Tác giả:: Mục lục bài viết
1. Nguyên tắc sử dụng đất theo Luật Đất đai 2024
Nguyên tắc sử dụng đất được quy định tại Điều 5 của Luật Đất đai 2024 là các quy tắc cơ bản nhằm đảm bảo sự quản lý và sử dụng đất đai một cách hợp lý, hiệu quả và bền vững. Đầu tiên, việc sử dụng đất phải đúng mục đích, tức là đất phải được sử dụng đúng với mục đích đã được phân loại, quy hoạch, bảo đảm không làm sai lệch chức năng của từng loại đất. Thứ hai, sử dụng đất phải đảm bảo tính bền vững, tiết kiệm và hiệu quả, nghĩa là phải khai thác, sử dụng tài nguyên đất một cách hợp lý, không gây lãng phí và phải chú trọng đến bảo vệ, phát triển lâu dài của đất đai cũng như các tài nguyên thiên nhiên khác trên bề mặt và trong lòng đất.
Ngoài ra, nguyên tắc sử dụng đất còn yêu cầu phải bảo vệ đất, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Điều này đồng nghĩa với việc các hoạt động sử dụng đất không được làm ô nhiễm, thoái hóa đất, đặc biệt là không được lạm dụng các hóa chất như thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học, vì chúng có thể gây tác hại nghiêm trọng đến chất lượng đất và môi trường. Bên cạnh đó, người sử dụng đất cũng phải thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình trong thời gian sử dụng đất, theo đúng quy định của Luật Đất đai 2024 và các quy định pháp luật có liên quan. Điều quan trọng là họ không được xâm phạm đến quyền lợi hợp pháp của những người sử dụng đất liền kề, tránh gây ảnh hưởng đến cộng đồng và môi trường xung quanh. Những nguyên tắc này nhằm mục tiêu đảm bảo sự công bằng, bền vững trong việc quản lý và sử dụng tài nguyên đất đai cho mọi thế hệ.
2. Điểm mới của nguyên tắc sử dụng đất theo Luật Đất đai 2024 so với Luật đất đai 2013
Trước đây, Điều 6 của Luật Đất đai 2013 đã quy định các nguyên tắc sử dụng đất với ba yêu cầu chính. Thứ nhất, việc sử dụng đất phải đảm bảo đúng theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và mục đích đã được xác định. Điều này có nghĩa là đất phải được sử dụng đúng mục đích, phù hợp với các kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội của nhà nước, từ đó tránh tình trạng lãng phí tài nguyên và không làm biến dạng quy hoạch chung của khu vực.
Thứ hai, nguyên tắc sử dụng đất yêu cầu phải tiết kiệm, hiệu quả và bảo vệ môi trường. Việc sử dụng đất cần được thực hiện một cách hợp lý, không lãng phí, nhằm tối ưu hóa giá trị và hiệu quả sử dụng đất. Bên cạnh đó, các hoạt động sử dụng đất phải bảo vệ được môi trường sống xung quanh, không gây ô nhiễm hay tác hại đến hệ sinh thái tự nhiên. Đặc biệt, trong quá trình khai thác, sử dụng đất, người sử dụng không được làm tổn hại đến quyền lợi và lợi ích chính đáng của những người sử dụng đất xung quanh. Đây là yêu cầu quan trọng để bảo đảm sự hài hòa, công bằng trong cộng đồng.
Cuối cùng, nguyên tắc thứ ba quy định rằng người sử dụng đất phải thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của mình trong suốt thời gian sử dụng đất, theo các quy định của Luật Đất đai và các quy định pháp luật liên quan khác. Điều này nhấn mạnh trách nhiệm của người sử dụng đất trong việc tuân thủ pháp luật, thực hiện nghĩa vụ tài chính, bảo vệ quyền lợi của mình và cộng đồng, đồng thời góp phần duy trì trật tự, kỷ cương trong việc quản lý và sử dụng đất đai. Những nguyên tắc này đã tạo ra khung pháp lý chặt chẽ, giúp hướng dẫn và kiểm soát các hoạt động sử dụng đất một cách hợp lý, bền vững và hiệu quả.
So với Luật Đất đai 2013, Luật Đất đai 2024 đã có những bổ sung quan trọng, làm rõ và mở rộng các nguyên tắc sử dụng đất, nhằm đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong bối cảnh hiện nay. Một trong những điểm mới đáng chú ý là việc nhấn mạnh nguyên tắc sử dụng đất phải bền vững, tiết kiệm và có hiệu quả đối với tài nguyên đất, không chỉ trên bề mặt mà còn trong lòng đất. Điều này yêu cầu các hoạt động khai thác, sử dụng đất phải được thực hiện sao cho đảm bảo sự phát triển lâu dài của đất đai, không làm suy giảm chất lượng đất cũng như các tài nguyên thiên nhiên khác. Việc tiết kiệm và sử dụng đất hiệu quả là cần thiết để giảm thiểu sự lãng phí tài nguyên đất đai, đồng thời đảm bảo đất đai được tái tạo và sử dụng hợp lý trong tương lai.
