08 trường hợp phải hủy bỏ quyết định xử phạt vi phạm hành chính

1. Cơ sở pháp lý hủy bỏ quyết định xử phạt hành chính

Cơ sở pháp lý quy định về các trường hợp phải hủy bỏ quyết định xử phạt vi phạm hành chính được nêu rõ tại Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi, bổ sung năm 2020 và Nghị định 118/2021/NĐ-CP. Luật này quy định các nguyên tắc, hình thức xử phạt đối với những hành vi vi phạm pháp luật hành chính và các biện pháp xử lý hành chính khác nhau, nhằm đảm bảo trật tự, an toàn xã hội và quyền, lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức.

Cụ thể, Nghị định 118/2021/NĐ-CP đóng vai trò quan trọng trong việc chi tiết hóa các quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, đặc biệt là về các đối tượng bị xử phạt, các hành vi vi phạm hành chính cụ thể, và các hình thức xử phạt tương ứng. Nghị định này cũng quy định rõ ràng về việc áp dụng các biện pháp xử phạt vi phạm hành chính, từ việc xác định thẩm quyền xử lý đến các thủ tục thi hành. Đặc biệt, Nghị định 118/2021/NĐ-CP còn đưa ra các quy định về quản lý nhà nước đối với việc thi hành pháp luật xử lý vi phạm hành chính, đảm bảo sự minh bạch, công khai và hiệu quả trong công tác này.

Ngoài ra, đối tượng áp dụng của Nghị định này không chỉ giới hạn ở các cơ quan có thẩm quyền quản lý công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, mà còn bao gồm các cơ quan, người có thẩm quyền xử lý vi phạm, cùng với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến quá trình thi hành pháp luật. Điều này nhằm tạo ra một khung pháp lý chặt chẽ, thống nhất và bao quát, giúp đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan.

2. Tám (08) trường hợp phải hủy bỏ quyết định xử phạt vi phạm hành chính

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 13 Nghị định 118/2021/NĐ-CP, những người có thẩm quyền như quy định tại khoản 3 Điều 18 của Luật Xử lý vi phạm hành chính được quyền ra quyết định hủy bỏ toàn bộ quyết định xử phạt vi phạm hành chính có sai sót, trong trường hợp người đã ban hành quyết định không tự nguyện hủy bỏ quyết định đó theo đúng quy định tại Khoản 1 Điều 13 Nghị định 118. Quy định này nhằm đảm bảo rằng các quyết định xử phạt vi phạm hành chính luôn được thực hiện đúng đắn, không gây thiệt hại cho cá nhân, tổ chức liên quan.

Cụ thể hơn, Khoản 3 Điều 18 của Luật Xử lý vi phạm hành chính, đã được sửa đổi, bổ sung vào năm 2020, xác định rõ thẩm quyền hủy bỏ hoặc ban hành quyết định mới trong quá trình xử phạt vi phạm hành chính. Theo đó, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, và thủ trưởng các cơ quan, đơn vị có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính phải có trách nhiệm trong việc phát hiện các sai sót trong các quyết định do mình hoặc cấp dưới ban hành. Khi phát hiện sai sót, họ phải kịp thời đính chính, sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ quyết định cũ và ban hành quyết định mới theo đúng thẩm quyền của mình.

Quy định này không chỉ tạo ra một cơ chế kiểm soát chặt chẽ trong quá trình ban hành và thực hiện các quyết định xử phạt vi phạm hành chính, mà còn góp phần bảo vệ quyền lợi của những người bị xử phạt. Bằng cách quy định rõ ràng trách nhiệm và thẩm quyền của các cơ quan và cá nhân có liên quan, pháp luật đảm bảo rằng các quyết định xử phạt được thực hiện một cách công bằng, minh bạch, và đúng quy định pháp luật.

