Mức thu phí khai thác, sử dụng tài liệu đất đai từ Hệ Thống thông tin quốc gia

1. Cơ sở pháp lý

- Thông tư 56/2024/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành ngày 31/7/2024 quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý, sử dụng phí khai thác và sử dụng tài liệu đất đai từ hệ thống thong tin quốc gia về đất đai.

- Luật Phí và lệ phí năm 2015 số 97/2015/QH13 do Quốc hội ban hành ngày 25/11/2015

- Nghị định 101/2024/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 29/7/2024 quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai.

2. Mục đích của việc thu phí

Việc thu phí trong quản lý thông tin về đất đai không chỉ đơn thuần là một hoạt động tài chính mà còn có những mục đích sâu rộng và quan trọng nhằm đảm bảo sự hoạt động hiệu quả và bền vững của hệ thống quản lý đất đai quốc gia. Các mục đích chính của việc thu phí có thể được phân tích như sau:

- Duy trì và phát triển hệ thống:

+ Một trong những mục đích cốt lõi của việc thu phí là để duy trì và phát triển hệ thống thông tin quốc gia về đất đai. Hệ thống này đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý thông tin về quyền sở hữu, sử dụng, và chuyển nhượng đất đai. Để hệ thống hoạt động một cách hiệu quả và chính xác, việc cập nhật dữ liệu thường xuyên là điều cần thiết.

+ Thu phí giúp đảm bảo rằng các nguồn lực tài chính được phân bổ hợp lý cho việc bảo trì cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, nâng cấp phần mềm, và cải tiến quy trình thu thập và xử lý dữ liệu. Điều này không chỉ giúp duy trì tính chính xác của thông tin mà còn đảm bảo rằng hệ thống có thể thích ứng với những thay đổi và yêu cầu mới trong quản lý đất đai.

+ Ngoài ra, việc thu phí còn hỗ trợ trong việc phát triển và triển khai các công nghệ mới, nhằm nâng cao khả năng truy cập và xử lý thông tin. Điều này góp phần cải thiện hiệu suất của hệ thống, tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng trong việc tra cứu và sử dụng thông tin về đất đai.

- Bù đắp chi phí:

+ Thu phí cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bù đắp các chi phí liên quan đến việc thu thập, xử lý, lưu trữ và cung cấp thông tin về đất đai. Những hoạt động này bao gồm chi phí cho việc duy trì các cơ sở dữ liệu, bảo trì các hệ thống phần cứng và phần mềm, cũng như chi phí cho các hoạt động nhân sự và quản lý.

+ Các khoản phí thu được từ người sử dụng dịch vụ, bao gồm cả các tổ chức và cá nhân, giúp bù đắp các chi phí vận hành hàng ngày và đầu tư vào các dự án cải tiến hệ thống. Điều này đảm bảo rằng các hoạt động liên quan đến quản lý thông tin đất đai có thể được thực hiện một cách liên tục và hiệu quả mà không gặp phải các vấn đề tài chính.

+ Bằng cách thu phí, các cơ quan quản lý cũng có thể duy trì một mô hình tài chính bền vững, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính từ ngân sách nhà nước và đảm bảo rằng các nguồn lực có thể được tập trung vào các hoạt động quản lý và phát triển hệ thống quan trọng khác.

3. Các loại tài liệu đất đai và mức thu phí tương ứng

Theo quy định tại khoản 1 Điều 4 của Thông tư 56/2024/TT-BTC, mức thu phí liên quan đến việc khai thác và sử dụng tài liệu đất đai từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai được quy định cụ thể như sau:

- Mức thu phí cụ thể: Mức thu phí khai thác và sử dụng tài liệu đất đai từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai đã được quy định chi tiết tại Phụ lục đính kèm theo Thông tư 56/2024/TT-BTC. Phụ lục này cung cấp bảng biểu cụ thể về các mức phí áp dụng cho các loại dịch vụ và tài liệu khác nhau, đảm bảo tính minh bạch và rõ ràng trong việc xác định các khoản phí phải trả.

