Người tiêu dùng mua sắm trên các trang mạng xã hội có được bảo vệ

1. Thế nào là người tiêu dùng, người kinh doanh trên mạng xã hội?

Theo điều 3, khoản 1 của Luật Bảo vệ Quyền lợi người tiêu dùng năm 2010, người tiêu dùng được định nghĩa như sau: Người tiêu dùng bao gồm cá nhân, gia đình và tổ chức thực hiện việc mua và sử dụng hàng hóa, dịch vụ để đáp ứng nhu cầu cá nhân, gia đình và tổ chức của họ cho mục đích tiêu dùng. Các hành động này có thể bao gồm mua sắm, sử dụng, và tiêu thụ các sản phẩm và dịch vụ khác nhau để đáp ứng nhu cầu hàng ngày và cụ thể của họ. Do đó, bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào thực hiện các hoạt động mua sắm và sử dụng hàng hóa đều được coi là người tiêu dùng, bao gồm cả những người thực hiện mua sắm trên các nền tảng mạng xã hội.

Theo quy định của Điều 3, Khoản 1 trong Nghị định 39/2007/NĐ-CP về cá nhân hoạt động thương mại không phải đăng ký kinh doanh, cá nhân thực hiện các hoạt động thương mại như mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, và các hoạt động sinh lợi khác mà pháp luật cho phép, nhưng không thuộc đối tượng phải đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật về đăng ký kinh doanh và không được gọi là "thương nhân" theo quy định của Luật Thương mại.

Cụ thể, những hoạt động thuộc phạm vi này bao gồm: Mua bán hàng hóa mà không có địa điểm cố định, bao gồm cả việc nhận sách báo, tạp chí từ các thương nhân được phép kinh doanh những sản phẩm này để bán rong; Mua bán những vật dụng nhỏ lẻ có hoặc không có địa điểm cố định; Bán quà bánh, đồ ăn, nước uống có hoặc không có địa điểm cố định; Mua hàng hóa từ nơi khác để bán cho người mua buôn hoặc bán lẻ; Đánh giày, bán vé số, chữa khóa, sửa chữa xe, trông giữ xe, rửa xe, cắt tóc, vẽ tranh, chụp ảnh và các dịch vụ khác có hoặc không có địa điểm cố định; Các hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên không phải đăng ký kinh doanh khác.

Do đó, theo quy định này, cá nhân thực hiện hoạt động kinh doanh trực tuyến trên các trang mạng xã hội như Facebook, Instagram được coi là cá nhân hoạt động thương mại độc lập và thường xuyên không cần phải đăng ký kinh doanh. Điều này áp dụng đặc biệt cho những người kinh doanh nhỏ, cá nhân, hoặc các hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ trực tuyến mà không hoạt động trong phạm vi chợ, trung tâm thương mại, và không yêu cầu quá trình đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật.

2. Quy định về trách nhiệm của cá nhân hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên không đăng ký kinh doanh

Theo Điều 4 của Nghị định 99/2011/NĐ-CP, quy định về trách nhiệm của cá nhân hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên không phải đăng ký kinh doanh trên các trang mạng xã hội, các điều cụ thể như sau:

- Bảo đảm chất lượng, số lượng, công dụng, và an toàn thực phẩm của hàng hóa, dịch vụ mà họ cung cấp cho người tiêu dùng theo quy định của pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng, pháp luật về thương mại và các pháp luật liên quan. Quy định này nhằm đảm bảo rằng cá nhân hoạt động thương mại trên các trang mạng xã hội thực hiện hoạt động kinh doanh một cách trung thực và đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn an toàn và chất lượng theo quy định của pháp luật.

- Không được cung cấp cho người tiêu dùng các loại hàng hóa, dịch vụ mà Điều 5, Khoản 1 của Nghị định 39/2007/NĐ-CP quy định cho cá nhân hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên không phải đăng ký kinh doanh. Các loại hàng hóa, dịch vụ này thường được xác định cụ thể trong văn bản pháp luật và vi phạm quy định này có thể dẫn đến các hình phạt và trách nhiệm theo quy định của pháp luật.

