Truyền thuyết là gì? Đặc điểm và một số truyền thuyết hay nhất của việt Nam

1. Truyền thuyết là gì?

Truyền thuyết là những câu chuyện được truyền miệng trong dân gian giải thích các phong tục, tập quán hoặc kể về các nhân vật lịch sử. Trong truyền thuyết thường gặp yếu tố phóng đại, kì ảo, thần kỳ. Kết thúc truyện truyền thuyết thường là kết thúc mở.

2. Phân biệt truyền thuyết cả cổ tích

Cốt truyện, nhân vật

• Truyền thuyết dựa theo các nhân vật lịch sử, có tính chất lịch sử.
• Cổ tích không có thật, phần lớn là tưởng tượng của nhân dân.

Nội dung

• Truyền thuyết : nhân vật và chủ đề có tính lịch sử
• Cổ tích: câu chuyện gia đình, anh em, bạn bè, người thân các mâu thuẫn xung đột của họ, đặc biệt là trong xã hội phong kiến.

Kết thúc

• Cổ tích: thông thường là kết thúc có hậu, nhân vật ở hiền có được hạnh phúc viên mãn và ngược lại các nhân vật ác độc sẽ bị trừng trị.
• Truyền thuyết: kết thúc truyện thường dạng mở

>> Tham khảo: Kể lại một truyền thuyết chọn lọc hay nhất

3. Mối quan hệ giữa truyền thuyết và cổ tích

Truyền thuyết có thời điểm ra đời sớm hơn cổ tích. Truyền thuyết được xem là cách mà nhân dân lý giải lịch sử, tưởng nhớ về các nhân vật lịch sử, sự kiện dựa theo cách nhìn nhận, đánh giá của nhân dân. Truyền thuyết thường gắn bó sát với vận mệnh dân tộc. Có sự kết hợp giữa lịch sử và yếu tố hư cấu.

Cổ tích ra đời sau truyền thuyết, ra đời trong xã hội có sự phân chia giai cấp và mâu thuẫn giai cấp về các vấn đề như quyền lợi, địa vị. Cổ tích thường tập trung vào số phận của một con người trong xã hội, thông qua con người bất  hạnh nhân dân gửi gắm nhiều ước mơ, kì vọng về xã hội công bằng, tự do, hạnh phúc. Cổ tích có ựu hòa quyện giữa hiện thực và yếu tố hư cấu.

Về thời gian tồn tại: truyền thuyết lại có sức sống bền bỉ hơn nhờ gắn với yếu tố lịch sử trong khi đó cổ tích đang dần mai một trong văn học dân gian. Mặc dù không thể phát triển thêm nhưng cổ tích vẫn có sức hút với khán giả nhí.

4. Đặc điểm của truyền thuyết

• Thuộc về dân gian, truyền miệng là chính.
• Kể về nhân vật lịch sử và sự kiện có liên hệ với lịch sử.
• Yếu tố không thể thiếu đó là sự hư ảo, hoang đường.
• Truyện thường có thái độ, đánh giá nhân dân về nhân vật, các sự kiện lịch sử có thật

>> Xem thêm: Phân tích nhân vật An Dương Vương trong truyền thuyết Mỵ Châu Trọng Thủy

5. Một số truyền thuyết hay của Việt Nam

5.1 Sơn Tinh - Thủy Tinh

Bạn có biết những cơn mưa và lũ lụt kéo dài đến vào các thời điểm trong năm đều được người đời cho là bắt nguồn từ truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh không. Truyền thuyết kể rằng, ngày xưa vào đời vua Hùng thứ 18, nhà vua có một cô con gái vô cùng xinh đẹp tên là Mỵ Nương và muốn con gái có một tấm chồng, ông đã mở một đại hội kén rể.

Trong đó, có hai vị thần quyền năng muốn tham gia vào đại hội kén rể là Sơn Tinh - sơn thần của núi Tản Viên và Thủy Tinh - thủy thần cai trị biển cả. Hai vị thần đều ngang sức ngang tài chẳng ai nhường nhịn ai nên nhà vua đã bèn nghĩ ra lễ vật cầu hôn.

Ngạc nhiên là các món lễ vật đều ở trên cạn như 100 phần cơm nếp, 100 nồi bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao. Do sản vật đều nghiêng về Sơn Tinh nên chàng đã dâng lên nhà vua nhanh hơn Thủy Tinh,

Thủy Tinh rất tức giận và không cam tâm nên đã dâng nước lên đánh với Sơn Tinh nhưng lần nào phần thắng cũng thuộc về Sơn Tinh.

Do không bằng lòng với kết quả trên nên mỗi năm Thủy Tinh sẽ tiếp tục dâng nước lên thật cao để một ngày nào đó sẽ đánh bại Sơn Tinh.

5.2 Con Rồng Cháu Tiên

Trong chúng ta ai cũng muốn tìm hiểu nguồn gốc hình thành nên con người là như thế nào và ra sao. Truyền thuyết Con Rồng Cháu Tiên sẽ cho bạn biết chúng ta được hình thành ra sao nhé. Truyện kể rằng, vào đời vua Lạc Long Quân vốn là con Rồng, chàng có cảm tình với nàng Âu Cơ vốn là con của Tiên.

Sau đó, cả hai được gia đình chấp thuận và lấy nhau làm vợ chồng. Âu Cơ cấn thai và đã sinh ra một bọc trăm trứng có trai có gái. Vì Âu Cơ là dòng dõi Tiên còn Lạc Long Quân là con cháu của Rồng nên cả hai không thể ở chung để nuôi con. Do đó họ quyết định đem 50 người con xuống biển với cha và 50 người con lên non cùng mẹ.