- Điều chỉnh mức thu phí cho mục đích quốc phòng và an ninh: Trong trường hợp Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gửi văn bản đề nghị về việc khai thác và sử dụng thông tin, dữ liệu đất đai cho các mục đích liên quan đến quốc phòng và an ninh theo quy định của Luật Quốc phòng, mức thu phí áp dụng sẽ được giảm xuống còn 60% so với mức quy định chuẩn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các trường hợp được miễn thu phí theo quy định của pháp luật sẽ không áp dụng mức giảm này.

- Chi phí bổ sung không bao gồm: Cần lưu ý rằng mức thu phí quy định trên chưa bao gồm các chi phí phát sinh thêm liên quan đến vật tư như in kết quả, sao chép dữ liệu, và chi phí chuyển giao kết quả từ cơ quan cung cấp thông tin đất đai cho người nộp phí. Những khoản chi phí này sẽ được tính riêng và không nằm trong phạm vi mức thu phí quy định.

4. Các trường hợp được miễn, giảm phí

Theo quy định tại khoản 2 Điều 4 của Thông tư 56/2024/TT-BTC, có một số trường hợp được miễn phí khi khai thác và sử dụng tài liệu đất đai từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai. Các trường hợp miễn phí này bao gồm:

- Đối tượng được miễn phí theo quy định của Luật Phí và Lệ phí 2015: Các đối tượng sau đây sẽ được miễn phí khi khai thác thông tin của chính mình, cũng như thông tin về người sử dụng đất khác, nếu được sự đồng ý của cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai theo quy định của pháp luật:

+ Trẻ em: Những người dưới độ tuổi trưởng thành, thuộc nhóm được bảo vệ đặc biệt theo pháp luật.

+ Hộ nghèo: Các gia đình có điều kiện kinh tế khó khăn, được xác định theo tiêu chí do cơ quan chức năng quy định.

+ Người cao tuổi: Các cá nhân đạt đến độ tuổi quy định là người cao tuổi theo luật pháp hiện hành.

+ Người khuyết tật: Các cá nhân có các vấn đề về sức khỏe hoặc chức năng thể chất hoặc tinh thần ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động bình thường.

+ Người có công với cách mạng: Các cá nhân đã có đóng góp đáng kể trong các hoạt động cách mạng, được công nhận theo pháp luật.

+ Đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn: Các nhóm dân tộc thiểu số cư trú tại các khu vực có điều kiện sống và phát triển kinh tế gặp nhiều khó khăn.

- Các cơ quan nhà nước và tổ chức trong tình trạng khẩn cấp: Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có thể được miễn phí khi yêu cầu khai thác và sử dụng thông tin, dữ liệu đất đai từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai với các mục đích sau:

+ Mục đích quốc phòng và an ninh: Trong các tình huống khẩn cấp theo quy định của Luật Quốc phòng, việc miễn phí này hỗ trợ các hoạt động bảo vệ an ninh quốc gia.

+ Phòng chống thiên tai: Trong các tình trạng khẩn cấp liên quan đến thiên tai theo quy định của pháp luật về phòng chống thiên tai, nhằm hỗ trợ công tác cứu trợ và ứng phó.

- Miễn phí theo quy định của Nghị định 101/2024/NĐ-CP: Một số trường hợp khác được miễn phí bao gồm: Kết nối và chia sẻ dữ liệu: Các bộ, ngành, địa phương khi kết nối, chia sẻ cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác hoặc cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành và địa phương. Mục đích của việc miễn phí này là để phục vụ các hoạt động của cơ quan nhà nước, giải quyết thủ tục hành chính, và đơn giản hóa các thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp theo quy định của Chính phủ về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số của cơ quan nhà nước.

5. Hình thức thu phí và đối tượng nộp phí

Theo quy định tại Điều 2 của Thông tư 56/2024/TT-BTC, việc xác định đối tượng phải nộp phí khi khai thác và sử dụng thông tin, dữ liệu từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai được quy định như sau:

Người nộp phí trong bối cảnh của Thông tư này bao gồm tất cả các tổ chức và cá nhân có yêu cầu khai thác và sử dụng thông tin, dữ liệu về đất đai từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai, theo quy định của pháp luật hiện hành. Cụ thể, bất kỳ tổ chức nào, dù là cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, hay tổ chức phi lợi nhuận, cũng như bất kỳ cá nhân nào có nhu cầu truy cập và sử dụng thông tin từ hệ thống này, đều phải thực hiện nghĩa vụ nộp phí theo quy định.

