Nhượng quyền kinh doanh là gì? Ví dụ về nhượng quyền kinh doanh

1. Khái niệm về nhượng quyền thương hiệu

Franchise, hoặc nhượng quyền thương hiệu, là một phương thức kinh doanh mà một cá nhân hoặc tổ chức được cấp quyền sử dụng thương hiệu, sản phẩm hoặc dịch vụ của một bên khác để tiến hành kinh doanh trong một thời gian cụ thể. Tuy nhiên, điều kiện cho việc nhận quyền nhượng này là bên nhận phải tuân thủ các điều khoản và điều kiện được đặt ra bởi bên cấp quyền.

Mô hình kinh doanh nhượng quyền là việc một cá nhân hoặc tổ chức kinh doanh một sản phẩm, một cách tiếp cận hoặc một mô hình kinh doanh dựa trên phương pháp đã được thiết lập trước đó trên thị trường. Người nhận quyền sẽ phải trả một khoản phí cố định hàng tháng hoặc hàng năm để duy trì quyền kinh doanh. Thực tế, kinh doanh nhượng quyền là việc trả phí để sử dụng tên thương hiệu và uy tín đã được xây dựng sẵn của bên cấp quyền.

Các loại hình kinh doanh nhượng quyền có:

- Nhượng quyền kinh doanh toàn diện: Đây là hình thức nhượng quyền "trọn gói", trong đó bên nhận nhượng quyền được cung cấp một loạt các dịch vụ và hỗ trợ. Bao gồm hệ thống kinh doanh chuẩn hóa, bí quyết công nghệ sản xuất/kinh doanh, hệ thống thương hiệu và sản phẩm/dịch vụ. Bên nhận nhượng quyền sẽ trả một khoản phí để nhận được hỗ trợ trong các công đoạn như thiết kế cửa hàng, hướng dẫn mua nguyên liệu và trang thiết bị, cùng các hoạt động marketing. Ví dụ như việc nhận nhượng quyền từ thương hiệu Highlands Coffee, bên nhận sẽ được hỗ trợ từ việc thiết kế cửa hàng đến cung cấp nguyên liệu và giấy phép kinh doanh.

- Nhượng quyền mô hình kinh doanh không toàn diện: Loại nhượng quyền này tập trung vào một phần nhỏ trong hệ thống kinh doanh. Ví dụ như nhượng quyền sản phẩm, công thức, hoặc hình ảnh thương hiệu. Bên nhượng quyền sẽ không can thiệp quá nhiều vào vận hành và sản xuất của bên nhận nhượng quyền.

- Nhượng quyền có tham gia quản lý: Đây thường là hình thức được áp dụng bởi các thương hiệu lớn. Bên nhượng quyền không chỉ cung cấp hệ thống kinh doanh và thương hiệu mà còn cung cấp người quản lý và điều hành cho bên nhận nhượng quyền. Ví dụ như KFC yêu cầu các nhượng quyền tham gia quản lý để đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ đồng nhất.

- Nhượng quyền có tham gia đầu tư vốn: Bên nhượng quyền không chỉ nhượng quyền thương hiệu mà còn đầu tư một phần vốn vào cửa hàng nhận nhượng quyền. Điều này giúp bên nhượng quyền có ảnh hưởng trong hoạt động kinh doanh của cửa hàng.

2. Ưu điểm và nhược điểm của nhượng quyền thương hiệu

2.1. Ưu điểm của nhượng quyền thương hiệu

a. Đối với bên nhượng quyền:

+ Mở rộng thị trường và khám phá tiềm năng đầu tư hiệu quả khi nhanh chóng tiếp cận các thị trường mới với chi phí và rủi ro thấp.

+ Giảm thiểu chi phí quảng cáo nhưng vẫn đảm bảo sự lan tỏa rộng rãi của sản phẩm.

+ Tạo ra nguồn thu ổn định từ khoản phí nhượng quyền từ các bên nhận nhượng quyền.

+ Tận dụng kiến thức của bên nhận nhượng quyền để phát triển thị trường nước ngoài.

b. Đối với bên nhận nhượng quyền thương mại:

+ Tiết kiệm thời gian, tiền bạc và công sức so với việc xây dựng thương hiệu từ đầu. Bằng cách nhận nhượng quyền thương hiệu, bên nhận chỉ cần kinh doanh dưới tên thương hiệu đã được công nhận, hưởng lợi từ uy tín của thương hiệu đó.

+ Sản phẩm, dịch vụ và hoạt động kinh doanh được chuẩn hóa từ bên nhượng quyền.

+ Được đào tạo và hưởng sự hỗ trợ định kỳ từ bên nhượng quyền.

+ Có nguồn cung nguyên liệu giá rẻ và đáng tin cậy - một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến lợi nhuận kinh doanh.

2.2. Nhược điểm của nhượng quyền thương hiệu

a. Đối với bên nhượng quyền

- Duy trì sự kiểm soát đối với bên nhận quyền có thể gặp khó khăn khi hoạt động trong nhiều thị trường đa dạng và phức tạp, tạo ra nguy cơ xuất hiện các đối thủ cạnh tranh. Người chuyển nhượng phải chia sẻ các thông tin kinh doanh và kiến thức chuyên môn. Khi hợp đồng chuyển nhượng kết thúc, một số công ty nhận quyền có thể tận dụng kiến thức mới để tiếp tục kinh doanh, thường bằng cách điều chỉnh tên thương hiệu hoặc nhãn hiệu của người chuyển nhượng.