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 13 Nghị định 118/2021/NĐ-CP, người đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính phải tự mình hoặc theo yêu cầu của những người có thẩm quyền theo Khoản 3 Điều 18 Luật Xử lý vi phạm hành chính ban hành quyết định hủy bỏ toàn bộ nội dung quyết định đã ban hành nếu thuộc một trong 08 trường hợp cụ thể sau đây. Thứ nhất, nếu quyết định đó không đúng đối tượng vi phạm, tức là người hoặc tổ chức bị xử phạt không phải là người đã thực hiện hành vi vi phạm. Thứ hai, quyết định vi phạm quy định về thẩm quyền ban hành, nghĩa là người ký quyết định không có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

Thứ ba, trường hợp vi phạm quy định về thủ tục ban hành quyết định, như không tuân thủ các bước, thời hạn, hoặc trình tự quy định khi ra quyết định xử phạt. Thứ tư, khi quyết định giữ lại xử lý vi phạm hành chính đối với một vụ việc có dấu hiệu tội phạm, mà theo quy định phải chuyển sang cơ quan tố tụng để xử lý hình sự. Thứ năm, nếu quyết định xác định không đúng hành vi vi phạm, hoặc áp dụng hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả không đúng hoặc không đầy đủ đối với hành vi vi phạm đã xảy ra.

Thứ sáu, khi có trường hợp giả mạo, làm sai lệch hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính hoặc hồ sơ áp dụng biện pháp xử lý hành chính, thì quyết định đó cũng phải bị hủy bỏ. Thứ bảy, nếu có quyết định khởi tố vụ án hình sự của cơ quan tiến hành tố tụng đối với vụ việc vi phạm có dấu hiệu tội phạm, quyết định xử phạt vi phạm hành chính đã ban hành cũng phải được hủy bỏ để chuyển sang xử lý hình sự. Cuối cùng, trường hợp không ra quyết định xử phạt, nghĩa là không ban hành quyết định xử phạt trong thời gian luật định, thì cũng phải tiến hành hủy bỏ toàn bộ quyết định đã ban hành.

Những quy định này được đưa ra nhằm bảo đảm tính hợp pháp, công bằng và minh bạch trong việc xử lý các vi phạm hành chính, đồng thời bảo vệ quyền lợi của các cá nhân và tổ chức liên quan.

3. Thủ tục khiếu nại, tố cáo và hủy bỏ quyết định xử phạt

Thủ tục khiếu nại, tố cáo và hủy bỏ quyết định xử phạt vi phạm hành chính là một quy trình được quy định rõ ràng trong pháp luật nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các cá nhân và tổ chức bị ảnh hưởng. Dưới đây là các bước cơ bản của thủ tục này:

Thủ tục khiếu nại:

• Nộp đơn khiếu nại: Người bị xử phạt vi phạm hành chính có quyền khiếu nại quyết định xử phạt nếu cho rằng quyết định đó là không đúng pháp luật. Đơn khiếu nại cần được nộp lên cơ quan hoặc người có thẩm quyền đã ban hành quyết định xử phạt. Thời hạn để nộp đơn khiếu nại là 10 ngày kể từ ngày nhận được quyết định xử phạt.
• Giải quyết khiếu nại lần đầu: Cơ quan hoặc người có thẩm quyền nhận được đơn khiếu nại có trách nhiệm xem xét và giải quyết trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận đơn. Trường hợp phức tạp, thời hạn giải quyết có thể kéo dài thêm nhưng không quá 45 ngày.
• Khiếu nại lần hai: Nếu không đồng ý với kết quả giải quyết khiếu nại lần đầu, người khiếu nại có thể tiếp tục khiếu nại lên cơ quan cấp trên trực tiếp hoặc khởi kiện tại tòa án hành chính. Thời hạn khiếu nại lần hai là 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu.

Thủ tục tố cáo:

• Nộp đơn tố cáo: Cá nhân hoặc tổ chức có quyền tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính. Đơn tố cáo có thể được gửi đến cơ quan có thẩm quyền hoặc cơ quan cấp trên của người bị tố cáo.
• Giải quyết tố cáo: Cơ quan tiếp nhận tố cáo có trách nhiệm xác minh, điều tra nội dung tố cáo trong vòng 30 đến 60 ngày kể từ ngày nhận được đơn tố cáo, tùy theo mức độ phức tạp của vụ việc. Kết quả giải quyết tố cáo sẽ được thông báo bằng văn bản cho người tố cáo.

