Tiêu chí nhận diện “báo hoá” tạp chí, trang thông tin, mạng xã hội?

1. Tiêu chí nhận diện "báo hóa" tạp chí như thế nào?

Việc "báo hóa" tạp chí, tức là tạp chí có biểu hiện như một tờ báo, thường gây hiểu nhầm cho độc giả, đặc biệt trong môi trường điện tử. Dưới đây là những tiêu chí cụ thể để nhận diện hiện tượng này:

- Về hình thức trình bày: Tên gọi ấn phẩm và giao diện trang chủ không ghi rõ hoặc ghi "tạp chí" rất nhỏ, dẫn đến khó khăn trong việc nhận biết hoặc gây hiểu nhầm rằng đây là một tờ báo. Các chuyên trang trên tạp chí không ghi rõ là "chuyên trang", không ghi rõ thuộc tạp chí nào hoặc chỉ ghi tên cơ quan chủ quản. Điều này dễ gây nhầm lẫn rằng đây là một cơ quan báo chí độc lập, trực thuộc trực tiếp cơ quan chủ quản.

- Về tên các chuyên mục: Tên các chuyên mục không thể hiện tính chất chuyên sâu, chuyên ngành mà sử dụng các từ ngữ có nội hàm rộng, mang tính chất loại hình báo. Ví dụ như: Bản tin hằng ngày, bản tin, bản tin truyền hình, tin nóng, tin hot, đời sống. Tạo tài khoản, trang, kênh trên các nền tảng mạng xã hội với tên gọi là báo hoặc truyền hình, dễ gây hiểu nhầm rằng đây là các kênh thông tin của một tờ báo chứ không phải là tạp chí.

- Về nội dung phản ánh: Không thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích ghi trong giấy phép. Ví dụ: Một tạp chí thuộc lĩnh vực môi trường nhưng lại phản ánh về đấu thầu trong lĩnh vực giáo dục; tạp chí thuộc lĩnh vực sức khỏe, y tế nhưng lại phản ánh về trật tự xây dựng. Tạp chí khoa học nhưng lại có tỷ lệ thông tin phản ánh sự kiện, vụ việc sự vụ nhiều hơn, chênh lệch so với thông tin khoa học, lý luận, thông tin chuyên ngành.

- Về hoạt động tác nghiệp: Tạp chí chuyên ngành hoặc tạp chí khoa học nhưng cử phóng viên, nhà báo tác nghiệp hoặc yêu cầu cung cấp thông tin ngoài phạm vi tôn chỉ, mục đích. Ví dụ: Điều tra theo đơn thư bạn đọc không phù hợp với chức năng, tôn chỉ, mục đích của tạp chí. Tập trung khai thác những vụ việc nhằm mục đích ép ký hợp đồng tuyên truyền, quảng cáo để trục lợi.

Những tiêu chí trên giúp nhận diện rõ ràng và chính xác hơn về hiện tượng "báo hóa" tạp chí, từ đó có thể có những biện pháp quản lý và điều chỉnh phù hợp, đảm bảo sự minh bạch và trung thực trong thông tin truyền tải đến độc giả.

2. Nhận diện "báo hóa" trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội thế nào?

- Về hình thức: Các trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội thường có xu hướng sử dụng tên miền và cách trình bày gây nhầm lẫn với các cơ quan báo chí. Cụ thể:

+ Tên miền: Sử dụng các từ ngữ dễ gây nhầm lẫn với cơ quan báo chí như: Báo, Tạp chí, Tin, Tin tức, News, Times, Online, Daily… Những tên miền này khiến người dùng dễ lầm tưởng rằng họ đang truy cập vào một tờ báo hoặc một tạp chí chính thống.

+ Giao diện: Trang thông tin điện tử tổng hợp thường không ghi rõ mình là trang thông tin điện tử hay mạng xã hội, mà chỉ ghi là cơ quan, tiếng nói, diễn đàn… Điều này làm mờ đi ranh giới giữa các loại hình thông tin khác nhau và tạo ra sự nhầm lẫn cho người đọc.