- Cung cấp đầy đủ và đúng thông tin về hàng hóa, dịch vụ mà họ cung cấp cho người tiêu dùng theo quy định của pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng, pháp luật về thương mại và các pháp luật khác có liên quan. Bằng cách này, cá nhân hoạt động thương mại độc lập trên các trang mạng xã hội không chỉ đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong kinh doanh mà còn xây dựng lòng tin từ phía người tiêu dùng.

- Trong trường hợp hàng hóa không đảm bảo chất lượng, số lượng, hoặc công dụng như thông tin được cung cấp, cá nhân hoạt động thương mại độc lập phải chấp nhận quyết định đổi trả từ phía người tiêu dùng. Quy định điều kiện cụ thể để đổi trả, đảm bảo rằng hàng hóa phải ở trong tình trạng ban đầu, không bị hư hại do sử dụng sai mục đích hoặc do người tiêu dùng gây ra. Trong trường hợp người tiêu dùng không mong muốn đổi trả mà yêu cầu hoàn tiền, cá nhân hoạt động thương mại phải tuân thủ quy định và thực hiện việc trả lại toàn bộ số tiền đã thanh toán từ phía người tiêu dùng.

- Chấp hành quyết định thu hồi hàng hóa trong trường hợp hàng hóa thuộc diện phải thu hồi, và chịu chi phí để tiêu hủy hàng hóa theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Quy định này nhằm đảm bảo rằng cá nhân hoạt động thương mại độc lập chịu trách nhiệm và hợp tác đầy đủ với cơ quan có thẩm quyền để thực hiện việc thu hồi và tiêu hủy hàng hóa một cách hiệu quả và theo đúng quy định của pháp luật.

- Ngoài các quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4 và 5 Điều này, cá nhân hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên không phải đăng ký kinh doanh trong phạm vi chợ, trung tâm thương mại, phải tuân thủ đầy đủ các quy định về bảo vệ người tiêu dùng theo nội quy do Ban Quản lý chợ, thương nhân kinh doanh chợ, trung tâm thương mại ban hành và được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Điều này nhằm đảm bảo rằng cá nhân hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên không đăng ký kinh doanh trong phạm vi chợ, trung tâm thương mại đóng góp tích cực vào sự phát triển của cộng đồng kinh doanh và tuân thủ đầy đủ các quy định bảo vệ người tiêu dùng và thương mại.

3. Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mua sắm trên mạng xã hội thế nào ?

Theo Điều 11 của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010, quy định về xử lý vi phạm về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng như sau:

- Cá nhân vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm. Nếu hành vi vi phạm gây thiệt hại cho người tiêu dùng, cá nhân đó sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường theo quy định của pháp luật. Bồi thường này có thể bao gồm chi phí phục hồi, chi phí y tế hoặc các tổn thất khác mà người tiêu dùng đã phải chịu.

- Tổ chức vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính, hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm. Trong trường hợp gây thiệt hại, tổ chức đó sẽ phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

- Cá nhân lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có thể bị xử lý kỷ luật. Biện pháp này nhằm đảm bảo trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp trong việc thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Trong trường hợp vi phạm của cá nhân có tính chất và mức độ nghiêm trọng, có thể gây thiệt hại đáng kể cho quyền lợi của người tiêu dùng, cá nhân đó có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp gây thiệt hại, cá nhân đó sẽ phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Từ đó, người tiêu dùng trên các trang mạng xã hội vẫn được đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Những biện pháp trên nhằm đảm bảo rằng cá nhân hoạt động thương mại phải chịu trách nhiệm và đối mặt với hậu quả của hành động vi phạm, từ đó tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Ngoài ra, quý bạn đọc có thể tham khảo thêm bài viết Có bị phạt khi tự ý đăng tải hóa đơn mua hàng lên MXH không?. Nếu có bất cứ vấn đề pháp lý nào cần hỗ trợ, vui lòng liên hệ tới bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua số điện thoại: 1900.6162 hoặc gửi yêu cầu tới địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn. Trân trọng!