1. Chiến tranh nhân dân là gì?
Theo quy định tại khoản 4 Điều 2 Luật Quốc phòng 2018 thì khái niệm Chiến tranh nhân dân được quy định cụ thể như sau: "Chiến tranh nhân dân là cuộc chiến tranh toàn dân, toàn diện, lấy lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt nhằm bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc và bảo vệ Nhân dân, Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa
Chiến tranh nhân dân là cuộc chiến tranh chính nghĩa do quần chúng nhân dân tiến hành, có lực lượng vũ trang làm nòng cốt, dưới sự lãnh đạo của giai cấp tiến bộ, bằng mọi lực lượng, mọi hình thức đấu tranh, mọi thứ vũ khí có trong tay, vì lợi ích của nhân dân chống áp bức thống trị bên trong hoặc sự xâm lược của bên ngoài. Mục đích chính trị của chiến tranh nhân dân càng triệt để thì lực lượng tham gia càng đông đảo, mạnh mẽ. Chiến tranh nhân dân xuất hiện từ lâu trong lịch sử, khác với chiến tranh chỉ do quân đội tiến hành. Sức mạnh của chiến tranh nhân dân đã tạo điều kiện cho các dân tộc nhỏ có thể đánh thắng các đội quân xâm lược lớn mạnh hơn.
>> Xem thêm: Quan điểm của Đảng trong chiến tranh nhân dân bảo vệ tổ quốc là gì?
2. Tính chất của chiến tranh nhân dân
Là cuộc chiến tranh nhân dân toàn dân, toàn diện, lấy lực lượng vũ trang ba thứ quân làm nòng cốt, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Là cuộc chiến tranh chính nghĩa, tự vệ cách mạng, nhằm bảo vệ độc lập tự do của dân tộc, bảo vệ độc lập chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của đất nước, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ nhân dân và mọi thành quả cách mạng.
Là cuộc chiến tranh mang tính hiện đại (hiện đại về vũ khí, trang bị, tri thức và nghệ thuật quân sự). Nhưng trước tiên ở đây hiện đại đòi hỏi phải hiện đại về con người, con người phải nắm bắt được khoa học kỹ thuật và chỉ có làm chủ được khoa học kỹ thuật thì mới điều khiển, sử dụng được các loại vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại thì mới biết được cách phòng tránh và đánh trả cuộc chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao.
>> Xem thêm: Mục đích, tính chất, đặc điểm của chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc
3. Đặc điểm của chiến tranh nhân dân
Trong bối cảnh quốc tế có nhiều diễn biến phức tạp, chiến tranh nhân dân tiến hành nhằm bảo vệ Tổ quốc, góp phần thực hiện những mục tiêu lớn của thời đại hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Do vậy có thể tập hợp, động viên và phát huy cao độ, đông đảo được sức mạnh của toàn dân cả nước, chung sức đánh giặc.
Trong cuộc chiến tranh, nhân dân phải bảo vệ được độc lập thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và chế độ xã hội chủ nghĩa. Mặt khác, dựa vào sức mình là chính nhưng đồng thời cũng được sự ủng hộ, giúp đỡ của cả dư luận tiến bộ trên thế giới. tạo thành sức mạnh tổng hợp để đánh thắng chiến tranh xâm lược của kẻ thù.
Chiến tranh diễn ra khẩn trương, quyết liệt, phức tạp ngay từ đầu và trong suốt quá trình chiến tranh. Tiến hành chiến tranh xâm lược, đối phương sẽ thực hiện phương châm chiến lược "Đánh nhanh, giải quyết nhanh". Quy mô chiến tranh có thể lớn và ác liệt ngay từ đầu. kết hợp tiến công hỏa lực với tiến công trên bộ, tiến công từ bên ngoài kết hợp với diễn biến hòa bình, bạo loạn lật đổ ở bên trong và bao vây phong tỏa đường không, đường biển và đường bộ nhằm đạt được mục tiêu chiến lược trong thời gian ngắn.
4. Mục tiêu chiến lược của chiến tranh nhân dân
Khiến địch đông mà hóa thiếu, có sức mạnh lớn mà không phát huy được tác dụng, có sở trường mà không được thể hiện, lại bị sa lầy trong biển lửa của toàn dân, lúng túng và bị động trong một kiểu chiến tranh không rõ đâu là tiền tuyến, đâu là hậu phương, một kiểu chiến tranh xen kẻ triệt để. Chiến tranh nhân dân khoét sâu những mâu thuẫn cố hữu của bất cứ một đội quân xâm lược nào; đó là các mâu thuẫn giữa phân tán và tập trung, giữa phòng ngự và tiến công, giữa đánh nhanh và đánh kéo dài; làm cho lực lượng và phương tiện của đối phương ngày càng bị hao mòn, ý chí xâm lược ngày càng sa sút...
