1. Lập dàn ý phân tích
1.1 Mở bài
- Tô Hoài là cây đại thụ lớn của nền văn học hiện đại Việt Nam. Ông đã để lại cho đời một sự nghiệp văn chương đạt kỷ lục về số lượng tác phẩm; phong phú, hấp dẫn về nội dung; đặc sắc về nghệ thuật. "Vợ chồng A Phủ" là một truyện ngắn xuất sắc trong đời văn Tô Hoài nói riêng và văn học hiện đại của ta nói chung.
1.2 Thân bài
a. Sức mạnh của tình thương yêu thể hiện trong đoạn Mị cứu A Phủ:
Hành động Mị cắt dây trói giải thoát cho A Phủ là biểu hiện cao nhất của tình yêu thương con người.
- Nguyên nhân: Mị trông thấy dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại" của A Phủ. Nó khiến Mị từ cõi quên trở về cõi nhớ. Mị nhớ lại ký ức đau khổ
- Lần mình bị trói đứng, thật đau khổ! Từ thương mình mà đồng cảm, thương cho người.
- Sự thức tỉnh ý thức:
+ Nhận ra dấu hiệu về cái chết, phán đoán "chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết" => càng thương hơn và so sánh"người kia việc gì mà phải chết thế"
+ Lần đầu tiên Mị nhìn rõ kẻ thù của mình cũng như những kiếp người đau khổ như mình: "Chúng nó thật độc ác"
+ Nghĩ đến tình huống cha con Pá Tra bảo là Mị cởi trói cho A Phủ, bắt Mị đứng trói thay đến chết trên cái cọc ấy nhưng Mị cũng không sợ => tình thương vượt lên sự sợ hãi, lấn át cả nỗi thương thân.
- Cắt dây trói cho A Phủ => hành động tự phát, xuất phát từ tình thương nhưng cũng chính là Mị đang cắt dây trói cho chính mình, chiến thắng cường quyền, thần quyền.
- Sau đó, Mị "hốt hoảng", "vụt chạy" đuổi theo A Phủ, nói "A Phủ cho tôi đi!... Ở đây thì chết mất!" => bắt đầu hành trình từ "thung lũng đau thương" đến "cánh đồng vui" ở mảnh đất Phiềng Sa.
=> Những hành động của Mị có ý nghĩa to lớn vì nó là sự hồi sinh, là biểu tượng của tinh thần phản kháng quyết liệt với cái ác, cái xấu. Sự hồi sinh đó xuất phát từ tình yêu thương con người sâu sắc.
b. Đánh giá chung:
- Sức mạnh của tình thương yêu giúp con người vượt qua tất cả. Bằng cái nhìn nhân đạo, nhà văn đã ngợi ca vẻ đẹp của người lao động.
- Vợ chồng A Phủ là bối cảnh sau cách mạng và trong kháng chiến ở miền núi Tây Bắc.
- Mị là nạn nhân của chế độ chúa đất phong kiến ở miền núi. Tô Hoài có lối miêu tả nhân vật độc đáo.
1.3 Kết bài
- Thông qua nhân vật và tình huống truyện để phản ánh một mặt trận đen tối trong hiện thực xã hội, cùng số phận của người dân nghèo. Bên cạnh đó còn phát hiện vẻ đẹp tâm hồn của họ.
- Niềm cảm thông sâu sắc với nỗi đau của con người, sự nâng niu nét đẹp tâm hồn mà hơn cả là sự hướng tới giải phóng cho con người.
>> Xem thêm: Phân tích giá trị nhân đạo trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ hay nhất
2. Phân tích sức mạnh tình thương yêu con người trong Vợ chồng A Phủ
Tô Hoài là nhà văn có sở trường đối với thể loại truyện ngắn, có thể thấy đặc điểm chung của cả hai nhà văn là tấm lòng nhân đạo khi hướng ngòi bút đến cuộc sống và số phận của những con người bất hạnh trong xã hội. Nói cách khác đó chính là tấm lòng yêu thương, trân trọng đối với con người, điều này được thể hiện rõ nét thông qua chi tiết Mị cứu A Phủ trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài. Nhà văn đích thực sẽ tìm kiếm sâu sắc vào tâm hồn con người để hiểu và yêu thương họ, bao gồm những tâm trạng phức tạp nhất. Vì vậy, giá trị nhân đạo luôn là vấn đề quan trọng trong văn chương ở mọi thời đại. Số phận con người và những khát vọng của họ không bao giờ trở nên cũ kỹ. Một ví dụ rõ ràng về sức mạnh của tình thương yêu con người được thể hiện trong đoạn trích khi Mị cứu A Phủ trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” của Tô Hoài.