Thủ tục hủy bỏ quyết định xử phạt:

• Tự hủy bỏ: Người đã ban hành quyết định xử phạt có thể tự mình hủy bỏ quyết định nếu phát hiện ra sai sót trong quá trình ban hành. Việc hủy bỏ này phải được thực hiện ngay sau khi phát hiện sai sót và phải ban hành quyết định mới nếu cần thiết.
• Hủy bỏ theo yêu cầu: Nếu người đã ban hành quyết định không tự nguyện hủy bỏ quyết định, những người có thẩm quyền theo Khoản 3 Điều 18 Luật Xử lý vi phạm hành chính có quyền yêu cầu hủy bỏ quyết định. Thẩm quyền này thuộc về các cơ quan như Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, và thủ trưởng cơ quan, đơn vị có liên quan.
• Ban hành quyết định mới: Trong trường hợp quyết định xử phạt bị hủy bỏ, cơ quan có thẩm quyền sẽ phải ban hành quyết định mới để thay thế nếu vẫn còn căn cứ xử phạt.

Những thủ tục này được quy định nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch và hiệu quả trong việc xử lý các vi phạm hành chính, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan.

4. Ý nghĩa của việc hủy bỏ quyết định xử phạt vi phạm hành chính

Việc hủy bỏ quyết định xử phạt vi phạm hành chính mang ý nghĩa vô cùng quan trọng và có tác động sâu rộng đến nhiều khía cạnh của pháp luật và xã hội. Trước hết, nó đảm bảo bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Trong trường hợp quyết định xử phạt có sai sót hoặc không chính xác, việc hủy bỏ quyết định sẽ giúp cá nhân, tổ chức bị xử phạt không phải chịu những hậu quả bất lợi một cách oan ức, từ đó bảo vệ quyền lợi chính đáng của họ trước pháp luật.

Bên cạnh đó, việc hủy bỏ quyết định còn thể hiện sự chính xác và công bằng trong việc áp dụng pháp luật. Pháp luật không chỉ là công cụ để quản lý xã hội mà còn phải được thực thi một cách đúng đắn và minh bạch. Khi một quyết định xử phạt sai sót bị hủy bỏ, điều đó chứng tỏ rằng hệ thống pháp luật đang hoạt động hiệu quả, đảm bảo rằng không ai bị xử phạt mà không có căn cứ chính đáng. Điều này cũng góp phần củng cố lòng tin của người dân vào pháp luật và các cơ quan thực thi pháp luật.

Hơn nữa, việc hủy bỏ quyết định sai sót cũng góp phần nâng cao uy tín của các cơ quan nhà nước. Khi các cơ quan có thẩm quyền chủ động nhận ra và sửa chữa sai sót của mình, điều này cho thấy sự trách nhiệm và minh bạch trong công tác quản lý nhà nước. Uy tín của các cơ quan này sẽ được củng cố khi người dân nhận thấy rằng họ luôn được bảo vệ bởi một hệ thống pháp luật công bằng và minh bạch.

Cuối cùng, việc hủy bỏ các quyết định xử phạt vi phạm hành chính sai sót cũng mang tính răn đe đối với những hành vi vi phạm pháp luật trong công tác xử lý vi phạm hành chính. Khi các quyết định sai bị hủy bỏ và các sai phạm trong quá trình xử lý vi phạm bị xử lý nghiêm minh, điều này sẽ tạo ra một tiền lệ quan trọng, ngăn chặn và răn đe những hành vi vi phạm tương tự trong tương lai. Chính sự nghiêm khắc và minh bạch này sẽ góp phần xây dựng một xã hội tuân thủ pháp luật và đảm bảo công lý cho mọi người.

Xem thêm bài viết: Cấu thành vi phạm hành chính là gì? Các yếu tố cấu thành vi phạm hành chính

Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline tư vấn pháp luật hành chính: 1900.6162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn nhanh chóng và kịp thời.