1. Một số điểm mới của Luật Giá năm 2023
Luật Giá năm 2023 đã có sự thay đổi rõ rệt so với Luật Giá năm 2012 và một số điểm mới quan trọng của luật mới này được thể hiện qua nội dung dưới đây:
Bổ sung nguyên tắc áp dụng Luật Giá với các Luật khác:
Luật Giá năm 2023 quy định cách áp dụng luật này đối với các luật khác có liên quan. Khi có sự khác biệt về giá giữa Luật Giá và các luật khác được ban hành trước ngày Luật Giá có hiệu lực, thì áp dụng theo quy định của Luật Giá, trừ trường hợp có quy định riêng tại khoản 4 Điều này. Đối với các luật khác ban hành sau khi Luật Giá có hiệu lực, phải có quy định rõ về việc thực hiện theo quy định của Luật Giá hoặc theo luật khác đó.
Các trường hợp ngoại lệ áp dụng quy định tại luật chuyên ngành:
Ngoài 6 trường hợp được quy định tại khoản 4 Điều 3 Luật Giá 2023, các quy định về giá liên quan đến đất đai, nhà ở, điện, dịch vụ khám bệnh, giáo dục, bản quyền và sở hữu trí tuệ sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành tương ứng.
Bổ sung tiêu chí hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá:
Luật Giá 2023 đã bổ sung thêm tiêu chí "hàng hóa, dịch vụ thiết yếu có tính chất độc quyền trong mua, bán hoặc có thị trường cạnh tranh hạn chế và ảnh hưởng đến kinh tế-xã hội, đời sống người dân, hoạt động sản xuất, kinh doanh" vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá. Điều này mở rộng phạm vi quản lý giá của Nhà nước đối với các hàng hóa và dịch vụ quan trọng và ảnh hưởng đến đời sống người dân.
Ban hành kèm theo Danh mục hàng hóa, dịch vụ:
Luật Giá năm 2023 ban hành kèm theo 2 danh mục hàng hóa, dịch vụ: Danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá và Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá. Các danh mục này cụ thể hóa việc quản lý và điều tiết giá của các hàng hóa và dịch vụ.
Quy định rõ phạm vi hiệp thương giá:
Luật Giá 2023 quy định rõ về nguyên tắc, thẩm quyền và trách nhiệm trong việc thực hiện hiệp thương giá. Hiệp thương giá chỉ thực hiện giữa các doanh nghiệp, với vai trò trọng tài của Nhà nước. Các bên tham gia hiệp thương giá phải tuân thủ các quy định về bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch và tôn trọng quyền tự định giá của các bên.
Quy định cụ thể về kê khai giá, niêm yết giá:
Luật Giá năm 2023 quy định cụ thể về việc kê khai giá, là việc các tổ chức kinh doanh hàng hóa, dịch vụ tự quyết định mức giá và thông báo đến cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận kê khai. Đồng thời, luật cũng quy định cụ thể về việc niêm yết giá cho các hàng hóa, dịch vụ.
Định giá của Nhà nước đối với một số mặt hàng:
Luật Giá 2023 cũng quy định cụ thể về việc định giá của Nhà nước đối với một số mặt hàng. Cụ thể, giá của những mặt hàng sau đây sẽ được thực hiện theo quy định của các pháp luật có liên quan:
- Giá đất: Sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai. Điều này ám chỉ rằng việc xác định giá đất và quản lý việc giao dịch đất sẽ tuân thủ các quy định của pháp luật đất đai, nhằm đảm bảo công bằng và minh bạch trong việc giao dịch đất đai.
- Giá nhà ở: Sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về nhà ở. Điều này đảm bảo việc định giá nhà ở sẽ tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn đã được đề ra trong pháp luật về nhà ở, giúp tạo điều kiện công bằng và ổn định cho thị trường nhà ở.
- Giá điện: Sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về điện lực. Điều này đảm bảo rằng việc định giá và điều tiết giá điện sẽ tuân thủ các quy định của pháp luật điện lực, nhằm đảm bảo ổn định nguồn cung cấp điện và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.
- Giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh: Sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh. Điều này đảm bảo rằng việc định giá và quản lý giá dịch vụ y tế sẽ tuân thủ các quy định của pháp luật y tế, giúp đảm bảo tiếp cận y tế dễ dàng và hợp lý cho người dân.
- Học phí, giá dịch vụ giáo dục: Sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về giáo dục, giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp. Điều này đảm bảo việc định giá và quản lý giá dịch vụ giáo dục sẽ tuân thủ các quy định của pháp luật giáo dục, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận và học tập của sinh viên và học sinh.
