Thanh tra Chính phủ được xây dựng chính sách pháp luật về thanh tra không?

1. Căn cứ pháp lý quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Chính phủ

Luật Thanh tra 2022

Luật Thanh tra 2022 là nền tảng pháp lý quan trọng nhất, quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ. Đây là văn bản luật định hướng và chi tiết hóa các quy định cơ bản liên quan đến hoạt động thanh tra, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong công tác thanh tra.

Nghị định số 81/2023/NĐ-CP ngày 27 tháng 11 năm 202023 của Chính phủ Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ.

Nghị định số 81/2023/NĐ-CP ngày 27 tháng 11 năm 2023 của Chính phủ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quy định cụ thể thêm về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ. Nghị định này được ban hành nhằm bổ sung và chi tiết hóa các quy định của Luật Thanh tra 2022, giúp Thanh tra Chính phủ hoạt động hiệu quả hơn trong thực tiễn.

Như vậy, Luật Thanh tra 2022 và Nghị định số 81/2023/NĐ-CP là hai căn cứ pháp lý chủ yếu quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Chính phủ, đảm bảo cho cơ quan này thực hiện tốt chức năng của mình trong công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát.

2. Quyền xây dựng chính sách pháp luật của Thanh tra Chính phủ

Căn cứ theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 11 Luật Thanh tra 2022 về nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Chính phủ, các nhiệm vụ và quyền hạn này được quy định chi tiết như sau:

Trong lĩnh vực thanh tra, Thanh tra Chính phủ có trách nhiệm giúp Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh tra. Điều này bao gồm một loạt các nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể:

- Xây dựng chính sách, pháp luật về thanh tra: Thanh tra Chính phủ có nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất và soạn thảo các văn bản pháp luật và chính sách liên quan đến công tác thanh tra. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để đảm bảo hoạt động thanh tra được thực hiện đúng quy định và hiệu quả.

- Xây dựng Định hướng chương trình thanh tra trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt: Thanh tra Chính phủ cần xây dựng kế hoạch tổng thể cho công tác thanh tra hàng năm và dài hạn, sau đó trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Kế hoạch này định hướng và điều phối hoạt động thanh tra trên phạm vi cả nước.

- Xây dựng kế hoạch thanh tra của Thanh tra Chính phủ: Thanh tra Chính phủ không chỉ lập kế hoạch cho mình mà còn hướng dẫn các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc xây dựng kế hoạch thanh tra. Điều này đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất trong hoạt động thanh tra từ trung ương đến địa phương.

- Tổ chức thực hiện và hướng dẫn thực hiện kế hoạch thanh tra: Thanh tra Chính phủ có trách nhiệm tổ chức thực hiện kế hoạch thanh tra đã được phê duyệt và hướng dẫn các cơ quan liên quan thực hiện. Đây là công việc quan trọng để đảm bảo các kế hoạch thanh tra được triển khai đúng tiến độ và đạt hiệu quả cao.

- Thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan liên quan: Thanh tra Chính phủ có quyền thanh tra các Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để đảm bảo họ thực hiện đúng các chính sách, pháp luật và nhiệm vụ được giao.

- Thanh tra việc quản lý vốn và tài sản nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước: Khi được Thủ tướng Chính phủ giao, Thanh tra Chính phủ sẽ tiến hành thanh tra việc quản lý và sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại các doanh nghiệp nhà nước nhằm đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả.

- Thanh tra các vụ việc phức tạp, liên quan đến nhiều cơ quan: Trong trường hợp có các vụ việc phức tạp liên quan đến nhiều Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ hoặc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Thanh tra Chính phủ sẽ tiến hành thanh tra để đảm bảo sự phối hợp và giải quyết hiệu quả.

- Thanh tra các vụ việc khác khi được Thủ tướng Chính phủ giao: Ngoài các nhiệm vụ chính, Thanh tra Chính phủ còn có thể được Thủ tướng Chính phủ giao thanh tra các vụ việc cụ thể khác.

- Thanh tra lại các vụ việc đã có kết luận nhưng phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật: Thanh tra Chính phủ có quyền thanh tra lại các vụ việc mà trước đó đã có kết luận từ các cơ quan thanh tra khác nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

- Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra: Thanh tra Chính phủ phải theo dõi, đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện các kết luận, kiến nghị và quyết định xử lý về thanh tra của Thủ tướng Chính phủ và của chính mình.

- Kiểm tra tính chính xác, hợp pháp của các kết luận thanh tra: Khi cần thiết, Thanh tra Chính phủ sẽ kiểm tra lại các kết luận thanh tra của các Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để đảm bảo tính chính xác và hợp pháp.

- Phối hợp với Kiểm toán nhà nước: Thanh tra Chính phủ phối hợp với Kiểm toán nhà nước để tránh chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra và kiểm toán. Đồng thời, hướng dẫn Thanh tra Bộ và Thanh tra tỉnh trong việc xử lý các tình huống tương tự.

- Chỉ đạo công tác thanh tra, bồi dưỡng và hướng dẫn nghiệp vụ: Thanh tra Chính phủ có trách nhiệm chỉ đạo công tác thanh tra, đào tạo, bồi dưỡng và cấp chứng chỉ nghiệp vụ cho các thanh tra viên.

Tổng hợp, báo cáo kết quả công tác thanh tra: Thanh tra Chính phủ cần tổng hợp và báo cáo kết quả công tác thanh tra định kỳ hoặc đột xuất khi có yêu cầu từ Chính phủ.

Như vậy, căn cứ theo quy định nêu trên Thanh tra Chính phủ có quyền xây dựng chính sách pháp luật về thanh tra theo quy định của pháp luật.