Bên cạnh đó, Luật Đất đai 2024 cũng bổ sung nguyên tắc bảo vệ đất và thích ứng với biến đổi khí hậu, một yếu tố quan trọng trong bối cảnh hiện nay khi vấn đề môi trường đang ngày càng trở nên cấp bách. Cụ thể, việc sử dụng đất không được gây ra ô nhiễm, thoái hóa đất, và đặc biệt không được lạm dụng các hóa chất như thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học, bởi chúng có thể gây hại nghiêm trọng đến chất lượng đất và làm suy giảm khả năng canh tác trong dài hạn. Thay vào đó, các phương pháp sử dụng đất phải chú trọng đến bảo vệ môi trường tự nhiên, giảm thiểu tác động xấu đến hệ sinh thái và hỗ trợ việc thích ứng với các biến đổi khí hậu toàn cầu, như gia tăng hiện tượng xâm nhập mặn, hạn hán hay các sự kiện thời tiết cực đoan. Những bổ sung này không chỉ thể hiện xu hướng phát triển bền vững trong quản lý đất đai mà còn góp phần quan trọng vào việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng và bảo vệ môi trường sống cho các thế hệ sau.
3. Hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực đất đai theo Luật Đất đai 2024
Điều 11 của Luật Đất đai 2024 quy định rõ ràng các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực đất đai, nhằm đảm bảo trật tự, kỷ cương và sự công bằng trong việc quản lý và sử dụng tài nguyên đất đai. Các hành vi bị cấm bao gồm việc lấn đất, chiếm đất, hủy hoại đất — đây là những hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền sở hữu và sử dụng đất đai của các cá nhân, tổ chức khác, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường và phát triển bền vững của cộng đồng. Đồng thời, hành vi vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước về đất đai cũng bị cấm, bởi sự quản lý và giám sát chặt chẽ của nhà nước là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính công bằng và hợp pháp trong các hoạt động liên quan đến đất đai.
Một hành vi bị nghiêm cấm khác là vi phạm chính sách về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, đây là một quy định thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với những nhóm đối tượng dễ bị tổn thương, nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng của đồng bào dân tộc thiểu số trong việc sử dụng và quản lý đất đai. Ngoài ra, hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm trái quy định của pháp luật về quản lý đất đai cũng bị nghiêm cấm, nhằm ngăn ngừa tình trạng tham nhũng, tiêu cực và bảo vệ sự minh bạch trong quản lý đất đai.
Luật cũng nghiêm cấm không cung cấp thông tin hoặc cung cấp thông tin đất đai không chính xác, không đáp ứng yêu cầu về thời hạn theo quy định của pháp luật, vì việc cung cấp thông tin đất đai đầy đủ và chính xác là yếu tố cần thiết để đảm bảo sự minh bạch và chính xác trong các giao dịch đất đai. Hành vi không ngăn chặn, không xử lý hành vi vi phạm pháp luật về đất đai là một trong những vi phạm đáng lo ngại, bởi việc không kịp thời xử lý các vi phạm sẽ dẫn đến tình trạng pháp lý bất ổn và có thể gây thiệt hại lớn cho cộng đồng.
Thêm vào đó, không thực hiện đúng quy định của pháp luật khi thực hiện quyền của người sử dụng đất là một hành vi vi phạm có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi của người sử dụng đất và sự ổn định trong quản lý đất đai. Việc sử dụng đất, thực hiện giao dịch về quyền sử dụng đất mà không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền cũng là hành vi bị cấm, vì nó có thể gây rối loạn trong hệ thống quản lý đất đai và gây tranh chấp, mâu thuẫn không đáng có.
Ngoài ra, hành vi không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước liên quan đến đất đai cũng là một hành vi vi phạm, vì nghĩa vụ tài chính là một trong những yếu tố quan trọng để bảo đảm nguồn thu cho ngân sách nhà nước và thực hiện công bằng xã hội. Hành vi cản trở, gây khó khăn đối với việc sử dụng đất, việc thực hiện quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật cũng bị cấm, nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng của người sử dụng đất và tránh tình trạng lạm dụng quyền lực.
Cuối cùng, phân biệt đối xử về giới trong quản lý, sử dụng đất đai là một hành vi bị nghiêm cấm, bởi nó vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong quản lý đất đai, đồng thời làm mất đi cơ hội phát triển công bằng cho mọi cá nhân, không phân biệt giới tính. Những quy định này thể hiện sự quyết tâm của nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi của người dân, đảm bảo trật tự trong quản lý đất đai và xây dựng một xã hội công bằng, văn minh.
Xem thêm bài viết: Hồ sơ thừa kế đất đai gồm những giấy tờ gì? Chi phí hết bao nhiêu?
Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn.