>> Xem thêm: Bài thu hoạch bảo tàng chứng tích chiến tranh mới nhất
5. Phương thức tiến hành chiến tranh nhân dân
Kết hợp chặt chẽ chiến tranh nhân dân địa phương với chiến tranh bằng các binh đoàn chủ lực ở các quy mô, hình thức phù hợp. Đó là sự kết hợp tác chiến của lực lượng tại chỗ với lực lượng cơ động; của tác chiến du kích với tác chiến chính quy; của cách đánh tiêu hao sinh lực địch một cách rộng khắp với cách đánh tập trung tiêu diệt từng bộ phận địch; kết hợp chặt chẽ đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị, kinh tế, văn hóa, tâm lý, tư tưởng, ngoại giao...; lấy đấu tranh quân sự, thắng địch trên chiến trường là nhân tố quyết định; kiên quyết đánh bại ý chí xâm lược của địch, chủ động kết thúc chiến tranh trong thế có lợi.
Chiến tranh nhân dân địa phương là phương thức tiến hành trên địa bàn từng địa phương, trên cơ sở thế trận của khu vực phòng thủ, do bộ đội biên phòng, dân quân tự vệ cùng một bộ phận chủ lực và nhân dân địa phương tiến hành; vận dụng linh hoạt, sáng tạo các quy mô, hình thức, phương pháp tác chiến và đấu tranh, nhằm tiêu hao rộng rãi quân địch, bảo vệ vững chắc địa phương, các mục tiêu trọng yếu, địa bàn chiến lược, tạo điều kiện cho bộ đội chủ lực thực hiện các đòn đánh tiêu diệt.
Chiến tranh bằng các binh đoàn chủ lực cũng là phương thức tiến hành chiến tranh cơ bản, bằng các hoạt động tác chiến tập trung, hiệp đồng binh chủng, quân chủng, với quy mô thích hợp, diễn ra ngay từ đầu và trong suốt quá trình chiến tranh, kết hợp chặt chẽ với tác chiến của khu vực phòng thủ địa phương được chuẩn bị trước trong thời bình. Khi có điều kiện, thời cơ, có thể tiến ahfnh tác chiến ở quy mô lớn, ở nơi ta dự kiến và chuẩn bị, trên địa bàn trọng yếu, tạo sự thay đổi đột biến trong chiến tranh.
Nghệ thuật kết hợp chiến tranh nhân dân địa phương với chiến tranh bằng các binh đoàn chủ lực, không chỉ là sự kết hợp giữa hai lực lượng mà còn là sự kết hợp ngay trong từng lực lượng. Nghĩa là lực lượng chủ lực, các quân chủng, binh chủng kỹ thuật cũng phải nắm vững và giỏi về các phương thức tác chiến của lực lượng vũ trang địa phương. Lực lượng vũ trang địa phương được huấn luyện cơ bản, khi cần cũng có thể thực hiện tác chiến chính quy. Tác chiến du kích và tác chiến chính quy phải được kết hợp, vận dụng một cách linh hoạt ngay trong từng lực lượng, từng trận đánh, chiến dịch và trong các loại hình tác chiến chiến lược, ngay từ đầu và suốt quá trình chiến tranh.
Nghiên cứu phát triển phương thức tiến hành chiến tranh nhân dân thành các loại hình tác chiến chiến lược, chiến dịch và các hình thức chiến thuật để đối phó thắng lợi với quân địch có ưu thế về vũ khí công nghệ cao, tiến hành chiến tranh xâm lược kiểu mới. Tiến hành liên kết các hoạt động tác chiến của các binh đoàn cơ động chiến lược, bằng cách đánh địch rộng khắp với tác chiến tập trung; bằng các trận đánh, chiến dịch phòng ngự, phản công, tiến công kết hợp với các hình thức đấu tranh khác, nhằm từng bước ngăn chặn, phá thế tiến công của địch, giữ vững thế trận của ta, tiêu hao, tiêu diệt từng bộ phận quân địch, đánh bại từng hướng tiến công, làm cho địch suy yếu, sa lầy,...
6. Tại sao phải tiến hành chiến tranh toàn dân, toàn diện?
Tư tưởng về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân là một bộ phận trọng yếu, gắn bó hữu cơ, là định hướng xuyên suốt chi sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hợp thành tư tưởng quân sự của Chủ tịch Hồ Chí Minh - Lãnh tụ thiên tài của dân tộc Việt Nam, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.Đây cũng chính là cơ sở lý luận quan trọng để Đảng ta vận dụng sáng tạo và đề ra những giải pháp chiến lược cho sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới.
