Cơ sở pháp lý căn cứ quy định của Luật Đất đai năm 2024 và Nghị định 88/2024/NĐ-CP có thể phân tích chi tiết như sau:

 

1. Các yếu tố ảnh hưởng đến mức bồi thường

- Loại đất: Đây là yếu tố quan trọng nhất trong việc xác định mức bồi thường. Phân loại đất ở, bao gồm đất ở tại nông thôn, đất ở tại đô thị, sẽ ảnh hưởng đến mức độ và phương thức đền bù tương ứng. Đất khác có chức năng tương tự đất ở cũng được quy định mức bồi thường riêng.

- Vị trí đất: Vị trí đất, như đất ở trung tâm đô thị hay ngoại thành, cũng góp phần quyết định đến mức độ bồi thường. Đất ở trung tâm thường có giá trị cao hơn do tiện ích và tiềm năng phát triển lớn hơn so với đất ở ngoại thành, do đó mức bồi thường sẽ khác biệt phù hợp với từng vị trí.

- Thời gian sử dụng đất: Đất có thời gian sử dụng ổn định lâu dài sẽ có giá trị cao hơn so với đất chưa ổn định, chưa phát triển. Cách tính mức bồi thường sẽ phụ thuộc vào thời gian sử dụng và giá trị hiện tại của đất.

- Cơ sở hạ tầng: Hệ thống cơ sở hạ tầng như giao thông, điện, nước cũng ảnh hưởng đến giá trị đất. Đất có cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh, tiện nghi thường có giá trị cao hơn so với đất thiếu cơ sở hạ tầng.

- Tình trạng đất: Tình trạng của đất, có xây dựng nhà ở hay các công trình khác, sẽ ảnh hưởng đến mức độ bồi thường. Đất đã xây dựng thường có giá trị cao hơn so với đất chưa xây dựng, do đã có sẵn các công trình hạ tầng và tiện ích.

Những yếu tố này cần được xem xét kỹ lưỡng và áp dụng một cách công bằng để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân và sự công bằng trong quá trình bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để phát triển các dự án quan trọng cho xã hội. 

 

2. Các hình thức bồi thường

Căn cứ vào Điều 98 Luật đất đai 2024 và Điều 11 Nghị định 88/2024/NĐ-CP quy định các cách thức bồi thường như sau: 

Bồi thường bằng tiền:

Đây là hình thức bồi thường phổ biến và thường được áp dụng khi Nhà nước thu hồi đất. Bồi thường bằng tiền thường dựa trên giá trị thực của đất và tài sản bị ảnh hưởng vào thời điểm thu hồi. Quy trình xác định giá trị bồi thường bằng tiền thường phụ thuộc vào đánh giá đất, tài sản, và các yếu tố khác như vị trí, loại đất, và điều kiện thị trường.

Bồi thường bằng đất ở hoặc đất có mục đích sử dụng khác:

Đây là hình thức bồi thường bằng cách cung cấp đất ở hoặc đất có mục đích sử dụng khác thay vì bồi thường bằng tiền mặt. Quy định này thường áp dụng khi người dân muốn chuyển đổi mục đích sử dụng đất nhận được từ Nhà nước, ví dụ như từ đất nông nghiệp sang đất ở. Việc xác định giá trị đất được bồi thường dưới dạng đất ở hoặc đất có mục đích sử dụng khác thường được thực hiện theo quy định pháp luật hiện hành.

Bồi thường bằng nhà ở:

Đối với các trường hợp Nhà nước thu hồi đất dưới hình thức này, người dân được bồi thường bằng cách cung cấp nhà ở thay vì bồi thường bằng tiền mặt hoặc đất. Hình thức này đặc biệt quan trọng đối với những trường hợp mà việc di dời có thể ảnh hưởng đến sự ổn định cuộc sống của cộng đồng.

Mỗi hình thức bồi thường có các quy định rõ ràng để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả trong quá trình thực hiện. Việc áp dụng các hình thức bồi thường này phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và được quản lý, giám sát chặt chẽ để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân và sự phát triển bền vững của xã hội. 

 

3. Mức bồi thường khi nhà nước thu hồi đất từ 01/8/2024

Căn cứ vào Khoản 2 Điều 11 Nghị định 88/2024/NĐ-CP quy đinh mức bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất ở từ ngày 1/8/2024 như sau: 

Trường hợp 1: Thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại nhỏ hơn diện tích tối thiểu

Nếu sau khi thu hồi đất, diện tích đất ở còn lại của thửa đất nhỏ hơn diện tích tối thiểu theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về diện tích tối thiểu mà hộ gia đình, cá nhân không còn đất ở, nhà ở nào khác trên địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi, thì họ sẽ được bồi thường bằng đất ở hoặc bằng nhà ở tái định cư. Điều này nhằm đảm bảo rằng người dân sẽ tiếp tục có điều kiện sống và sinh hoạt ổn định sau khi mất đi đất ở.

