Quy định về quyền lợi của chủ sở hữu công cụ nợ của Chính phủ

1. Thế nào là quyền lợi của chủ sở hữu công cụ nợ của Chính phủ?

Theo quy định tại Điều 7 của Nghị định 95/2018/NĐ-CP về quyền lợi và nghĩa vụ của chủ sở hữu công cụ nợ của Chính phủ, nội dung cụ thể như sau:

- Quyền lợi:

+ Được đảm bảo thanh toán đầy đủ, đúng hạn gốc và lãi công cụ nợ khi đến hạn thanh toán. Điều này có nghĩa là Chính phủ cam kết sẽ thanh toán toàn bộ số tiền gốc và lãi của công cụ nợ đúng vào thời điểm quy định, đảm bảo quyền lợi tài chính của chủ sở hữu công cụ nợ.

+ Được sử dụng công cụ nợ để chuyển nhượng, cho, tặng, thừa kế, chiết khấu, cầm cố hoặc thực hiện các giao dịch khác theo quy định của pháp luật. Chủ sở hữu có quyền chuyển nhượng quyền sở hữu của công cụ nợ cho người khác theo các điều kiện và quy định được pháp luật quy định. Chủ sở hữu có thể cho hoặc tặng công cụ nợ cho người khác theo quy định của pháp luật. Công cụ nợ có thể được thừa kế bởi người thừa kế theo quy định của pháp luật di truyền và thừa kế. Chủ sở hữu có thể sử dụng công cụ nợ để chiết khấu hoặc thực hiện các giao dịch liên quan đến giảm giá, giảm trừ theo quy định của pháp luật. Công cụ nợ có thể được sử dụng làm tài sản đảm bảo để cầm cố cho vay hoặc mục đích tài chính khác theo quy định của pháp luật.

- Nghĩa vụ: Chủ sở hữu công cụ nợ phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế đối với các khoản thu nhập phát sinh từ công cụ nợ của Chính phủ theo quy định của pháp luật thuế. Các khoản thu nhập này có thể bao gồm lãi suất, tiền lãi, hoặc các khoản thu nhập khác mà chủ sở hữu nhận được từ việc sở hữu công cụ nợ. Chủ sở hữu công cụ nợ phải tuân thủ các quy định thuế liên quan và nộp các khoản thuế được quy định đối với các khoản thu nhập từ công cụ nợ của Chính phủ.

2. Mục đích việc phát hành công nợ của Chính phủ

Theo quy định tại Điều 5 của Nghị định 95/2018/NĐ-CP về mục đích phát hành công cụ nợ của Chính phủ trên thị trường chứng khoán, nội dung được chỉ định như sau: 

- Công cụ nợ của Chính phủ được phát hành trên thị trường trong nước với các mục đích quy định tại khoản 1, khoản 2 và khoản 3 của Điều 25 của Luật Quản lý nợ công. Điều này có thể bao gồm các mục đích như: Công cụ nợ được phát hành để huy động vốn phục vụ cho chi tiêu công của Chính phủ, bao gồm các hoạt động như đầu tư công, chi trả lương, và chi trả các khoản vay trước đó; Công cụ nợ được sử dụng để tái cơ cấu hoặc tái tài trợ nợ công hiện có, giúp cải thiện cơ cấu nợ của Chính phủ và giảm gánh nặng tài chính trong dài hạn; Phát hành công cụ nợ để quản lý rủi ro liên quan đến tài chính công, bao gồm việc điều chỉnh cấu trúc nợ để giảm rủi ro lãi suất hoặc ngoại tệ.

- Đối với trái phiếu quốc tế, mục đích phát hành được quy định theo khoản 1 của Điều 28 của Luật Quản lý nợ công. Điều này có thể áp dụng cho các mục đích như: Phát hành công cụ nợ trên thị trường quốc tế để huy động vốn từ các nhà đầu tư và tổ chức quốc tế, giúp đáp ứng nhu cầu tài chính của Chính phủ và phát triển kinh tế; Sử dụng trái phiếu quốc tế để tăng cường uy tín và danh tiếng của Chính phủ trên thị trường tài chính thế giới, mở cửa cơ hội huy động vốn với điều kiện thuận lợi hơn và lãi suất thấp hơn; Công cụ nợ có thể được sử dụng để hỗ trợ tài chính cho các dự án phát triển quốc tế, giúp đảm bảo sự ổn định tài chính và phát triển bền vững trên toàn cầu.

Do đó, khi tham khảo Điều 25 của Luật Quản lý nợ công 2017 và Điều 28 của Luật Quản lý nợ công 2017, mục đích của việc phát hành công cụ nợ của Chính phủ trên thị trường chứng khoán được xác định như sau:

- Đối với công cụ nợ của Chính phủ được phát hành tại thị trường trong nước: Công cụ nợ được sử dụng để huy động vốn phục vụ cho các dự án đầu tư cần đầu tư phát triển quan trọng cho quốc gia mà ngân sách trung ương không đủ khả năng cung cấp vốn. Thông qua việc phát hành công cụ nợ, Chính phủ cố gắng hạn chế việc sử dụng vốn vay cho các mục đích chi tiêu hàng ngày, từ đó tăng tính bền vững và hiệu quả của ngân sách. Công cụ nợ được sử dụng để đối phó với các tình huống thiếu hụt tạm thời của ngân sách trung ương, giúp đảm bảo rằng các nhu cầu tài chính ngắn hạn của Chính phủ được đáp ứng. Việc phát hành công cụ nợ cũng nhằm mục đích duy trì và tăng cường tính thanh khoản của thị trường trái phiếu Chính phủ, tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch mua bán trái phiếu.

- Đối với phát hành trái phiếu quốc tế: Tương tự như trong nước, việc phát hành trái phiếu quốc tế cũng nhằm mục đích huy động vốn từ thị trường quốc tế để đầu tư vào các dự án phát triển quan trọng cho quốc gia. Trái phiếu quốc tế có thể được sử dụng để cơ cấu lại các khoản nợ hiện có của Chính phủ, giúp cải thiện cơ cấu và quản lý nợ của quốc gia một cách hiệu quả hơn.

3. Quy định về việc mua lại và hoán đổi công cụ nợ của Chính phủ

Dựa trên quy định tại Điều 24 và Điều 25 của Nghị định 95/2018/NĐ-CP, về việc mua lại hoặc hoán đổi công cụ nợ của Chính phủ, có các điểm sau đây:

- Mua lại công cụ nợ của Chính phủ:

+ Bộ Tài chính sẽ lập kế hoạch mua lại công cụ nợ trước ngày đáo hạn và phải được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trước khi thực hiện. Kế hoạch này bao gồm các thông tin cơ bản như: Mục đích mua lại; Số lượng và điều kiện, điều khoản dự kiến của công cụ nợ mua lại; Nguồn tài chính để mua lại; Phương thức thực hiện mua lại; Dự kiến thời gian và các chi phí liên quan. Tất cả các thông tin này cần được Bộ Tài chính chuẩn bị kỹ lưỡng và sau đó được chấp thuận bởi Thủ tướng Chính phủ trước khi bắt đầu quá trình mua lại công cụ nợ.

+ Việc mua lại công cụ nợ của Chính phủ phải tuân thủ nguyên tắc công khai, minh bạch và thị trường. Công cụ nợ của Chính phủ được mua lại thông qua thỏa thuận hoặc qua quá trình đấu thầu. Quá trình tổ chức mua lại này tại thị trường trong nước phải tuân thủ theo hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

- Hoán đổi công cụ nợ của Chính phủ:

+ Bộ Tài chính cũng sẽ lập kế hoạch hoán đổi công cụ nợ trước ngày đáo hạn và cần được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trước khi triển khai. Kế hoạch này bao gồm các thông tin cơ bản sau: Mục đích hoán đổi; Số lượng, điều kiện, điều khoản dự kiến của công cụ nợ được hoán đổi; Phương thức hoán đổi; Dự kiến thời gian và các chi phí liên quan.

+ Tất cả các quyết định và thông tin liên quan đến quá trình hoán đổi phải được công bố và công khai đối với công chúng. Việc hoán đổi công cụ nợ phải được thực hiện dưới tư duy thị trường, có nghĩa là giá cả và điều kiện giao dịch phải được xác định dựa trên các yếu tố thị trường thực tế. Số lượng công cụ nợ được phát hành để hoán đổi phải nằm trong kế hoạch vay và trả nợ đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, để đảm bảo tính ổn định và tuân thủ kế hoạch tài chính của quốc gia.

+ Công cụ nợ của Chính phủ được hoán đổi thông qua thỏa thuận hoặc qua quá trình đấu thầu. Quá trình tổ chức hoán đổi này tại thị trường trong nước cũng phải tuân thủ theo hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Tóm lại, việc tổ chức hoán đổi công cụ nợ của Chính phủ cần phải tuân thủ các quy định và hướng dẫn từ Bộ Tài chính và đảm bảo tính minh bạch, công bằng và tính thị trường trong quá trình thực hiện. Điều này làm tăng tính tin cậy và hiệu quả của quá trình hoán đổi.

Ngoài ra, quý bạn đọc có thể tham khảo thêm bài viết Ai được tham gia phát hành công cụ nợ của Chính phủ bằng đấu thầu? Nếu có bất cứ vấn đề pháp lý nào cần hỗ trợ, vui lòng liên hệ tới bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua số điện thoại: 1900.6162 hoặc gửi yêu cầu tới địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn. Trân trọng!