Trăm người con đó trở thành tổ tiên của tộc người Bách Việt. Người con trưởng ở đất Phong Châu được tôn làm vua nước Văn Lang lấy hiệu là Hùng Vương và truyền ngôi báy duy trì được 18 đời vua.

5.3 Thánh Gióng

Tương truyền rằng vào đời vua Hùng thứ 6, tại thôn nhỏ có tên là Gióng có hai ông bà lão già hiền hậu và tốt bụng nhưng đã mấy năm không có nổi mụn con.

Một hôm nọ, trong lúc ra ngoài thăm đồng, bà lão nhìn thấy một dấu chân rất to và bà đã ướm thử nhưng kết quả chỉ sau vài tháng bà đã mang thai. Cả làng ai cũng bất ngờ khi biết bà mang thai, sau thời gian dài mang nặng đẻ đau, một bé trai đã ra đời.

Tuy nhiên, ba tuổi mà đứa bé vẫn không biết nói, không biết cười, không biết đi, đặt đâu thì nằm đó. Lúc bấy giờ, có giặc muốn xâm lấn bờ cõi nên nhà vua cho gọi anh hùng hào kiệt đứng lên bảo vệ nước nhà. Đúng lúc đó, đứa bé đột nhiên mở lời với sử giả đưa tin cho biết cậu cần con ngựa sắt có thể khè lửa, một cây roi và chiếc áo bằng sắt để tiêu giệt quân giặc.

Trong thời gian chuẩn bị hành trang, cậu bé đã ăn nhiều hơn và lớn nhanh như thổi. Vừa lúc quân địch đến núi Trâu, cậu bay ra và ướm vào bộ áo giáp sắt nhảy lên lưng ngựa sắt lao vào đám giặc và đánh tan bọn chúng. Sau khi diệt giặc xong, cậu đa tạ ơn dưỡng dục của cha mẹ và cưỡi ngựa bay về trời. Người đời mang ơn và phong cậu là Phù Đổng Thiên Vương.

5.4 Mỵ Châu - Trọng Thủy

Sau khi giúp vua An Dương Vương hoàn thành Cổ Loa Thành, thần Kim Quy đã tặng cho nhà vua một chiếc vuốt để làm cây nỏ thần. Nhờ sức mạnh của nỏ thân bên nhà vua luôn thắng lợi trước sự tấn công của quân Triệu Đà và giữ được bình yên cho đất nước. Biết được bí mật về cây nỏ thần,Triệu Đà bèn nghĩ kế câu hôn Mị Châu cho Trọng Thủy và vua An Dương Vương đồng ý.

Sau khi Trọng Thủy đã lừa Mị Châu để nàng cho mình nhìn thấy nỏ thần và hắn đã tìm cách ăn cắp nó và đánh tráo bằng một cây nỏ giả. Do đã có trong tay nỏ thần, Triệu Đà đem quan sang đánh Âu Lạc. Nhà vua nghĩ rằng mình giữ trong tay nỏ thần nên không mảy may lo sợ. Khi biết chiếc nỏ thần là giả thì đất nước cũng đã về tay của giặc, nhà vua đã cùng Mị Châu chạy về phương Nam.

Đúng lúc này thì thần Kim Quy hiện lên kết tội Mỵ Châu và nói rằng nàng đã rải lông trên chiếc áo để làm dấu cho giặc. Nhà vua biết được rất tức giận liền chém chết con rồi đi xuống biển. Trọng Thủy đến và đưa thi thể của Mỵ Châu về chôn cất tại Loa Thành, thân thể của nàng liền hóa thành ngọc thạch. Vì mặc cảm tội lỗi và tình yêu mãnh liệt dành cho Mỵ Châu, Trọng Thủy đã gieo mình xuống giếng sâu tự tử.

5.5 Mai An tiêm

Vào thời vua Hùng, có một chàng trai tên là Mai An Tiêm, anh là nô bộc nhưng được nhà vua yêu mến và cho làm quan. Sau này, do làm trái ý vua nên chàng bị đem ra ngoài hoang đảo. Tại đây, anh và người vợ chăm chỉ làm ăn nhưng không được mấy suôn sẻ cho đến khi vô tình nhặt được hạt giống do các loài chim mang từ phương tây đến, anh đã gieo thử hạt này xuống đất và chăm sóc.

Sau vài tháng, hạt giống đã đâm chồi, ra hoa, kết quả và cho ra loại có vỏ xanh và ruột đỏ có vị ngọt mát và rất nhiều nước. Vì những chú chim đã mang hạt này đến từ phương tây nên anh đặt tên cho loại quả này là Tây Qua sau này gọi là quả dưa hấu. Theo thời gian, nhà vua nghe được rằng  Mai An Tiêm đã nổi danh với loại quả độc đái, ông liền hiểu được tấm lòng của chàng và cho hồi cung.

>> Xem thêm: Soạn bài Thánh Gióng? Tóm tắt truyệnThánh Gióng? Ngữ văn lớp 6

Vừa rồi, Luật Minh Khuê đã trình bày nội dung về Truyền thuyết là gì? Đặc điểm và một số truyền thuyết hay nhất của Việt Nam. Nếu quý bạn đọc còn thắc mắc gì xin vui lòng liên hệ đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 1900.6162. Xin chân thành cảm ơn!