Điều này có nghĩa là, không phân biệt đối tượng là tổ chức hay cá nhân, khi có yêu cầu khai thác thông tin, dữ liệu từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai, tất cả đều phải chịu trách nhiệm thanh toán phí khai thác và sử dụng tài liệu theo mức phí được quy định. Quy định này được đưa ra nhằm đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong việc khai thác và sử dụng thông tin, đồng thời góp phần vào việc duy trì và phát triển hệ thống dữ liệu quốc gia về đất đai.

6. Ảnh hưởng của việc điều chỉnh mức phí

- Việc điều chỉnh mức phí khai thác và sử dụng thông tin, dữ liệu từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai có thể có những tác động đáng kể đến người dân và doanh nghiệp. Cụ thể, khi mức phí được tăng lên, điều này có thể dẫn đến một số hệ quả tiêu cực đối với người dân và các doanh nghiệp:

+ Gánh nặng tài chính gia tăng: Đối với người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp hoặc các hộ gia đình đang gặp khó khăn về tài chính, việc tăng phí có thể làm tăng gánh nặng chi phí và ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận thông tin quan trọng về đất đai. Đối với doanh nghiệp, việc gia tăng chi phí khai thác dữ liệu có thể làm tăng chi phí hoạt động, ảnh hưởng đến lợi nhuận và làm giảm tính cạnh tranh của doanh nghiệp.

+ Giảm động lực đầu tư: Doanh nghiệp có thể cảm thấy băn khoăn về việc đầu tư vào các dự án mới nếu chi phí khai thác thông tin quá cao. Điều này có thể dẫn đến sự giảm sút trong hoạt động đầu tư và phát triển kinh tế, ảnh hưởng đến sự phát triển chung của nền kinh tế.

Ngược lại, nếu mức phí được điều chỉnh giảm, điều này có thể làm giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc tiếp cận và sử dụng thông tin. Điều này có thể khuyến khích đầu tư và phát triển, đồng thời nâng cao khả năng tiếp cận thông tin quan trọng cho người dân.

- Điều chỉnh mức phí cũng có tác động trực tiếp đến ngân sách nhà nước, và tác động này có thể được phân tích như sau:

+ Tăng nguồn thu ngân sách: Nếu mức phí được điều chỉnh tăng, điều này có thể làm gia tăng nguồn thu từ phí khai thác và sử dụng thông tin đất đai. Nguồn thu bổ sung này có thể được sử dụng để cải thiện và duy trì Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai, cũng như để hỗ trợ các dự án phát triển cơ sở hạ tầng và các hoạt động khác của nhà nước.

+ Tác động đến chi phí quản lý: Ngân sách nhà nước có thể phải điều chỉnh để phản ánh các chi phí quản lý và vận hành hệ thống thông tin. Việc tăng phí có thể giúp bù đắp các chi phí này, trong khi việc giảm phí có thể yêu cầu nhà nước tìm kiếm các nguồn tài trợ khác hoặc giảm chi phí quản lý để duy trì hoạt động của hệ thống.

+ Ảnh hưởng đến hiệu quả thu ngân sách: Điều chỉnh mức phí cũng có thể ảnh hưởng đến hiệu quả thu ngân sách. Nếu mức phí quá cao, có thể dẫn đến sự giảm sút trong số lượng giao dịch và yêu cầu khai thác thông tin, làm giảm tổng thu nhập từ phí. Ngược lại, mức phí hợp lý và phù hợp có thể tối ưu hóa nguồn thu và đảm bảo tính bền vững của hệ thống tài chính nhà nước.

Ngoài ra, có thể tham khảo: Cơ chế trao đổi thông tin về doanh nghiệp giữa Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp và Hệ thống thông tin thuế. Còn khúc mắc, liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.