3. Ý nghĩa của việc Thanh tra Chính phủ tham gia xây dựng chính sách pháp luật về thanh tra

Đảm bảo hệ thống chính sách pháp luật về thanh tra phù hợp với thực tiễn hoạt động thanh tra:

- Thanh tra Chính phủ là cơ quan có chức năng, nhiệm vụ thực hiện công tác thanh tra trong phạm vi cả nước. Do vậy, Thanh tra Chính phủ có hiểu biết sâu sắc về thực tiễn hoạt động thanh tra, nắm bắt được những vấn đề, thách thức và nhu cầu thực tế của công tác thanh tra.

- Việc Thanh tra Chính phủ tham gia xây dựng chính sách pháp luật về thanh tra sẽ giúp đảm bảo hệ thống chính sách pháp luật về thanh tra được cập nhật, bổ sung kịp thời, phù hợp với biến động của tình hình thực tế, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước trong giai đoạn mới.

- Cụ thể, Thanh tra Chính phủ có thể tham gia vào việc:

+ Đề xuất xây dựng, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về thanh tra;

+ Phản biện, góp ý đối với các dự án luật, dự thảo nghị quyết, dự thảo pháp lệnh, dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; dự thảo nghị quyết, nghị định của Chính phủ, dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về thanh tra;

+ Cung cấp thông tin, số liệu về thực tiễn hoạt động thanh tra để phục vụ công tác xây dựng pháp luật.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác thanh tra:

- Hệ thống chính sách pháp luật về thanh tra hoàn thiện sẽ tạo hành lang pháp lý rõ ràng, chặt chẽ cho hoạt động thanh tra, giúp cho công tác thanh tra được thực hiện một cách quy củ, đúng pháp luật, nâng cao hiệu lực, hiệu quả.

- Cụ thể, việc tham gia xây dựng chính sách pháp luật về thanh tra sẽ giúp Thanh tra Chính phủ:

+ Đề xuất các giải pháp để hoàn thiện quy trình, thủ tục thanh tra;

+ Nâng cao năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ thanh tra;

+ Trang bị các trang thiết bị, phương tiện kỹ thuật hiện đại phục vụ công tác thanh tra;

+ Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thanh tra.

Góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật của Nhà nước:

- Công tác thanh tra là một bộ phận quan trọng của hệ thống quản lý nhà nước. Do vậy, việc Thanh tra Chính phủ tham gia xây dựng chính sách pháp luật về thanh tra sẽ góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật của Nhà nước, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

-Cụ thể, Thanh tra Chính phủ có thể tham gia vào việc:

+ Đề xuất xây dựng các quy định về thanh tra trong các lĩnh vực khác nhau;

+ Phản biện, góp ý đối với các dự án luật, dự thảo nghị quyết, dự thảo pháp lệnh, dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về các lĩnh vực khác nhau có liên quan đến công tác thanh tra.

4. Ví dụ về vai trò của Thanh tra Chính phủ trong việc xây dựng chính sách pháp luật về thanh tra

Thanh tra Chính phủ đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý về công tác thanh tra, nhằm đảm bảo hoạt động thanh tra được thực hiện đúng quy định và hiệu quả. Một trong những minh chứng rõ ràng nhất cho vai trò này là việc Thanh tra Chính phủ đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Luật Thanh tra năm 2022. Đây là một văn bản pháp luật chuyên ngành, quy định chi tiết về tổ chức, hoạt động và quyền hạn của các cơ quan thanh tra trong cả nước. Luật Thanh tra năm 2022 đã tạo ra một nền tảng pháp lý vững chắc cho việc thực hiện công tác thanh tra, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và góp phần vào việc phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật.

Không chỉ dừng lại ở việc xây dựng Luật Thanh tra, Thanh tra Chính phủ còn tích cực tham gia thẩm định nhiều dự án văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến công tác thanh tra. Một ví dụ điển hình là việc Thanh tra Chính phủ đã tham gia thẩm định và đóng góp ý kiến quan trọng cho Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018. Luật này là một trong những văn bản quan trọng nhằm ngăn chặn và xử lý các hành vi tham nhũng, góp phần xây dựng một bộ máy nhà nước trong sạch và vững mạnh. Vai trò của Thanh tra Chính phủ trong việc thẩm định Luật Phòng chống tham nhũng đã giúp hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong quá trình thực hiện.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng đã tham gia vào quá trình thẩm định và xây dựng Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015. Đây là văn bản pháp luật quy định về cơ cấu tổ chức và hoạt động của các cơ quan thuộc Chính phủ, đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng và hiệu quả giữa các cơ quan trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước. Sự tham gia của Thanh tra Chính phủ trong việc thẩm định Luật này đã góp phần đảm bảo các quy định pháp luật được xây dựng một cách hợp lý, khoa học và phù hợp với thực tiễn quản lý nhà nước.

Như vậy, thông qua việc tham mưu, xây dựng và thẩm định các văn bản pháp luật quan trọng, Thanh tra Chính phủ đã thể hiện rõ vai trò của mình trong việc xây dựng chính sách pháp luật về thanh tra. Những đóng góp này không chỉ giúp hoàn thiện khung pháp lý mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, đảm bảo tính minh bạch, công khai và trách nhiệm trong hoạt động của các cơ quan nhà nước.

Xem thêm: Thanh tra Chính phủ là gì? Nhiệm vụ và quyền hạn của Thanh tra Chính phủ?

Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về Thanh tra Chính phủ được xây dựng chính sách pháp luật về thanh tra không? mà Công ty Luật Minh Khuê muốn gửi đến quý khách mang tính tham khảo. Nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.6162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.

Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để nhận được thông tin sớm nhất!