Trường hợp 2: Thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại nhỏ hơn diện tích tối thiểu, nhưng hộ gia đình, cá nhân còn đất ở, nhà ở khác

Trong trường hợp này, nếu sau khi thu hồi đất, diện tích đất ở còn lại của thửa đất nhỏ hơn diện tích tối thiểu tại khoản 2 Điều 220 của Luật Đất đai mà hộ gia đình, cá nhân còn đất ở, nhà ở khác trên địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi, họ sẽ được bồi thường bằng tiền hoặc bằng đất ở hoặc bằng nhà ở, hoặc bằng đất khác nếu địa phương có điều kiện về quỹ đất, quỹ nhà ở.

Việc áp dụng các hình thức bồi thường này sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và sự quản lý chặt chẽ từ các cơ quan chức năng để đảm bảo tính công bằng, minh bạch và đúng đắn trong quá trình thực hiện chính sách thu hồi đất. Điều này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân và sự phát triển bền vững của đất nước. 

 

4. Quyền lợi của người bị thu hồi đất

Theo Luật đất đai 2024, người bị thu hồi đất ở có những quyền lợi sau: 

Quyền được thông báo: Người bị thu hồi đất có quyền được thông báo đầy đủ về quyết định thu hồi đất và phương án bồi thường từ phía Nhà nước. Thông báo này cần cung cấp đầy đủ thông tin về lý do, phạm vi và thời gian thực hiện quyết định thu hồi đất, cũng như các phương án bồi thường có liên quan. Quyền này giúp người bị thu hồi đất có thời gian và cơ hội để chuẩn bị và bảo vệ quyền lợi của mình một cách hợp pháp.

Quyền khiếu nại: Trong trường hợp không đồng ý với quyết định bồi thường của Nhà nước, người bị thu hồi đất có quyền khiếu nại. Quyền này cho phép họ yêu cầu xem xét lại quyết định và đưa ra những lập luận cụ thể về việc tại sao họ cho rằng quyết định bồi thường không hợp lý hoặc không công bằng. Quy trình khiếu nại này cần được thực hiện theo đúng quy định pháp luật để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong việc giải quyết tranh chấp.

Quyền được hỗ trợ tái định cư: Trong một số trường hợp đặc biệt, người bị thu hồi đất có quyền được hỗ trợ tái định cư. Hỗ trợ này có thể bao gồm cung cấp nhà ở hoặc đất ở khác để thay thế, giúp người dân có thể tiếp tục cuộc sống và sinh hoạt một cách ổn định sau khi mất đi đất đai của mình. Quyền được hỗ trợ tái định cư này nhấn mạnh sự quan tâm của Nhà nước đến đời sống và quyền lợi của người dân trong quá trình phát triển quy hoạch đô thị và nông thôn.

Tổng hợp các quyền lợi này, Luật đất đai 2024 nhằm tạo ra một khung pháp lý rõ ràng và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân bị ảnh hưởng bởi các chính sách thu hồi đất, đồng thời khuyến khích sự minh bạch và trách nhiệm trong việc thực hiện các quy định pháp luật liên quan. 

 

5. Các vấn đề cần lưu ý

- Thay đổi giá đất: Việc thay đổi giá đất có thể ảnh hưởng đáng kể đến mức độ bồi thường mà người dân nhận được. Giá đất thường phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí, loại đất, thời điểm và tình trạng thị trường. Sự biến động này có thể làm thay đổi giá trị tài sản bị thu hồi và do đó ảnh hưởng trực tiếp đến số tiền được bồi thường. Để giải quyết vấn đề này, cần có các cơ chế linh hoạt và công khai trong việc đánh giá và xác định giá đất để đảm bảo tính chính xác và công bằng cho người dân.

- Tranh chấp: Tranh chấp có thể xảy ra trong quá trình xác định và thanh toán bồi thường do sự khác biệt trong quan điểm giữa các bên liên quan. Các tranh chấp có thể phát sinh từ việc đánh giá giá trị đất, phương pháp tính toán bồi thường, hoặc thậm chí là quyền sở hữu đất. Để giải quyết các tranh chấp này một cách hiệu quả, cần thiết phải có các quy trình pháp lý rõ ràng và công khai, cũng như sự can thiệp của các cơ quan giải quyết tranh chấp như tòa án hoặc các cơ quan hành chính có thẩm quyền.

- Hỗ trợ pháp lý: Người dân cần được hỗ trợ pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình trong quá trình bồi thường đất. Hỗ trợ pháp lý giúp đảm bảo rằng các quy trình và quyết định liên quan đến việc thu hồi đất và bồi thường được thực hiện đúng quy định pháp luật và không gây tổn thất không cần thiết cho người dân. Các luật sư và các tổ chức hỗ trợ pháp lý đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin và tư vấn cho người dân về quyền lợi của họ, cũng như hướng dẫn về các quy trình khiếu nại và giải quyết tranh chấp.

Việc nắm rõ quy định về bồi thường là vô cùng quan trọng để người dân có thể bảo vệ và đấu tranh cho quyền lợi của mình trong các trường hợp bị thu hồi đất. Quy định này không chỉ giúp người dân hiểu rõ về các quyền của mình mà còn đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong quá trình xử lý bồi thường từ phía Nhà nước.

Bài viết liên quan:

Nếu quý khách hàng còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật đất đai trực tuyến qua tổng đài: 1900.6162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc. Xin trân trọng cảm ơn!