Phiên tòa sơ thẩm là gì? Một số vấn đề pháp lý liên quan đến phiên tòa sơ thẩm dân sự

3.3. Thư ký Tòa án

Là người tiến hành tố tụng với nhiệm vụ hỗ trợ cho hoạt động xét xử của Tòa án. Nhiệm vụ quyền hạn:

+ Chuẩn bị các công tác nghiệp vụ cần thiết trước khi khai mạc phiên tòa;

+ Phổ biến nội quy phiên tòa;

+ Kiểm tra và báo cáo với Hội đồng xét xử danh sách những người được triệu tập đến phiên tòa;

+ Ghi biên bản phiên tòa, phiên họp, biên bản lấy lời khai của người tham gia tố tụng;

+ Thực hiện nhiệm vụ khác theo quy định của Bộ luật này.

3.4. Kiểm sát viên

Là người tiến hành tố tụng được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật để kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong giải quyết các vụ việc dân sự và thi hành án dân sự. Khi được Viện trưởng Viện kiểm sát nhân công thực hiện kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng dân sự, Kiểm sát viên có nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:

+ Kiểm sát việc trả lại đơn khởi kiện, đơn yêu cầu;

+ Kiểm sát việc thụ lý, giải quyết vụ dân sự;

+ Nghiên cứu hồ sơ vụ việc; yêu cầu Tòa án xác minh, thu thập chứng cứ tài liệu, chứng cứtrong quá trình giải quyết vụ việc dân sự theo 16 Điều 97 LTTDS.

+ Tham gia phiên tòa, phiên họp và phát biểu ý kiến của Viện kiểm sát về việc giải quyết vụ việc theo quy định 1 của Bộ luật này; Kiểm sát bản án, quyết định của Tòa án;

+ Kiến nghị, yêu cầu Tòa án thực hiện đúng các hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật này;

+ Đề nghị Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền kháng nghị bản án, quyết định của Tòa án có vi phạm pháp luật;

+ Kiểm sát hoạt động tố tụng của người tham gia tố tụng, yêu cầu, kiến nghị cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xử lý nghiêm minh người tham gia tố tụng vi phạm pháp luật;

+ Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn tố tụng dân sự khác thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát theo quy định của Bộ luật này.

3.5. Đương sự

Đương sự trong vụ án dân sự là cơ quan, tổ chức, cá nhân bao gồm nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Đương sự trong việc dân sự là cơ quan, tổ chức, cá nhân bao gồm người yêu cầu giải quyết việc dân sự và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. 

- Nguyên đơn: gồm 2 loại:

• Nguyên đơn là cá nhân, tổ chức khởi kiện hoặc được cá nhân, tổ chức khác khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của người đó bị xâm phạm;
• Nguyên đơn là cơ quan, tổ chức khởi kiện để bảo bệ lợi ích nhà nước, lợi ích công cộng. Việc tham gia tố tụng của nguyên đơn mang tính chủ động hơn bởi nguyên đơn là người khởi xướng quá trình tố tụng bằng hành vi khởi kiện hay các hành vi tố tụng khác như thay đổi, bổ sung, yêu cầu khởi kiện, rút đơn khởi kiện,...

- Bị đơn: là người bị nguyên đơn khởi kiện hoặc bị cơ quan, tổ chức, cá nhân khác do Bộ luật này quy định khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn bị người đó xâm phạm. Bị đơn tham gia tố tụng để trả lời về việc kiện nên việc tham gia tố tụng của họ mang tính bắt buộc chứ không chủ động như nguyên đơn.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án dân sự là người tuy không khởi kiện, không bị kiện, nhưng việc giải quyết vụ án dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ được tự mình đề nghị hoặc các đương sự khác để nghị và được Tòa án chấp nhận dưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Trường hợp việc giải quyết vụ án dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của một người nào đó mà không có ai đề nghị đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan thì Tòa án phải đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan.

- Người yêu cầu giải quyết việc dân sự là người yêu cầu Tòa án công nhận hoặc không công nhận một sự kiện pháp lý làm căn cứ phát sinh quyền, nghĩa vụ về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của mình hoặc của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác; yêu cầu Tòa án công nhận cho mình quyền về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong việc dân sự là người tuy không yêu cầu giải quyết việc dân sự nhưng việc giải quyết việc dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ được tự mình đề nghị hoặc đương sự trong việc dân sự đề nghị và được Tòa án chấp nhận đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Trường hợp giải quyết việc dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của một người nào đó mà không có ai đề nghị đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan thì Tòa án phải đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong việc dân sự.

- Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự Là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự khi có yêu cầu của đương sự được Tòa án làm thủ tục đăng ký người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự. Khác với người đại diện của đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự có các quyền và nghĩa vụ tố tụng độc lập, họ tham gia tố tụng nhằm mục đích bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự thông qua việc giúp đỡ, hỗ trợ đương sự về mặt pháp lý như: thu thập chứng cứ, soạn thảo các văn bản nộp cho Tòa án, tranh luận tại Tòa,.. Gồm: Luật sư tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật về luật sư Trợ giúp viên pháp lý hoặc người tham gia trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý;

- Đại diện của tổ chức đại diện tập thể lao động là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động trong vụ việc lao động theo quy định của pháp luật về lao động, công đoàn; Công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không có án tích hoặc đã được xóa án tích, không thuộc trường hợp đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính, không phải là cán bộ, công chức trong các cơ quan Tòa ản, Viện kiểm sát và công chức, sĩ quan, hạ sĩ quan trong ngành Công an.

- Ngoài ra còn có người giám định, người làm chứng, người phiên dịch.

5. Hoãn phiên tòa

Là việc dời thời gian tiến hành phiên tòa được định sang thời điểm khác muộn hơn. Việc hoãn phiên tòa chỉ được thực hiện khi có các căn cứ theo quy định pháp luật tại khoản 1, điều 233: Khoản 2, điều 56: thay đổi thẩm phán, hội thẩm, thẩm tra viên, thư ký tòa án. Khoản 2, điều 62; thay đổi Kiểm sát viên. Khoản 2, điều 84; thay đổi người giám định, người phiên dịch. Điều 227: khi tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ nhất, mà đương sự hoặc người đại diện của họ, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự vắng mặt. (trừ khi có đơn đề nghị xét xử vắng mặt). Khi tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ 2, mà đương sự hoặc người đại diện của họ, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự vắng mặt vì sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan. (trừ khi có đơn đề nghị xét xử vắng mặt). Khoản 2, điều 229: người làm chứng vắng mặt trong trường hợp việc vắng mặt người làm chúng tại phiên tòa gây khó khăn, ảnh hưởng đến việc giải quyết khách quan, toàn diện vụ án. Khoản 2 Điều 230: vắng mặt người giám định thì TA có thể hoãn phiên tòa; khoản 2 Điều 231: vắng mặt người phiên dịch mà không có người để thay thế, trừ trường hợp dương sự vẫn có yêu cầu chuẩn bị xét xử. điều 241: hoãn phiên tòa theo đề nghị của người tham gia tố tụng. Thời hạn hoãn phiên tòa là không quá 01 tháng, đối với phiên tòa theo thủ tục rút gọn là không quá 15 ngày, kể từ ngày ra quyết định hoãn phiên tòa. (thẩm quyền là của HĐXX).