+ Thiết kế: Giao diện của các trang này thường được thiết kế sao cho giống với các sản phẩm báo chí. Ví dụ: Sử dụng màu sắc, vị trí tên gọi, cách sắp xếp bài viết, và các yếu tố trực quan khác một cách tương tự với các tờ báo điện tử.

+ Bố trí chuyên mục: Mạng xã hội bố trí giao diện trang chủ thành các chuyên mục như Chính trị, xã hội, đời sống, văn hóa, giải trí… và đăng tải, tổng hợp các bài báo, hiển thị nội dung bài viết, tiêu đề, nội dung, chú thích ảnh, video-clip… giống như một tờ báo điện tử.

-  Về nội dung: Nội dung trên các trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội có xu hướng thể hiện các đặc điểm của báo chí:

+ Tổng hợp tin bài: Các trang này thường tổng hợp tin bài từ các cơ quan báo chí theo ý đồ riêng, thiên về các thông tin tiêu cực, giật gân. Họ cũng tự tổng hợp tin tức từ các cơ quan báo chí và ghi chú là "Tổng hợp (PV)", khiến độc giả hiểu lầm rằng đây là sản phẩm báo chí chính thức.

+ Biên tập lại tin tức: Nội dung bài viết, tiêu đề, chú thích ảnh, và video-clip thường được biên tập lại để giống như bài báo chính thức, khiến người đọc dễ nhầm lẫn rằng đây là thông tin được cung cấp trực tiếp từ các phóng viên báo chí.

- Về kỹ thuật: Một số yếu tố kỹ thuật cũng góp phần vào hiện tượng "báo hóa":

+ Công nghệ hiển thị: Sử dụng các công nghệ hiển thị nội dung tiên tiến, giống như các trang báo điện tử, bao gồm cả việc tự động cập nhật tin tức, bài viết mới.

+ SEO và từ khóa: Sử dụng các từ khóa và kỹ thuật SEO giống như các tờ báo điện tử, nhằm tăng khả năng xuất hiện trên các công cụ tìm kiếm và thu hút độc giả.

- Về hoạt động: Hoạt động của các trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội cũng có những dấu hiệu rõ ràng của "báo hóa":

+ Không có tương tác người dùng: Mạng xã hội không có người dùng tương tác, chia sẻ thông tin. Thay vào đó, các bài viết được đăng bởi các thành viên quản trị, và cách viết của các bài viết này thường khiến người đọc nhầm lẫn với các bài báo chính thức.

+ Phương pháp khai thác thông tin: Các trang này có thể cử nhân viên hoặc tự thu thập thông tin ngoài phạm vi tôn chỉ mục đích của họ, tương tự như cách mà các phóng viên báo chí hoạt động. Họ cũng tập trung khai thác các vụ việc nhằm mục đích ép ký hợp đồng quảng cáo hoặc tuyên truyền, trục lợi.

Nhận diện "báo hóa" trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội đòi hỏi sự chú ý đến các yếu tố hình thức, nội dung, kỹ thuật, và hoạt động của các trang này. Bằng cách nhận diện các dấu hiệu trên, người đọc có thể phân biệt rõ ràng giữa các trang thông tin độc lập và các cơ quan báo chí chính thống, từ đó tránh được sự nhầm lẫn và có cái nhìn khách quan hơn về các nguồn thông tin mình tiếp cận.

3. Ý nghĩa việc nhận diện “báo hoá” tạp chí, trang thông tin, mạng xã hội?