- Tiền bản quyền khi khai thác, sử dụng tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình trong các trường hợp giới hạn quyền tác giả, giới hạn quyền liên quan, tiền đền bù đối với quyền sử dụng sáng chế được chuyển giao theo quyết định bắt buộc trong trường hợp người được chuyển giao quyền sử dụng sáng chế và người nắm độc quyền sử dụng sáng chế không thỏa thuận được, tiền đền bù đối với quyền sử dụng giống cây trồng được chuyển giao theo quyết định bắt buộc sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ. Điều này đảm bảo việc định giá và quản lý các vấn đề liên quan đến bản quyền và sở hữu trí tuệ sẽ tuân thủ các quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ, đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan.
Ngoài những điểm nổi biệt trên ra, Luật Giá năm 2023 cũng điều chỉnh, bổ sung các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực giá, thẩm định giá và quy định cụ thể về tham chiều giá, doanh nghiệp thẩm định giá.
Tóm lại, Luật Giá năm 2023 là một luật quan trọng điều chỉnh toàn diện về quản lý, điều tiết giá và thẩm định giá, cũng như bổ sung các tiêu chí và danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá. Nó cũng đề cập đến việc hiệp thương giá và các quy định về kê khai giá, niêm yết giá của các hàng hóa, dịch vụ.
2. Nguyên tắc quản lý giá của Nhà nước
Từ Điều 5 Luật Giá 2023 quy định về nguyên tắc quản lý, điều tiết giá của Nhà nước, với những điểm chính như sau:
Quản lý, điều tiết giá theo cơ chế thị trường:
Nhà nước quản lý, điều tiết giá hàng hóa và dịch vụ dựa trên cơ chế thị trường phù hợp với chính sách phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ. Điều này đảm bảo việc giá cả được hình thành theo cơ chế thị trường, đồng thời bảo đảm tính công khai, minh bạch và tôn trọng quyền tự định giá của các tổ chức và cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ theo quy định của pháp luật. Cơ chế thị trường cho phép các đối tượng kinh doanh tự quyết định giá và tham gia vào hoạt động cạnh tranh về giá.
Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các bên liên quan:
Nguyên tắc quản lý, điều tiết giá của Nhà nước cũng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng, tổ chức và cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ, cũng như quyền và lợi ích của Nhà nước. Điều này nhằm đảm bảo sự cân đối và công bằng trong hoạt động kinh doanh và tiêu dùng.
Góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và phát triển bền vững:
Nguyên tắc quản lý, điều tiết giá của Nhà nước nhằm góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội và phát triển bền vững. Điều này đồng nghĩa với việc quản lý giá cả được định hướng và điều chỉnh sao cho phù hợp với mục tiêu chung của phát triển kinh tế và xã hội.
Thúc đẩy xã hội hóa hoạt động cung cấp dịch vụ công và chính sách giá phù hợp với vùng khó khăn:
Nhà nước có chính sách về giá cả phù hợp với các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn và trường hợp khác theo quy định của pháp luật. Điều này nhằm thúc đẩy hoạt động cung cấp dịch vụ công và đảm bảo chính sách giá cân đối với các địa bàn có hoàn cảnh khó khăn.
Tóm lại, Điều 5 Luật Giá 2023 xác định nguyên tắc quản lý, điều tiết giá của Nhà nước, bao gồm việc áp dụng cơ chế thị trường, bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và đóng góp vào ổn định kinh tế và phát triển bền vững. Ngoài ra, luật cũng đặc biệt quan tâm đến việc thúc đẩy xã hội hóa hoạt động cung cấp dịch vụ công và định hướng chính sách giá phù hợp với vùng khó khăn.
3. Luật Giá năm 2023 được áp dụng khi nào?
Từ Điều 74 Luật Giá 2023 quy định về hiệu lực thi hành của luật này và các luật liên quan như sau:
Hiệu lực thi hành của Luật Giá 2023:
- Luật Giá 2023 có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 07 năm 2024.
- Từ ngày 01 tháng 01 năm 2026, sẽ có hiệu lực một số quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 60 của Luật Giá 2023.
Hiệu lực hết hạn của Luật Giá 2012:
- Luật Giá số 11/2012/QH13 (Luật Giá 2012) sẽ hết hiệu lực từ ngày Luật Giá 2023 có hiệu lực thi hành, tức từ ngày 01 tháng 07 năm 2024.
Tóm lại, Luật Giá 2023 có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 07 năm 2024, đồng thời sẽ có một số quy định cụ thể hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2026. Luật này thay thế hoàn toàn Luật Giá 2012, khi Luật Giá 2023 có hiệu lực thi hành, Luật Giá 2012 sẽ hết hiệu lực.
Xem thêm: Bổ sung nguyên tắc áp dụng Luật Giá và các Luật khác theo Luật Giá 2023
Luật Minh Khuê giải đáp các thắc mắc nhanh chóng qua tổng đài 1900.6162 hoặc qua email: lienhe@luatminhkhue.vn ./.
