Án lệ số 47/2021/AL về việc xác định tội danh trong trường hợp bị cáo dùng hung khí nguy hiểm đâm vào vùng trọng yếu của cơ thể bị hại

1. Thế nào là hung khí nguy hiểm và vùng trọng yếu của cơ thể?

* Hung khí nguy hiểm:

Hung khí nguy hiểm, còn được gọi là vũ khí nguy hiểm, là những công cụ hoặc thiết bị tiềm ẩn nguy cơ lớn gây ra tổn thương hoặc hại cho sức khỏe và an toàn của con người. Chúng tạo ra một tác động tiềm tàng, có thể làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống của chúng ta, và nếu không được sử dụng một cách an toàn và chính xác, có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Được phát triển với mục đích sử dụng trong quân đội và cảnh sát, hung khí nguy hiểm đã trở thành một mối đe dọa không chỉ trong các hoạt động quân sự mà còn trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Những vũ khí này có thể là súng, dao, bom, hóa chất độc hại và nhiều loại khác. Chúng có thể được sử dụng trong tình huống tấn công hoặc bạo lực, nhưng cũng có thể gây ra tai nạn không đáng có nếu không được xử lý một cách cẩn thận.

Tính đến ngày nay, sự gia tăng của các vụ xả súng hàng loạt và các cuộc tấn công khủng bố đã làm tăng đáng kể sự quan ngại về hung khí nguy hiểm. Chúng có thể được sử dụng để tấn công những đám đông vô tội, gây ra những thiệt hại không thể phục hồi được cho cả cá nhân và xã hội. Điều này đã gợi lên một cuộc tranh luận sâu sắc về việc kiểm soát và hạn chế sử dụng hung khí nguy hiểm để bảo vệ an toàn và sự tồn vong của cộng đồng. Trong thực tế, nắm bắt và hiểu rõ về các loại hung khí nguy hiểm là điều cần thiết để đảm bảo sự an toàn của mọi người. Việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát hợp lý, cùng với việc đảm bảo quyền tự do và an toàn của mọi người, là cách tốt nhất để giảm thiểu rủi ro và hạn chế tác động tiêu cực của hung khí nguy hiểm trong xã hội của chúng ta

* Vùng trọng yếu của cơ thể:

Theo việc tổng kết kinh nghiệm xét xử từ Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao, ta có thể hiểu rằng vùng trọng yếu của cơ thể là những khu vực cực kỳ quan trọng và thiết yếu đối với sự sống và tồn tại của con người. Sự tổn thương đối với những vùng này có thể đưa đến hậu quả nghiêm trọng, thậm chí gây chết người. Các vùng trọng yếu được xác định dựa trên vai trò và chức năng của chúng trong cơ thể. Chẳng hạn, não, tim, phổi, gan và thận là những ví dụ điển hình của những vùng trọng yếu. Sự tổn thương đối với những vùng này có thể dẫn đến mất chức năng hoặc suy giảm nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống còn của con người.

Sự nhạy cảm và tầm quan trọng của việc bảo vệ những vùng trọng yếu này đã được thể hiện rõ trong quá trình xét xử và kiểm soát pháp lý. Việc đánh giá và xác định mức độ tổn thương và hậu quả đối với những vùng này có vai trò quan trọng trong quá trình xét xử các vụ án liên quan. Đồng thời, việc nắm vững thông tin về vùng trọng yếu cũng giúp đảm bảo sự công bằng và chính xác trong việc xử lý các vụ vi phạm pháp luật liên quan đến sự an toàn và sức khỏe của con người.

Đối với các chuyên gia pháp y và hệ thống y tế, hiểu rõ về những vùng trọng yếu này là cực kỳ quan trọng để có thể đưa ra chẩn đoán chính xác và áp dụng các biện pháp điều trị hiệu quả. Cũng như trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển công nghệ y tế, việc tập trung nghiên cứu và đầu tư vào việc bảo vệ và phục hồi những vùng trọng yếu này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và đảm bảo sự tồn tại của con người. Nhìn chung, việc nhận thức và chú trọng đến những vùng trọng yếu của cơ thể là một phần quan trọng trong việc bảo vệ và đảm bảo sức khỏe và an toàn của con người. Đây là nhiệm vụ không chỉ của hệ thống pháp luật và y tế, mà còn của toàn xã hội, nhằm xây dựng một môi trường an toàn và bền vững cho tất cả mọi người

2. Quy định của pháp luật về xác định tội danh

Việc định tội danh theo quy định pháp luật là quá trình kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, nhằm xác định xem hành vi nguy hiểm cho xã hội có đáp ứng các dấu hiệu cấu thành tội phạm cụ thể trong Bộ luật Hình sự hay không. Qua quá trình này, ta có thể đánh giá pháp lý về hành vi đó và đưa ra các hoạt động áp dụng pháp luật từ các cơ quan tiến hành tố tụng dựa trên việc xác định các tình tiết của hành vi phạm tội đã diễn ra. Quá trình định tội danh là một quá trình phức tạp và chi tiết. Trước tiên, chúng ta xem xét xem hành vi vi phạm có đáp ứng các yếu tố cần thiết để được coi là một tội phạm cụ thể hay không. Điều này bao gồm kiểm tra xem các dấu hiệu cấu thành tội phạm có được thực hiện trong hành vi vi phạm hay không, theo quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015.

