Quá cảnh hàng hóa là gì? Ví dụ về quá cảnh hàng hóa

1. Quá cảnh hàng hóa là gì? Ví dụ về quá cảnh hàng hóa

Theo quy định của pháp luật căn cứĐiều 241 của Luật Thương mại 2005, "quá cảnh hàng hóa" được định nghĩa là hoạt động vận chuyển hàng hóa thuộc sở hữu của tổ chức hoặc cá nhân nước ngoài qua lãnh thổ Việt Nam. Điều này bao gồm nhiều hình thức như trung chuyển, chuyển tải, lưu kho, chia tách lô hàng, thay đổi phương thức vận tải, và thực hiện các công việc khác liên quan trong suốt thời gian hàng hóa quá cảnh tại Việt Nam. Điều này thể hiện rõ ràng vai trò của Việt Nam như một điểm trung chuyển quan trọng trong các chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan trong quá trình này.

Như vậy, quá cảnh hàng hóa là việc tổ chức, cá nhân nước ngoài vận chuyển hàng hóa thuộc sở hữu của họ qua lãnh thổ Việt Nam.

Quá cảnh hàng hóa bao gồm cả việc trung chuyển, chuyển tải, lưu kho, chia tách lô hàng, thay đổi phương thức vận tải hoặc các công việc khác được thực hiện trong thời gian quá cảnh.

Ví dụ: Hoạt động vận chuyển từ Malaysia sang Lào, để vận chuyển mặt hàng này thường phải để hàng hóa từ Malaysia sang Việt Nam sau đó tiếp tục từ Việt Nam sang Lào. Vì vậy, hàng hoá đi từ Malaysia sang Lào phải chuyển qua nước thứ 3 là Việt Nam được gọi là hàng hoá quá cảnh.

2. Thời gian tối đa hàng hóa được quá cảnh tại lãnh thổ Việt Nam

Theo quy định của pháp luật tại Điều 47 của Luật Quản lý ngoại thương 2017, thời gian tối đa để hàng hóa quá cảnh qua lãnh thổ Việt Nam là 30 ngày, bắt đầu từ thời điểm hoàn thành thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập. Tuy nhiên, có những trường hợp ngoại lệ cho phép gia hạn thời gian quá cảnh này. Cụ thể, nếu hàng hóa cần được lưu kho tại Việt Nam do lý do khách quan, hoặc nếu hàng hóa bị hư hỏng, tổn thất, hoặc phương tiện vận tải chở hàng quá cảnh gặp sự cố hư hỏng trong quá trình quá cảnh, thời gian này có thể được gia hạn.

Trong trường hợp hàng hóa được lưu kho, việc gia hạn thời gian quá cảnh sẽ được thực hiện tương ứng với thời gian cần thiết để xử lý các vấn đề phát sinh như khắc phục hư hỏng hoặc tổn thất. Để thực hiện việc gia hạn này, cơ quan hải quan nơi làm thủ tục quá cảnh phải chấp thuận. Đặc biệt, nếu việc gia hạn thời gian quá cảnh liên quan đến hàng hóa quá cảnh được quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 44 của Luật Quản lý ngoại thương 2017, thì việc gia hạn phải được sự đồng ý của Bộ trưởng Bộ Công Thương.

Như vậy, thời gian quá cảnh hàng hóa tại lãnh thổ Việt Nam tối đa là 30 ngày kể từ ngày hoàn thành xong thủ tục hải quan tại cửa khẩu, ngoại trừ các trường hợp sau:

- Được gia hạn thời gian quá cảnh;

- Hàng hóa được lưu kho tại Việt Nam hoặc bị hư hỏng, tổn thất, phương tiện vận tải chở hàng quá cảnh bị hư hỏng trong quá trình quá cảnh được cơ quan hải quan nơi làm thủ tục quá cảnh chấp thuận gia hạn thêm thời gian khắc phục.

3. Vai trò của quá cảnh hàng hóa 

Vai trò của quá cảnh hàng hóa

Quá cảnh hàng hóa đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động thương mại quốc tế, đặc biệt đối với các quốc gia có vị trí địa lý thuận lợi như một điểm trung chuyển. Dưới đây là một số vai trò nổi bật của quá cảnh hàng hóa:

(1) Thúc đẩy thương mại quốc tế:

- Rút ngắn khoảng cách: Quá cảnh giúp hàng hóa di chuyển nhanh chóng giữa các quốc gia, giảm thời gian và chi phí vận chuyển.

- Mở rộng thị trường: Các nước có thể tiếp cận các thị trường mới một cách dễ dàng hơn, tăng cơ hội kinh doanh.

- Tăng cường hợp tác quốc tế: Quá cảnh tạo điều kiện cho các quốc gia hợp tác trong lĩnh vực giao thông vận tải, logistics.

(2) Phát triển kinh tế:

- Tạo việc làm: Hoạt động quá cảnh tạo ra nhiều việc làm trong các lĩnh vực như vận tải, kho bãi, hải quan.

- Tăng thu ngân sách: Các hoạt động liên quan đến quá cảnh như phí dịch vụ, thuế tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

- Phát triển cơ sở hạ tầng: Để đáp ứng nhu cầu quá cảnh, các quốc gia cần đầu tư vào các cơ sở hạ tầng như cảng biển, sân bay, đường giao thông.

(3) Nâng cao vị thế quốc tế:

- Tăng cường sức cạnh tranh: Một quốc gia có hệ thống quá cảnh hiện đại và hiệu quả sẽ thu hút nhiều dòng hàng hóa qua lại, nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

- Thúc đẩy hợp tác đa phương: Quá cảnh đóng vai trò cầu nối giữa các quốc gia, góp phần vào sự phát triển của các hiệp định thương mại tự do.

(4) Thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ:

- Logistics: Ngành logistics phát triển mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu vận chuyển, kho bãi, thủ tục hải quan.

- Dịch vụ: Các dịch vụ liên quan đến quá cảnh như bảo hiểm, tài chính, tư vấn cũng phát triển.

Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình quá cảnh:

- Chính sách: Các quy định về hải quan, thuế, thủ tục hành chính ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình quá cảnh.

- Cơ sở hạ tầng: Chất lượng các cảng biển, sân bay, đường giao thông quyết định hiệu quả của quá trình quá cảnh.

- Công nghệ: Việc ứng dụng công nghệ thông tin giúp quá trình thông quan, theo dõi hàng hóa diễn ra nhanh chóng và minh bạch.

- An ninh: Việc đảm bảo an ninh hàng hóa là yếu tố quan trọng trong quá trình quá cảnh, đặc biệt đối với các loại hàng hóa nguy hiểm.

Lưu ý về tầm quan trọng của việc quy định thời gian quá cảnh hàng hóa: 

Việc quy định thời gian quá cảnh hàng hóa đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu và giao thương quốc tế. Dưới đây là một số lý do giải thích tầm quan trọng này:

(1) Quản lý hiệu quả dòng chảy hàng hóa:

- Ngăn chặn lưu trữ hàng hóa quá lâu: Việc quy định thời gian rõ ràng giúp ngăn chặn tình trạng hàng hóa bị lưu kho quá lâu, gây lãng phí về chi phí bảo quản, tăng nguy cơ hư hỏng, mất giá trị hàng hóa.

- Tạo điều kiện thuận lợi cho thông quan: Thời gian quá cảnh hợp lý giúp rút ngắn thời gian thông quan, giảm thiểu thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.

(2) Bảo đảm an ninh, trật tự:

- Phòng chống buôn lậu: Việc quy định thời gian quá cảnh giúp cơ quan chức năng dễ dàng theo dõi, kiểm soát hàng hóa, ngăn chặn hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại.

- Bảo vệ môi trường: Đối với một số loại hàng hóa đặc biệt, việc quy định thời gian quá cảnh giúp đảm bảo hàng hóa không bị lưu trữ quá lâu, gây ảnh hưởng đến môi trường.

(2) Đảm bảo tính minh bạch:

- Tăng tính minh bạch trong hoạt động xuất nhập khẩu: Việc quy định thời gian quá cảnh rõ ràng giúp tăng tính minh bạch trong hoạt động xuất nhập khẩu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm soát và giám sát của các cơ quan chức năng.

(3) Hỗ trợ doanh nghiệp:

- Giảm chi phí logistics: Thời gian quá cảnh ngắn giúp giảm chi phí logistics cho doanh nghiệp, tăng tính cạnh tranh của hàng hóa trên thị trường quốc tế.

- Nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh: Việc quy định thời gian quá cảnh rõ ràng giúp doanh nghiệp lập kế hoạch sản xuất, kinh doanh hiệu quả hơn.