- Các mâu thuẫn với bên nhận quyền có thể phát sinh, bao gồm cả các tranh chấp pháp lý.

- Hoạt động không hiệu quả của bên nhận quyền có thể ảnh hưởng đến uy tín của thương hiệu trên thị trường.

- Bên nhận quyền có thể tận dụng kiến thức thu được để trở thành đối thủ trong tương lai.

b. Đối với bên nhận quyền thương mại

+ Sự xuất hiện của các đối thủ cạnh tranh, cũng như các bên nhận nhượng quyền khác trong cùng hệ thống, đang gia tăng với tốc độ đáng kể.

+ Bên nhận quyền gặp khó khăn trong việc thể hiện khả năng sáng tạo trong kinh doanh do phải tuân thủ các quy định và hạn chế đã được đặt ra từ trước.

+ Các hệ thống kỹ thuật hoặc quản lý mà bên nhượng quyền áp đặt có thể không phù hợp với bên nhận quyền.

+ Khoản đầu tư ban đầu có thể đòi hỏi một số lượng tài nguyên lớn.

Trong thực tế, hầu hết các công ty nhỏ thường thiếu nguồn lực và khả năng quản lý, cũng như chưa có uy tín thương hiệu và lượng khách hàng ổn định. Do đó, khi tham gia vào thị trường với nhiều đối thủ mạnh, các công ty này thường gặp khó khăn và có nguy cơ phá sản sớm.

Mặt khác, ưu điểm lớn nhất của mô hình nhượng quyền thương mại đối với bên nhận quyền là cho phép họ bắt đầu kinh doanh với một mô hình đã được chứng minh với những yếu tố cải thiện sự thiếu hụt hiện tại của họ. Nó không chỉ giúp tái tạo các mô hình kinh doanh đã được kiểm chứng mà còn tạo ra cơ hội thành công nhanh chóng cho các doanh nghiệp nhỏ. Mặc dù có những bất lợi có thể xảy ra khi chọn mô hình này, nhưng đối với các công ty vừa và nhỏ, đây vẫn là một lựa chọn tối ưu để phát triển và đảm bảo sự ổn định ban đầu cho hoạt động kinh doanh của họ.

3. Một vài ví dụ về nhượng quyền kinh doanh tại Việt Nam

3.1. Nhượng quyền thương hiệu Cà phê Trung Nguyên

Năm 1996, thương hiệu cà phê Trung Nguyên chính thức ra đời tại Buôn Mê Thuộc. Nhằm giới thiệu và quảng bá thương hiệu đến đông đảo người tiêu dùng, vào năm 1998, Công ty Trung Nguyên mở ra quán cà phê đầu tiên tại thành phố Hồ Chí Minh và mở rộng hoạt động kinh doanh theo mô hình nhượng quyền thương hiệu. Từ đó, các quán cà phê nhượng quyền thương hiệu Trung Nguyên đã bắt đầu xuất hiện khắp nơi trên toàn quốc.

Năm 2000 đánh dấu bước phát triển đột phá của thương hiệu Trung Nguyên khi mở rộng sự hiện diện tại Hà Nội và các tỉnh thành khác tại Việt Nam, cũng như lần đầu tiên xuất hiện tại Nhật Bản. Tiếp theo là sự mở rộng sang các thị trường quốc tế như Mỹ, Singapore, Thái Lan, Trung Quốc,... Cho đến năm 2013, gần 1000 quán cà phê nhượng quyền đã có mặt trên khắp cả nước và hơn 50 quốc gia trên thế giới. Với vai trò quan trọng của hoạt động chuyển nhượng thương hiệu, cà phê Trung Nguyên đã trở thành lựa chọn được nhiều người ưa chuộng, mở rộng thị trường tiêu thụ cả trong và ngoài nước.

3.2. Nhượng quyền của Phở 24

Phở 24 là một chuỗi cửa hàng phở nổi tiếng của Việt Nam, thuộc sở hữu của tập đoàn Nam An Group - một trong những tập đoàn thực phẩm lớn nhất cả nước. Chiếc cửa hàng đầu tiên của Phở 24 được khai trương vào năm 2003 tại địa chỉ số 5, đường Nguyễn Thiệp, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh. Với mục tiêu xây dựng một thương hiệu phở uy tín, doanh nhân Lý Quý Trung đã quyết định áp dụng mô hình nhượng quyền thương hiệu Phở 24 để tiết kiệm vốn đầu tư và giảm chi phí về nhân công.

Đến năm 2009, mạng lưới cửa hàng Phở 24 đã mở rộng đến gần 80 địa điểm tại các thành phố lớn như Hồ Chí Minh, Hà Nội, Nha Trang, Vũng Tàu và đã mở cửa ở một số quốc gia khác như Philippines, Hàn Quốc, Úc, Indonesia. Đến năm 2012, Phở 24 đã phát triển lên đến khoảng 200 cửa hàng thông qua việc ký kết các hợp đồng nhượng quyền thương mại.

Hoạt động nhượng quyền thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và mở rộng thương hiệu của các doanh nghiệp, giúp thương hiệu trở nên mạnh mẽ và cạnh tranh hơn trên thị trường.

Bài viết liên quan: Quy định mới về chủ thể của hợp đồng nhượng quyền thương mại ? 

Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Minh Khuê liên quan đến vấn đề: Nhượng quyền kinh doanh là gì? Ví dụ về nhượng quyền kinh doanh. Xin trân trọng cảm ơn!