Sau đó, chúng ta thực hiện một đánh giá pháp lý về hành vi đó, dựa trên các quy định và nguyên tắc pháp luật liên quan. Đánh giá này có thể bao gồm xem xét mức độ nguy hiểm và hậu quả của hành vi, tính chất và mục đích của người phạm tội, cũng như tình tiết xung quanh vụ vi phạm. Qua quá trình định tội danh, ta xác định được sự pháp lý của hành vi vi phạm và có thể tiến hành các hoạt động áp dụng pháp luật phù hợp. Điều này đảm bảo tính công bằng và chính xác trong quá trình xử lý hình sự và tạo ra sự nhất quán trong việc áp dụng pháp luật.

Việc xác định tội danh được thực hiện theo các bước cụ thể sau: 

- Bước 1: sau khi tiếp nhận hồ sơ vụ án, giai đoạn phân tích hành vi của người phạm tội là một bước quan trọng trong quá trình tố tụng. Mục tiêu của giai đoạn này là xác định và hiểu rõ những hành vi mà bị can đã thực hiện trong vụ án, cũng như những tình tiết quan trọng liên quan đến vụ án đó. Việc tóm tắt và phân tích hành vi của bị can trong giai đoạn này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính chính xác và công bằng của quá trình kiểm tra và đánh giá hình sự.

Trong quá trình tóm tắt và phân tích vụ án, những điểm mấu chốt của hành vi của bị can sẽ được tìm ra. Điều này sẽ giúp cho việc xử lý vụ án diễn ra một cách nhanh chóng, chính xác và hiệu quả hơn. Bằng cách xác định các hành vi quan trọng và tìm hiểu cẩn thận về chúng, người thực hiện có thể tìm ra các tình tiết và chứng cứ quan trọng để ủng hộ hoặc bác bỏ cáo buộc đối với bị can. Ngoài việc xác định hành vi của bị can, giai đoạn này cũng có thể phân tích các yếu tố nguyên nhân, động cơ và môi trường liên quan đến vụ án. Điều này giúp cho việc hiểu rõ hơn về bối cảnh và nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội, đồng thời có thể đưa ra các đề xuất về việc xử lý và giảm thiểu các tình huống tương tự trong tương lai.

- Bước 2: Trong quá trình tố tụng, sau khi phân tích hành vi của bị can, bước tiếp theo là xác định khách thể của tội phạm và các quy phạm pháp luật hình sự liên quan cần được kiểm tra. Việc này dựa trên kết luận về sự xảy ra của tội phạm, tức là xác định liệu có phát sinh vi phạm pháp luật hình sự hay không. Trong trường hợp tội phạm đã xảy ra, công việc tiếp theo là xác định đối tượng bị xâm hại, tức là xác định quan hệ xã hội nào bị vi phạm. Cơ sở để xác định đối tượng bị xâm hại là các quy định được đưa ra trong Bộ luật hình sự đối với các loại tội phạm. Theo đó, các tội phạm được phân loại trong cùng một chương là những tội phạm có cùng đối tượng bị xâm hại.

Qua quá trình xác định khách thể, các quy phạm pháp luật hình sự liên quan sẽ được xác định và tiếp tục được kiểm tra. Việc này đảm bảo rằng tất cả các quy định pháp luật liên quan đến tội phạm và đối tượng bị xâm hại được áp dụng một cách chính xác và đầy đủ. Các quy phạm hình sự sẽ được kiểm tra để xác định mức độ phạm vi vi phạm và áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp. Đồng thời, việc xác định khách thể và kiểm tra các quy phạm pháp luật hình sự liên quan cũng mang lại cái nhìn tổng quan về tình hình vi phạm trong xã hội. Điều này có thể cung cấp thông tin quan trọng về các mối đe dọa và tình huống xâm phạm quyền và sự an toàn của cộng đồng. Điều này giúp cho việc đưa ra các biện pháp phòng ngừa, xử lý và cải thiện hệ thống pháp luật hình sự.

- Bước 3: Kiểm tra và áp dụng quy phạm pháp luật hình sự liên quan đến hành vi vi phạm. Trong giai đoạn này, chúng ta tiến hành kiểm tra và áp dụng các quy định pháp luật hình sự cụ thể liên quan đến hành vi vi phạm. Quá trình này dựa trên các yếu tố cấu thành tội phạm và sẽ được thực hiện theo trình tự từ khách quan đến chủ quan, từ khách thể đến chủ thể của hành vi phạm tội. Trước hết, chúng ta xem xét các yếu tố khách quan, bao gồm các quy định về hành vi vi phạm và các điều kiện cụ thể để một hành vi được xem là phạm tội. Việc này bao gồm việc xác định xem hành vi đó có đáp ứng được các tiêu chuẩn và yêu cầu pháp luật để được xem là tội phạm hay không.

