Khái quát về khẩu khí trong quan hệ xã hội

Người nói năng có thứ tự, có ý tứ ôn hòa; có kẻ nói năng thì không đầu không đuôi, mà khi nói ra là khoe mẽ, kẻ đó không thể tin cậy. Khẩu khí phản ánh khách quan tư tưởng, nhân cách, hiểu biết, trải nghiệm văn hóa của người thể hiện. Vì vậy, trong hành nghề luật cũng cần phải biết căn bản những hành vi sau để có thể phần nào hiểu hơn về từng người:

-    Người đối diện với ta mà khi đối thoại có cử chỉ xoa xoa tay vào nhau hoặc khóa tay thường là người có thê’ chưa thật thành tâm và còn thận trọng trước người đổi thoại;

-     Người đối thoại mà cứ ngước mắt lên hoặc là tự cao hoặc là tư lự hoặc là tự kỷ hoặc là có một mưu mô gì đó còn chưa bộc lộ;

-    Người đối thoại mà đôi mắt đảo với tần suất lớn thì thường là người có tâm tính khó lường;

-     Người đối thoại mà cứ lim dim đôi mắt hoặc lơ đãng hoặc nhắm mắt nhiều lần ra vẻ từ tốn thường là người đang cố gắng che giấu một điều gì đó không thực;

-    Người đối thoại mà cứ nhìn xiên, nhìn xéo không dám nhìn thẳng vào người đối diện thường là kẻ gian trá, đa đoán, tâm tính thường bất an, dễ thay đổi và thiếu thủy chung;

-     Người đối thoại mà cúi đầu, tia mắt phát ra ánh lạnh thường là kẻ đẩy tham lam, hay khoa trương cái tôi, yêu cẩu người khác quá cao và bản thân chưa bao giờ vì người khác.

Qua các hình thức biểu hiện trên, tuy rằng hình thức không hoàn toàn phản ánh bản chất của mỗi con người, nhưng trong nhiều việc cụ thể chúng ta cũng cần tham khảo để có thêm những trải nghiệm, qua đó có thể “ngộ” ra nhiều điểu.

Luật sư và người hành nghề luật cũng cần quan sát hình thức bên ngoài của người đối thoại, người tranh luận với mình để thể hiện khẩu khí có hiệu quả theo mục đích. Ý kiến này tuyệt đối không phải là đoán tướng số, mà là dựa vào kinh nghiệm sống ngàn đời của nhân dân đúc kết lại mà thôi.

Khi bàn vê khẩu khí, cần quan tâm đến âm thanh của khẩu khí đó. Khí trong cơ thể con người thể hiện ra bên ngoài dưới hình thức khách quan, thể hiện ở nhiều mức độ khác nhau, nhưng âm thanh của khẩu khí phản ánh bản chất của tâm tính con người. Âm thanh của một cá nhân thoát ra bên ngoài dù to hay nhỏ, rõ ràng hay không rõ ràng, trong trẻo hay khan đục, cao vót hay nặng nề chìm xuống, có sinh lực hay thiếu sinh lực thì người nghe vẫn có thể nhận biết sắc thái của âm thanh. Người có khẩu khí mạnh hay nhẹ, dữ dội hay dung hòa, trung tính hay thách thức không phụ thuộc vào lồng ngực to hay nhỏ, thân thể béo hay gầy, cao hay thấp, mà do cấu tạo tự nhiên tạo nên thanh âm và khí âm của người đó. Tuy nhiên, có thể trong quá trình sống người đó mắc bệnh cấp tính vê' hô hấp hoặc do môi trường sống, môi trường lao động, ăn uống... mà tạo thành âm sắc đó. Về khí âm, căn cứ vào thanh sắc thể hiện ra khẩu khí có thể xác định gồm khí tự nhiên, khí hàm dưỡng và khí sở tập.

3. Liên hệ văn học 

Trong cuốn “Nhân tướng học” của tác giả Hy Trương, khi đề cập đến khí đã phân biệt như sau:

(i) Khí tự nhiên (chân nguyên): Được hiểu như một lực (năng lượng) vô hình, là một thứ “nhựa sống” tiềm ẩn trong con người mang tính thiên bẩm. Khí tự nhiên có tính chất thiên tùy tù lúc bẩm sinh, thanh trọc hay cường nhược mà nó có thể mạnh hay yếu theo nội tạng của mỗi con người.

Khí hàm dưỡng (khí do tu dưỡng): Khí đã được gọt dũa theo chiều hướng tích cực, có cải thiện. Khí hàm dưỡng được gọi là khí “tiên thiên” không bất di bầt dịch, có thể biến đổi phần nào. Nếu con người có ý chí mạnh mẽ, tự ý thức được những hạn chế của thanh ầm khi nói, thì quyết tâm tu dưỡng làm hạn chế sự thô trọc của nó. Khí cải tiến rõ rệt do con người rèn luyện. Các ca sỹ thường luyện thanh theo phương thức này. Trong trường hợp hơi không được mạnh, có thể luyện tập hàng ngày cho mạnh. Tiếng nói nhanh và hay vấp có thể tập luyện để nói thong thả. Luyện tập thể dục, dưỡng sinh để thần thái an hòa, tự tin, nội tâm không bị dao động mạnh. Kết quả do rèn luyện thì được ầm thanh bình ổn, từ tốn hơn.

(ii)Khí sở tập: Là khí được bảo trì mà lại buông thả khiến phần hùng biện, cao khiết bị triệt tiêu, phần thô trọc được dịp tăng trưởng. Trên thực tế, có người ban đầu giọng nói trong trẻo, nhưng không biết giữ gìn (vì nghiện các chầt kích thích như: thuốc lá, rượu, bia, ma túy...) dẫn đến hỏng khí sở tập.

Với cách phân loại trên, luật sư hay người hành nghề trong lĩnh vực pháp luật cần biết để tự rèn luyện mình, giữ được âm thanh của khẩu khí, là phương tiện giao tiếp và chiếm được cảm tình của người khác. Đặc biệt, những nhà giáo càng cần thiết hiểu biết vê' các loại khí này để có chủ đích rèn luyện thanh khí cho đẹp hơn.

Khi thể hiện khẩu khí, việc kết hợp giữa khí và sắc thật sự cần thiết. Như trên đã để cập, khí là nhựa sống và kết hợp với sắc sẽ tạo nên thần thái của người hùng biện. Vì vậy, người hùng biện luôn luôn phải tĩnh tâm, chủ động và làm chủ hơi thở của mình khi phát ngôn. Nếu không chú ý để những tạp âm trong ngôn ngữ thể hiện thì sẽ làm hạn chế hiệu quả của bài nói chuyện, bài giảng, bài phát biểu, đối thoại trước người khác và trước cộng đồng.