Trước hết, Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nền quốc phòng toàn dân là : chăm lo xây dựng nền quốc phòng toàn dân, dựa vào dân, phát huy sức mạnh toàn dân để xây dựng quốc phòng. Đây là luận điểm cách mạng, khoa học quan trọng, xuyên suốt trong tư tưởng của Người về xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Xây dựng quốc phòng là yêu cầu khách quan của mọi quốc gia có chủ quyền, trong đó bao hàm cả nước ta. Ngay từ 9-1945, khi chính quyền cách mạng vừa được thiết lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra rằng :
- Nước ta mới tranh lại quyền độc lập, tự do, nhưng còn phải trải qua nhiều bước khó khăn, để củng cố quyền độc lập tự do đó. Vậy nên quốc dân ta, bất kỳ giả trẻ, gái trai đều phải ra sức gánh vác.
- Để ngăn chặn âm mưu của kẻ địch, thì cán bộ, bộ đội và nhân dân ta cần phải luôn luôn nâng cao cảnh giác.
- Phải củng cố lực lượng quốc phòng, giữ gìn trật tự an ninh, luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng đập tan mọi hoạt động khiêu khích và phá hoại của đế quốc Mỹ và bọn tay sai của chúng.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, phải dựa vào dân, phát huy sức mạnh toàn dân để xây dựng nền quốc phòng và chỉ có như vậy, chúng ta mới xây dựng được nền quốc phòng toàn dân vững mạnh cả về tiềm lực quốc phòng, lực lượng quốc phòng và thế trận quốc phòng.
Cùng với đó, Chủ Tịch Hồ Chí Minh còn có những luận điểm quan trọng khẳng định tính tất yếu phải xây dựng thực lực cách mạng, lực lượng vũ trang nhân dân, Quân đội nhân dân. Trong tiến trình phát triển của cách mạng nước ta, nhằm đáp ứng yêu cầu khách quan của cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh giải phóng dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng, các lực lượng vũ trang cách mạng ở nước ta từng bước ra đời, được tổ chức xây dựng và không ngừng phát triển, lớn mạnh. Đây chính là lực lượng nòng cốt cho toàn dân tiến hành thắng lợi cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng tám và tiếp đó là lực lượng nòng cốt cho toàn dân đánh giặc trong hai cuộc kháng chiến thần thánh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, hoàn thành vẻ vang sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Theo quan điểm của Người "lực, thế, thời, mưu" là những nhân tố quan trọng, nếu kết hợp chặt chẽ với nhau có thể sẽ tạo ra khả năng đột biến ở thời điểm quyết định, làm thay đổi cục diện chiến trường, thậm chí cả cuộc chiến tranh. Nghệ thuật "tạo lực, lập thế, tranh thời, dùng mưu" là nét đặc trung của nghệ thuật quân sự, được Đảng ta luôn coi trọng vận dụng, phát huy trong các cuộc chiến tranh giải phóng. Gắn liền với đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhất quán tư tưởng chiến lược tiến công "kiên quyết không ngừng thế tiến công". Tiến công để giành và giữ quyền làm chủ, giành và giữ quyền làm chủ để tiến công địch. Thực ahfnh tiến công địch ở mọi lúc, mọi nơi, bằng mọi lực lượng và mọi loại vũ khí, trang bị, từ thô sơ đến tương đối hiện đại và hiện đại. Đó là nét độc đáo, sáng tạo của chiến tranh nhân dân Việt Nam - cuộc chiến tranh do toàn dân tiến hành, lực lượng vũ trang làm nòng cốt. Người luận giải: do lực lượng ta yếu hơn địch nên ta phải tiến công; khi lực lượng ta mạnh hơn địch, ta càng phải tiến công, "quân và dân ta phải luôn gắng sức, luôn tiến công, chỉ có tiến không có thoái". Trong những trường hợp và thời điểm nhất định, xét về hình thức tác chiến là phòng ngự, nhưng về mặt tư tưởng là tiến công, phải luôn : "Giữ thế công mới đánh được giặt, không đánh được trận to thì đánh trận nhỏ".
Do vậy, chiến tranh toàn dân, toàn diện là rất quan trọng. Nếu không có sự hợp sức của toàn thể nhân dân, sẽ tạo ra những cơ hội, kẽ hở cho kẻ địch tấn công, bắn phá trên mọi lĩnh vực, mọi ngóc ngách. Phải đồng thời chiến đấu dựa trên nòng cốt của lực lượng vũ trang và sức mạnh của nhân dân cũng phải được phát huy tối đa thì từ đó kẻ địch đông mà yếu, vũ khí khỏe mà không được phát huy. Đất nước và nhân dân ta sẽ chiến thắng trên con đường giữ vững độc lập chủ quyền và đi lên xã hội chủ nghĩa.
Trên đây là toàn bộ nội dung được trình bày bởi Luật Minh Khuê về Tại sao phải tiến hành chiến tranh toàn dân, toàn diện. Nếu quý bạn đọc còn vấn đề gì thắc mắc cần được giải đáp rõ ràng xin liên hệ đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 1900.6162. Xin chân thành cảm ơn!