Như chúng ta đã biết, Mị là một cô gái trẻ đẹp với nhiều phẩm chất đáng quý nhưng cuộc đời của Mị lại luôn gặp phải những đau khổ và bi kịch. Ngay trong phần đầu của tác phẩm, người đọc đã thấy hiện lên hình ảnh một cô Mị xinh đẹp, chăm chỉ và giàu lòng hiếu thảo với cha mẹ. Chắc hẳn, ai cũng nghĩ, người con gái hội tụ nhiều phẩm chất tốt đẹp như Mị sẽ xứng đáng có được cuộc sống ấm êm, vui vẻ và hưởng một hạnh phúc vẹn tròn. Nhưng, vì món nợ truyền kiếp Mị đã trở thành con dâu gạt nợ của nhà thống lí Pá Tra và cũng kể từ đây, Mị sống kiếp của con trâu con ngựa và với Mị, nhiều lúc cô cảm thấy mình còn không bằng con trâu, con ngựa trong nhà thống lí. Cũng kể từ đây, Mị đã trở thành công cụ lao động của nhà thống lí, Mị làm việc không biết ngày tháng,quên hết mọi ý niệm về không gian và thời gian. Và để rồi, có lẽ bởi sống quá lâu trong cái khổ, trong sự hành hạ cả thể xác lẫn tinh thần, Mị dần trở nên chai lì, vô cảm và tê liệt trong sức sống, lúc nào cùng làm việc như một cỗ máy với khuôn mặt "buồn rười rượi".
Sức sống mãnh liệt, tiềm tàng của Mị còn thể hiện rõ nét qua hành động Mị cắt dây cởi trói cho A Phủ. Lúc đầu, khi thấy A Phủ bị trói đứng, Mị hoàn toàn dửng dưng, vô cảm, "Nếu A Phủ là cái xác chết đứng đấy thì cũng thế thôi". Mị sống cô độc, tuyệt vọng và vô cảm, phải chăng chính cái khổ, cái cực ở nhà thống lí đã khiến tâm hồn Mị trở nên chai sạn. Nhưng rồi khi nhìn thấy giọt nước mắt của A Phủ, tâm hồn Mị đã được đánh thức. Mị không còn dửng dưng, thản nhiên với A Phủ nữa mà thay vào đó là sự đồng cảm và động lòng trắc ẩn "Trời ơi! Nó bắt trói đứng người ta đến chết". Giọng văn chuyển từ kể sang biểu cảm đã thể hiện rõ nét niềm cảm thương sâu sắc của Mị với A Phủ và cả với chính mình. Hơn thế nữa, Mị căm phẫn tội ác của cha con nhà thống lí Pá Tra. "Mị thốt lên: Chúng nó thật độc ác". Nhà văn đã để nhân vật tự thốt lên, trực tiếp bộc lộ sự căm phẫn và thái độ phản kháng của mình. Trong đầu Mị hiện lên ý định cởi trói cho A Phủ song Mị lại thấy sợ. Nhưng rồi đến cuối cùng, tình thương người, thương mình của Mị đã vượt qua mọi nỗi sợ hãi, thúc đẩy Mị cắt dây cởi trói cho A Phủ. Mị giục A Phủ chạy trốn và cuối cùng quyết định chạy trốn theo A Phủ. Hành động đó của Mị là hành động bột phát song nó là điều tất yếu bởi lẽ sức sống tiềm tàng đang cứ ngày một lớn dần và trỗi dậy trong Mị.
Khi thấy nước mắt của A Phủ rơi xuống hai má đã xám đen, lòng thương người trong Mị đã trỗi dậy. Sự thương người ấy đã giúp Mị phản đối mạnh mẽ. Nếu đêm tình mùa xuân là “tia lửa nhỏ,” thì đêm cứu A Phủ là “đám cháy lớn.” Mị nhận ra tội ác của cha và con trai nhà thống lý, “Trời ơi, họ trói người ta đến chết thì thôi, và họ đã trói chết một người đàn bà trước đó trong căn nhà này. Họ thật độc ác.” Nhận thức này được đạt được bằng lý trí và sự tỉnh táo. Từ nhận thức này, sự phản kháng thứ hai của Mị mới đáng mong chờ đợi. Mị đã cắt đứt dây trói cho A Phủ và chạy theo anh ta vì “Ở đây thì chết mất.” Trong truyện, Mị nhiều lần sợ chết. Lần đầu tiên là khi cô tỉnh dậy sau đêm bị trói và nghĩ đến người phụ nữ trước đó đã bị trói đến chết trong căn nhà này. “Mị sợ quá. Mị cựa quậy xem mình còn sống hay là đã chết.” Lần thứ hai là khi Mị đã cắt đứt dây trói cho A Phủ. Sợ chết là biểu hiện cao độ nhất của sự ham muốn sống. Tuy nhiên, đối với Mị, việc giải thoát A Phủ khỏi sự giam giữ của nhà thống lý cũng đồng nghĩa với việc giải thoát chính mình khỏi ám ảnh của quá khứ. Sau những hành động dũng cảm của mình, Mị cảm thấy bất ngờ và sợ hãi. Tuy nhiên, cô không hề chùn bước mà chạy theo A Phủ, mà xin cùng A Phủ bỏ trốn. Lúc đó, tình yêu thương con người được đẩy lên đến cao trào, bắt đầu hành trình từ thung lũng đau thương đến cánh đồng vui.