Việc nhận diện hiện tượng “báo hóa” các tạp chí, trang thông tin điện tử, và mạng xã hội có ý nghĩa quan trọng và đa dạng trong nhiều khía cạnh. Dưới đây là những lý do chính giải thích tầm quan trọng của quá trình này:

-  Bảo vệ quyền lợi người đọc:  Việc phân biệt rõ ràng giữa báo chí chính thống và các hình thức thông tin khác giúp người đọc nhận thức đúng về nguồn gốc và độ tin cậy của thông tin mình tiếp nhận. Điều này giúp tránh việc người đọc bị nhầm lẫn giữa thông tin chính thống và các thông tin mang tính chất cá nhân hoặc thiên lệch.  Nhận diện "báo hóa" giúp người đọc tránh nhầm lẫn giữa báo chí với các hình thức thông tin khác, từ đó có thể đánh giá chính xác hơn về nội dung thông tin.

- Bảo vệ sự trong sạch và tính chính trực của báo chí:  Việc nhận diện và ngăn chặn hiện tượng "báo hóa" giúp hạn chế việc lan truyền các thông tin sai lệch, giật gân hoặc không chính xác, bảo vệ danh tiếng và tính chính trực của các cơ quan báo chí chính thống. Đảm bảo chất lượng báo chí: Việc duy trì ranh giới rõ ràng giữa báo chí và các trang thông tin khác giúp đảm bảo chất lượng và tiêu chuẩn của báo chí, tránh tình trạng thông tin bị pha loãng hoặc suy giảm chất lượng.

-  Hỗ trợ quản lý nhà nước và cơ quan chức năng: Việc nhận diện “báo hóa” giúp các cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan chức năng dễ dàng giám sát, quản lý hoạt động của các tạp chí, trang thông tin điện tử và mạng xã hội, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật và các tiêu chuẩn nghề nghiệp. Nhận diện chính xác hiện tượng "báo hóa" cung cấp thông tin cần thiết để các nhà hoạch định chính sách đề ra những biện pháp điều chỉnh và cải tiến chính sách phù hợp, nhằm bảo vệ quyền lợi công chúng và duy trì trật tự trong lĩnh vực truyền thông.

-  Bảo vệ quyền lợi của các cơ quan báo chí chính thống:  Việc các trang thông tin điện tử và mạng xã hội “báo hóa” có thể tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh với các cơ quan báo chí chính thống. Việc nhận diện và xử lý hiện tượng này giúp bảo vệ quyền lợi và lợi ích kinh tế của các cơ quan báo chí chính thống. Các cơ quan báo chí chính thống cần duy trì uy tín và tính chuyên nghiệp của mình. Việc nhận diện và loại bỏ các hiện tượng "báo hóa" giúp bảo vệ và nâng cao uy tín của báo chí truyền thống.

-  Đảm bảo thông tin đúng đắn và có trách nhiệm: Báo chí có vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin đúng đắn và có trách nhiệm với xã hội. Việc nhận diện “báo hóa” giúp đảm bảo rằng chỉ những cơ quan báo chí chính thống mới có quyền và trách nhiệm cung cấp thông tin này, từ đó góp phần xây dựng xã hội thông tin lành mạnh và phát triển bền vững.  Giúp công chúng hiểu rõ và phân biệt được các loại hình thông tin khác nhau, từ đó nâng cao nhận thức và khả năng phân tích, đánh giá thông tin của họ.

Nhận diện “báo hóa” tạp chí, trang thông tin điện tử và mạng xã hội không chỉ có ý nghĩa trong việc bảo vệ người đọc, duy trì tính chính trực của báo chí, hỗ trợ công tác quản lý nhà nước mà còn góp phần đảm bảo môi trường thông tin lành mạnh, chính xác và có trách nhiệm. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, kéo theo sự gia tăng nhanh chóng của các nguồn thông tin đa dạng và phức tạp.

Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của chúng tôi có liên quan đến tiêu chí nhận diện "báo hóa" tạp chí, trang thông tin điện tử mạng xã hội. Nếu các bạn còn có những vướng mắc vui lòng liên hệ 19006162 hoặc lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ

Tham khảo thêm: Quy định về xử lý việc "Báo hóa" trang thông tin điện tử tổng hợp