Trình độ văn hóa của lực lượng bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở được quy định phải có bằng tốt nghiệp hoặc đã hoàn thành chương trình giáo dục trung học cơ sở trở lên. Đối với khu vực biên giới, hải đảo, miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số thì có thể tuyển chọn người đã học xong chương trình giáo dục tiểu học.
Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là lực lượng quần chúng được bố trí ở thôn, tổ dân phố, làm nòng cốt trong hỗ trợ công an cấp xã, công an huyện tại nơi không có đơn vị hành chính cấp xã thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc
Có một số trường hợp cụ thể mà một cá nhân có thể được xem xét để thôi tham gia lực lượng bảo vệ an ninh và trật tự tại cơ sở. Dưới đây là những tình huống phổ biến:
Trong trường hợp người trên 70 tuổi mà bảo đảm sức khỏe thì Chủ tịch Ủy ban nhân cấp xã có thể xem xét, quyết định cho tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở trên cơ sở đề nghị của Công an cấp xã.