Tiếp theo, chúng ta tập trung vào các yếu tố chủ quan, nghĩa là nghiên cứu về ý thức, động cơ và tư duy của người phạm tội liên quan đến hành vi vi phạm. Điều này có thể bao gồm việc xác định mức độ động cơ phạm tội, trạng thái tâm lý và những yếu tố tâm lý khác có liên quan. Dựa trên việc xác định và kiểm tra các yếu tố khách quan và chủ quan, chúng ta có thể áp dụng quy phạm pháp luật cụ thể cho trường hợp vi phạm cụ thể đó. Điều này đảm bảo rằng việc định tội và xử phạt được áp dụng một cách chính xác và công bằng, đồng thời đáp ứng được mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm.

- Bước 4: soạn văn bản áp dụng pháp luật xác định tội danh và biện pháp xử lý đối với trường hợp vi phạm. Sau khi kiểm tra và áp dụng các quy định pháp luật hình sự, chúng ta tiến hành viết văn bản áp dụng pháp luật để xác định tội danh và các biện pháp xử lý cho trường hợp vi phạm. Văn bản này sẽ chứa các thông tin cụ thể về tội danh và hình phạt được áp dụng đối với người phạm tội. Việc soạn văn bản này cần tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật và đảm bảo tính công bằng và chính xác. Nó sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn quá trình xử lý và áp dụng pháp luật đối với trường hợp vi phạm, đồng thời tạo nền tảng để đảm bảo sự công bằng và đồng nhất trong hệ thống xử lý hình sự.

3. Quy định của pháp luật về việc xác định tội danh trong trường hợp bị cáo dùng hung khí nguy hiểm đâm vào vùng trọng yếu của cơ thể bị hại

Trường hợp bị cáo sử dụng hung khí nguy hiểm và đâm vào vùng trọng yếu của cơ thể bị hại có thể được xem là một hành vi cố ý gây thương tích nghiêm trọng hoặc gây tổn hại đến sức khỏe của người bị hại. Cụ thể, việc đâm vào vùng trọng yếu như cổ, tim, gan, não, phổi, hoặc các cơ quan quan trọng khác có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng của người bị hại. Hành vi này có thể được xem là một hình thức tấn công mạnh mẽ và nguy hiểm, và được coi là vi phạm pháp luật hình sự. Quy phạm pháp luật hình sự trong nhiều quốc gia khá nghiêm ngặt đối với các hành vi tấn công và sử dụng hung khí để gây thương tích hoặc tổn hại người khác.

Trường hợp này có thể được xem là một tội phạm nghiêm trọng, như tấn công có chủ ý hoặc hành vi giết người cố ý (nếu dẫn đến tử vong của người bị hại). Các quy định về tội phạm và hình phạt cụ thể sẽ phụ thuộc vào luật pháp và hệ thống pháp lý của từng quốc gia. Tuy nhiên, việc tấn công và sử dụng hung khí nguy hiểm vào vùng trọng yếu của cơ thể bị hại thường được coi là một hành vi đáng lên án và chịu trách nhiệm hình sự nghiêm khắc. Vì vậy trong trường hợp này, để xác định tội danh khi bị cáo dùng hung khí nguy hiểm đâm vào vùng trọng yếu của cơ thể bị hại có thể tham khảo án lệ số 47/2021/AL được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 25/11/2021 và được công bố theo Quyết định số 594/QĐ-CA ngày 31/12/2021 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Theo đó, nếu trong một sự việc không có mâu thuẫn trước đó, anh A đã đột ngột sử dụng dao tấn công vào vùng trọng yếu của hai người bị hại, dẫn đến cái chết của một người và sự thương tích của người còn lại. Kết quả, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm có thể kết án anh A về tội "Giết người" dựa trên quy định tại điểm a (giết nhiều người - 2 người trở lên) và điểm n (có tính chất côn đồ) khoản 1 Điều 123 của Bộ luật Hình sự năm 2015.

Mặc dù trong quá trình giải quyết vụ án, anh A đã tỏ ra thành khẩn và tích cực bồi thường cho gia đình người bị hại, tuy nhiên nhận thấy hành vi phạm tội của anh A là vô cùng nghiêm trọng, thể hiện sự tàn ác, hung hãn và tinh thần coi thường tính mạng của người khác. Vì vậy, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm có thể xử phạt anh A bằng án tử hình vì tội "Giết người", điều này là đúng theo quy định của pháp luật hình sự hiện hành. Tuy nhiên, các yếu tố cụ thể và bằng chứng được đưa ra trong quá trình xét xử có thể ảnh hưởng đến quyết định của tòa án. Việc xử phạt và hình phạt cuối cùng sẽ phụ thuộc vào quy định pháp luật và quyết định của tòa án, đồng thời tuân thủ các quy tắc và quy trình pháp lý.

Từ nội dung trên, quý khách có thể tham khảo song song với bài viết án lệ là gì, quy trình lựa chọn, nguyên tắc áp dụng, bãi bỏ án lệ của chúng tôi để nhận được lời giải đáp thắc mắc của bản thân. Nếu còn bất kỳ vướng mắc nào, quý khách vui lòng liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Trân trọng./.