Mị và A Phủ đã vượt qua đêm tối và đến được ngày mai, cùng nhau trải qua cuộc Cách mạng, đánh giặc, bảo vệ quê hương và thay đổi số phận của mình. Khi chạy trốn cùng A Phủ, Mị đã cảm nhận được sự giải thoát tuyệt vời. Bước ra khỏi căn nhà tối tăm của nhà thống lý, Mị đã tìm thấy ánh sáng và hy vọng cho cuộc sống của mình. Sự giải thoát không chỉ là việc thoát khỏi cảnh tù tội, mà còn là việc thoát khỏi những giới hạn và ràng buộc mà quá khứ đã đặt lên con người. Điều này làm cho Mị hiểu rõ hơn về ý nghĩa của sự sống và giá trị của tự do. Từ đó, Mị trở nên mạnh mẽ hơn và quyết tâm hơn trong việc đấu tranh cho sự tự do và chính nghĩa. Câu chuyện về Mị và A Phủ đã trở thành một câu chuyện về sự hy vọng và sức mạnh của con người trong việc vượt qua những thử thách và khó khăn của cuộc sống.
Tác giả đã thể hiện tinh thần bền bỉ và đấu tranh của con người, đồng thời tôn vinh phẩm chất tốt đẹp của người lao động, nhất là sức sống tiềm tàng và hành động tự giải phóng của nhân vật. Điều này thể hiện sự tin tưởng và sự trân trọng, ca ngợi khát vọng sống tốt đẹp của con người, dù cho họ bị đau đớn và gặp khó khăn trong cuộc sống. Nhà văn không chỉ phản ánh một mặt trận đen tối trong hiện thực xã hội mà còn khám phá vẻ đẹp tâm hồn của những người dân nghèo. Họ cảm thông sâu sắc với nỗi đau của con người và tôn vinh những giá trị về tình người, tình đồng loại và tình đồng cảm. Những tác phẩm của họ thường xuyên đưa người đọc đến những thế giới đầy khổ đau và tuyệt vọng nhưng đồng thời cũng mang đến hy vọng và cảm giác giải phóng. Từ những nhân vật và tình huống truyện, ta có thể cảm nhận rõ ràng sự đấu tranh của những con người tuyệt vọng để tìm kiếm sự tồn tại và giữ lại niềm tin vào cuộc sống. Những nạn nhân của bất công và bạo lực tìm cách đối mặt với sự khốn khổ và cố gắng sống sót qua mỗi ngày, nhưng trong đó, họ không bao giờ từ bỏ những giá trị về tình người, tình đồng loại và tình đồng cảm. Từ đó, ta cảm nhận được một vẻ đẹp tâm hồn đậm nét trong từng nhân vật, mỗi hành động, từng tình tiết của truyện.
Những tác phẩm văn học như thế giới không chỉ đưa ta đến với những nỗi đau và khó khăn của cuộc sống, mà còn giúp ta hiểu thêm về con người, về tình cảm và giá trị cuộc sống. Những giá trị này sẽ giúp ta đối mặt với những thử thách và khó khăn trong cuộc sống một cách mạnh mẽ hơn, cũng như giúp ta đánh giá cao những giá trị đích thực của con người và thế giới xung quanh ta. Tác phẩm đã thể hiện tính nhân văn, nhân đạo sâu sắc, hai tác phẩm điển hình cho một nền xã hội nhân văn, và qua đó cũng phê phán một chế độ thối nát, con người phải chịu sự khổ đau, đầy đọa cả về thể xác lẫn tâm hồn. Bài văn đã mang lại cho người đọc rất nhiều cảm xúc, bởi tình yêu thương được thể hiện trong tác phẩm rất lớn, nó mang lại cho người đọc một cái nhìn mới hơn về tình người.
Trên đây là bài chia sẻ Luật Minh Khuê lập dàn bài và bài văn mẫu phân tích sức mạnh tình yêu thương con người trong Vợ chồng A Phủ. Hy vọng bài viết sẽ giúp ích các bạn học sinh ôn tập và học tập tốt chuẩn bị kỳ thi THPTQG sắp tới. Xem thêm: Phân tích giá trị hiện thực của Vợ chồng A Phủ chọn lọc hay nhất. Chân thành cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết!