các vấn đề phát sinh liên quan đến việc quản lý tài chính.
• Tăng cường sự minh bạch và trách nhiệm: Các yêu cầu về phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn và kinh nghiệm giúp bảo đảm rằng kế toán trưởng không chỉ có khả năng thực hiện công việc mà còn có trách nhiệm trong việc duy trì tính minh bạch và trung thực trong các báo cáo tài chính.
• Đảm bảo tính đồng bộ trong quản lý kế toán: Những quy định cụ thể cho các loại doanh nghiệp khác nhau giúp duy trì sự đồng bộ trong việc quản lý kế toán, tránh sự phân biệt giữa các loại hình doanh nghiệp, đồng thời tạo điều kiện cho việc áp dụng các chuẩn mực kế toán một cách nhất quán.

Điều kiện trở thành kế toán trưởng:

• Phẩm chất đạo đức: Kế toán trưởng cần có phẩm chất đạo đức cao, bao gồm sự trung thực, liêm khiết và ý thức chấp hành pháp luật, để thực hiện công việc kế toán một cách chính xác và minh bạch.
• Trình độ chuyên môn: Kế toán trưởng phải có trình độ chuyên môn về kế toán, cụ thể là từ bậc trung cấp trở lên, tùy thuộc vào loại hình doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp lớn hoặc có vốn nhà nước, yêu cầu có trình độ đại học trở lên.
• Chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng: Cá nhân cần có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng, chứng minh đã hoàn thành các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý kế toán.
• Kinh nghiệm công tác: Kế toán trưởng cần có kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực kế toán. Thời gian yêu cầu về kinh nghiệm khác nhau tùy thuộc vào trình độ chuyên môn và loại hình doanh nghiệp, với yêu cầu tối thiểu là 02 năm đối với trình độ đại học và 03 năm đối với trình độ trung cấp hoặc cao đẳng.

Các điều kiện này không chỉ đảm bảo rằng kế toán trưởng có đủ năng lực để thực hiện công việc mà còn góp phần vào việc duy trì chất lượng và hiệu quả trong công tác kế toán của đơn vị.