Quy định về giảm mức lãi suất tái cấp vốn mới nhất

1. Quy định về hình thức tái cấp vốn

Theo khoản 1 Điều 11 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010 thì tái cấp vốn là hình thức cấp tín dụng của Ngân hàng Nhà nước nhằm cung ứng vốn ngắn hạn và phương tiện thanh toán cho tổ chức tín dụng.

Các hình thức tái cấp vốn của Ngân hàng Nhà nước cho tổ chức tín dụng theo quy định tại khoản 2 Điều 11 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010, bao gồm:

- Cho vay có bảo đảm bằng cầm cố giấy tờ có giá. Theo Khoản 1 Điều 2 Thông tư 17/2011/TT-NHNN cho vay có bảo đảm bằng cầm cố giấy tờ có giá (gọi tắt là cho vay cầm cố) là hình thức cho vay của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với các tổ chức tín dụng trên cơ sở cầm cố giấy tờ có giá thuộc sở hữu của tổ chức tín dụng để đảm bảo nghĩa vụ trả nợ.

- Chiết khấu giấy tờ có giá. Chiết khấu giấy tờ có giá là nghiệp vụ Ngân hàng Nhà nước mua ngắn hạn các giấy tờ có giá còn thời hạn thanh toán của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trước khi đến hạn thanh toán (gọi tắt là chiết khấu) (Khoản 4 Điều 2 Thông tư 01/2012/TT-NHNN)

- Các hình thức tái cấp vốn khác.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quyết định việc sử dụng công cụ thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia, bao gồm tái cấp vốn, lãi suất, tỷ giá hối đoái, dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở và các công cụ, biện pháp khác theo quy định của Chính phủ (Điều 10 Luật Ngân hàng Nhà nước năm 2010).

2. Lãi suất tái cấp vốn mới nhất

Theo quy định Lãi suất tái cấp vốn là lãi suất ngân hàng nhà nước áp dụng cho các nghiệp vụ tái cấp vốn cho ngân hàng thương mại. Ngân hàng Nhà nước công bố lãi suất tái cấp vốn, lãi suất cơ bản và các loại lãi suất khác để điều hành chính sách tiền tệ, chống cho vay nặng lãi. Trong trường hợp thị trường tiền tệ có diễn biến bất thường, Ngân hàng Nhà nước quy định cơ chế điều hành lãi suất áp dụng trong quan hệ giữa các tổ chức tín dụng với nhau và với khách hàng, các quan hệ tín dụng khác.

2.1. Mức lãi suất tái cấp vốn năm 2023

Trước năm 2023, lãi suất tái cấp vốn thực hiện theo Quyết định 1809/QĐ-NHNN ngày 24/10/2022 với mức lãi suất là 6,0%/năm. Sau đó Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tiếp tục giữ nguyên lãi suất tái cấp vốn là 6,0%/năm tại Quyết định 313/QĐ-NHNN ngày 14/3/2023.

Đến ngày 31/3/2023, ban hành Quyết định 574/QĐ-NHNN tiến hành điều chỉnh lại lãi suất tái cấp vốn bằng cách giảm từ 6,0%/năm xuống 5,5%/năm.

Cho đến ngày 23/05/2023 thì Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Quyết định 950/QĐ-NHNN tiếp tục giảm 0,5%/năm đối với lãi suất tái cấp vốn, tức xuống còn 5,0%/năm. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ điều chỉnh mức lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Quyết định 950/QĐ-NHNN năm 2023 như sau:

- Lãi suất tái cấp vốn là 5,0%/năm. (Theo đó Giảm 0,5% so với mức lãi suất quy định tại Quyết định 574/QĐ-NHNN ngày 31/3/2023 trước đây)

- Lãi suất tái chiết khấu là 3,5%/năm.

- Lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài là 5,5%/năm. (Mức lãi suất này thấp hơn 0,5% so với mức lãi suất quy định tại Quyết định 574/QĐ-NHNN ngày 31/3/2023). Trước đây Quyết định 574/QĐ-NHNN ngày 31/3/2023 quy định thì mức lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài như sau:

+ Lãi suất tái cấp vốn: 5,5%/năm.

+  Lãi suất tái chiết khấu: 3,5%/năm.

+ Lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài: 6,0%/năm.)

Như vậy Quyết định 950/QĐ-NHNN có hiệu lực thi hành kể từ ngày 25 tháng 5 năm 2023 và thay thế Quyết định số 574/QĐ-NHNN ngày 31 tháng 3 năm 2023 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

2.2. Mức lãi suất tái cấp vốn giảm thì tiền gửi có thay đổi không?

Ngoài Quyết định về giảm lãi suất tái cấp vốn, Thống đốc ngân hàng nhà nước Việt Nam cũng đã ra Quyết định 951/QĐ-NHNN cụ thể quy định về giảm mức lãi suất tiền gửi tiếp tục giảm từ ngày 25/5/2023. Quyết định 951/QĐ-NHNN có hiệu lực kể từ ngày 25/5/2023 và thay thế Quyết định 575/QĐ-NHNN.

Cụ thể, mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng đồng Việt Nam của tổ chức (trừ tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài) và cá nhân tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài theo quy định tại Thông tư 07/2014/TT- NHNN như sau:

- Mức lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng là 0,5%/năm.

- Mức lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng là 5,0%/năm.

(Theo Quyết định 575/QĐ-NHNN là 5,5%/năm)

- Mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng đồng Việt Nam tại Quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô là 5,5%/năm.

(Theo Quyết định 575/QĐ-NHNN là 6,0%)

Đối với lãi suất tiền gửi bằng đồng Việt Nam có kỳ hạn của tổ chức, cá nhân tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phát sinh trước ngày 25/5/2023 được thực hiện cho đến hết thời hạn; trường hợp hết thời hạn đã thỏa thuận, tổ chức, cá nhân không đến lĩnh tiền gửi thì tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài áp dụng lãi suất đối với tiền gửi theo quy định tại Quyết định 575/QĐ-NHNN.

3. Điểm khác biệt giữa lãi suất tái cấp vốn và lãi suất tái chiết khấu?

Lãi suất tái cấp vốn và lãi suất tái chiết khấu là các giá trị lãi suất được xác định trong hoạt động vay vốn các tổ chức tín dụng. Về cơ bản hai loại lãi suất này đều do Ngân hàng nhà nước thực hiện. Mục đích nhằm cung cấp khoản vay, cấp vốn cho ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng khác. Để họ nhận được khoản vay sử dụng trong mục đích duy trì dịch vụ của tổ chức mình. Đồng thời Ngân hàng trung ương nhận về lãi suất sau khi các khoản vay đến hạn. Ngoài ra tài sản thế chấp đều là các giấy tờ có giá như trái phiếu chính phủ, chứng chỉ tiền gửi...Nhưng mỗi loại lãi suất đều có đặc thù riêng về đối tượng áp dụng, tài sản thế chấp..

Lãi suất tái chiết khấu là lãi suất cho vay ngắn hạn của ngân hàng trung ương với các ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng khác, được áp dụng dưới hình thức tái chiết khấu. Lãi suất tái chiết khấu là lãi suất tính trên số tiền ghi trên thương phiếu hoặc giấy tờ có giá trị trước khi đến hạn thanh toán. Lãi suất tái chiết khẩu là giá cả của dịch vụ mua, bán thương phiếu, giấy tờ có giá.

Theo quy định tại  Luật Các tổ chức tín dụng 2010 giải thích cụm từ cấp tín dụng, chiết khấu và tái chiết khấu như sau:

- Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác.

- Chiết khấu là việc mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lưu quyền truy đòi các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác của người thụ hưởng trước khi đến hạn thanh toán.

- Tái chiết khấu là việc chiết khấu các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác đã được chiết khấu trước khi đến hạn thanh toán.

Sự khác biệt giữa lãi suất tái chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn có sự khác biệt như sau:

- Về đối tượng áp dụng:

+ Lãi suất tái chiết khấu: Lãi suất tái chiết khấu là lãi suất thực hiện trên cơ sở đối tượng là các giấy tờ có giá. 

+ Lãi suất tái cấp vốn: Lãi suất tái cấp vốn cũng gần như lãi suất tái chiết khấu. Tuy nhiên về bản chất nó là các khoản cho vay của các ngân hàng thương mại.

- Về tài sản thế chấp:

Tài sản thế chấp đều là giấy tờ có giá, nhưng lãi suất tái chiết khấu áp dụng với các giấy tờ có giá có độ rủi ro thấp hơn như: Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước, Trái phiếu Chính phủ,…

Còn lãi suất tái cấp vốn áp dụng đối với các giấy tờ có giá có độ rủi ro cao hơn trái phiếu Chính quyền địa phương.