Mục lục bài viết
1. Ban hành quy định mới về quy chế bầu cử trong Đảng áp dụng từ 10/102024
Vào ngày 10/10/2024, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Quyết định số 190-QĐ/TW về việc ban hành Quy chế bầu cử trong Đảng. Đây là một văn bản có ý nghĩa quan trọng, tạo cơ sở pháp lý cho quá trình tổ chức bầu cử trong các tổ chức Đảng, từ chi bộ cơ sở đến các cấp cao nhất của Đảng. Quy chế này không chỉ điều chỉnh quy trình bầu cử tại đại hội chi bộ và đảng bộ các cấp mà còn áp dụng cho việc bầu cử tại các hội nghị của Ban Chấp hành và Ủy ban Kiểm tra.
Quy chế bầu cử trong Đảng và các nguyên tắc cơ bản
Quy chế bầu cử trong Đảng năm 2024 nhấn mạnh nguyên tắc tập trung dân chủ, bình đẳng, trực tiếp, và quyết định theo đa số quá bán. Các cuộc bầu cử trong Đảng từ cấp chi bộ đến đảng bộ trực thuộc Trung ương đều phải được cấp ủy có thẩm quyền chuẩn y theo quy định. Đặc biệt, các cuộc bầu cử trong Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng sẽ do Đại hội quyết định, tạo sự linh hoạt và phù hợp với từng tình hình cụ thể.
Một điểm đáng chú ý trong Quy chế này là quy định về việc cấp ủy và các tổ chức Đảng có quyền giới thiệu đảng viên ứng cử các chức danh lãnh đạo Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ. Đây là một cơ chế nhằm đảm bảo sự thống nhất giữa sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước.
Các hình thức bầu cử trong Đảng
Theo Quy chế bầu cử trong Đảng mới nhất, có hai hình thức bầu cử chính được áp dụng là bỏ phiếu kín và biểu quyết giơ tay (hoặc sử dụng thẻ đảng viên). Cụ thể:
Bỏ phiếu kín: Hình thức bỏ phiếu kín được áp dụng trong các trường hợp quan trọng nhằm đảm bảo tính khách quan và dân chủ. Các cuộc bầu cử sau đây sẽ sử dụng hình thức này:
Việc bỏ phiếu kín giúp đảm bảo sự bảo mật và sự tự do trong việc lựa chọn của mỗi đại biểu, tạo điều kiện cho mỗi người có thể đưa ra quyết định của mình mà không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài.
- Bầu Ban Chấp hành Đảng bộ, Chi bộ (gọi chung là cấp ủy) ở tất cả các cấp.
- Bầu Ban Chấp hành Trung ương Đảng.
- Bầu Ban Thường vụ, Bí thư, Phó Bí thư cấp ủy.
- Bầu Bộ Chính trị, Tổng Bí thư, Ban Bí thư.
- Bầu Ủy ban Kiểm tra, Chủ nhiệm và Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra.
- Bầu đại biểu dự Đại hội Đảng bộ cấp trên.
- Lấy phiếu xin ý kiến về các ứng cử viên để đưa vào danh sách bầu cử.
- Giới thiệu đảng viên ứng cử các chức danh lãnh đạo Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ.
Biểu quyết giơ tay (hoặc sử dụng thẻ đảng viên): Hình thức biểu quyết này được áp dụng trong những trường hợp không yêu cầu bảo mật, chủ yếu là các cuộc bầu cử mang tính chất thủ tục hoặc không có tính cạnh tranh cao. Những trường hợp cụ thể bao gồm:
- Bầu các cơ quan điều hành và giúp việc đại hội, hội nghị như Đoàn Chủ tịch đại hội, Đoàn thư ký, Chủ tịch hội nghị, Ban Thẩm tra tư cách đại biểu, Ban kiểm phiếu.
- Thông qua số lượng và danh sách bầu cử.
Vai trò của Quy chế bầu cử trong Đảng
Quy chế bầu cử trong Đảng là một công cụ quan trọng nhằm đảm bảo tính thống nhất, dân chủ và minh bạch trong các cuộc bầu cử nội bộ Đảng. Điều này không chỉ tạo điều kiện cho các đảng viên thể hiện quyền và nghĩa vụ của mình mà còn giúp tăng cường niềm tin vào quá trình lãnh đạo của Đảng. Bên cạnh đó, Quy chế này cũng giúp đảm bảo rằng các cuộc bầu cử sẽ được tiến hành một cách công khai, công bằng và theo đúng quy định, từ đó củng cố thêm sức mạnh của Đảng trong quá trình lãnh đạo đất nước.
Tóm lại, Quyết định số 190-QĐ/TW về Quy chế bầu cử trong Đảng đã khẳng định rõ vai trò của Đảng trong việc lãnh đạo và định hướng các hoạt động bầu cử. Đây là một bước tiến quan trọng, thể hiện sự đổi mới trong cơ chế bầu cử nội bộ, phù hợp với thực tiễn và đảm bảo tính dân chủ trong hoạt động của Đảng.
2. Một số quy định trong Quy chế bầu cử trong Đảng mới nhất
Các trường hợp ứng cử
Quy chế bầu cử trong Đảng ban hành kèm theo Quyết định 190-QĐ/TW ngày 10/10/2024 đã quy định cụ thể về quyền ứng cử của đảng viên trong các cuộc bầu cử. Dưới đây là các trường hợp ứng cử được quy định trong Quy chế:
Ứng cử tại đại hội chi bộ và đại hội đại biểu: Đảng viên chính thức của tổ chức đảng có quyền ứng cử vào các chức danh tại đại hội đảng viên hoặc đại hội đại biểu của tổ chức đó. Đối với đại biểu chính thức của đại hội, họ có thể tự ứng cử tại đại hội đại biểu cấp mình.
Đảng viên chính thức không là đại biểu đại hội: Đảng viên chính thức, dù không phải là đại biểu tham gia đại hội, vẫn có quyền làm đơn ứng cử tại đại hội tổ chức cơ sở đảng hoặc làm hồ sơ ứng cử để được bầu vào cấp ủy của đại hội đại biểu từ cấp huyện trở lên.
Ứng cử vào các vị trí lãnh đạo cấp ủy:
- Ủy viên ban chấp hành cấp ủy có quyền ứng cử vào ban thường vụ.
- Ủy viên ban thường vụ có quyền ứng cử để được bầu làm bí thư hoặc phó bí thư cấp ủy.
- Nếu cấp ủy không bầu ban thường vụ, các ủy viên có quyền ứng cử vào vị trí bí thư và phó bí thư.
- Trường hợp đại hội chi bộ không bầu chi ủy, đảng viên chính thức vẫn có quyền ứng cử để được bầu làm bí thư hoặc phó bí thư.
Ứng cử vào Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Tổng Bí thư:
- Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng có quyền ứng cử để được bầu vào Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
- Ủy viên Bộ Chính trị có quyền ứng cử để được bầu làm Tổng Bí thư.
Ứng cử vào Ủy ban Kiểm tra:
- Cấp ủy viên có quyền ứng cử để được bầu vào Ủy ban Kiểm tra.
- Ủy viên ban thường vụ có quyền ứng cử để được bầu làm chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra.
- Ủy viên Ủy ban Kiểm tra có quyền ứng cử để được bầu làm phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra.
Lưu ý: Các trường hợp ngoại lệ liên quan đến việc ứng cử được quy định cụ thể tại Điều 11 của Quy chế bầu cử ban hành kèm theo Quyết định 190-QĐ/TW.
Các trường hợp đề cử
Bên cạnh quyền tự ứng cử, Quy chế bầu cử cũng quy định chi tiết về các trường hợp đề cử. Các quy định này nhằm bảo đảm rằng mọi đảng viên đều có quyền đề cử các cá nhân xứng đáng tham gia vào các vị trí lãnh đạo. Cụ thể, các trường hợp đề cử như sau:
Đoàn Chủ tịch đại hội đề cử: Đoàn Chủ tịch (hoặc chủ tịch đại hội, hội nghị) có quyền đề cử danh sách nhân sự do cấp ủy triệu tập đại hội hoặc hội nghị chuẩn bị.
Đề cử tại đại hội đảng viên:
- Tại đại hội đảng viên, mọi đảng viên chính thức, đảng viên sinh hoạt tạm thời và đảng viên dự bị đều có quyền đề cử đảng viên chính thức của đảng bộ hoặc chi bộ để được bầu làm đại biểu dự đại hội đảng bộ cấp trên hoặc để được bầu vào cấp ủy của cấp mình.
Đề cử tại đại hội đại biểu:
- Đại biểu chính thức tại đại hội đại biểu có quyền đề cử các đảng viên là đại biểu hoặc đảng viên chính thức không phải là đại biểu để được bầu vào cấp ủy.
- Đại biểu chính thức cũng có quyền đề cử đại biểu chính thức của đại hội cấp mình để được bầu làm đại biểu dự đại hội đảng bộ cấp trên.
Đề cử tại hội nghị Ban Chấp hành:
- Ủy viên ban chấp hành có quyền đề cử ủy viên ban chấp hành khác để được bầu vào ban thường vụ.
- Ủy viên ban thường vụ có quyền đề cử để được bầu làm bí thư hoặc phó bí thư.
Đề cử vào Bộ Chính trị và Tổng Bí thư:
- Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng có quyền đề cử các ủy viên khác để được bầu vào Bộ Chính trị, Ban Bí thư hoặc Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
- Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương cũng có quyền đề cử Ủy viên Bộ Chính trị để được bầu làm Tổng Bí thư.
Đề cử vào Ủy ban Kiểm tra:
- Ủy viên ban chấp hành có quyền đề cử các ủy viên khác để được bầu vào Ủy ban Kiểm tra.
- Ủy viên Ủy ban Kiểm tra có quyền đề cử để được bầu làm chủ nhiệm hoặc phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra.
Những quy định này được thiết kế để đảm bảo rằng quá trình bầu cử và đề cử trong Đảng diễn ra công bằng, minh bạch và đúng theo nguyên tắc dân chủ. Các đảng viên và đại biểu đều có cơ hội đề cử và ứng cử vào các vị trí quan trọng, từ đó củng cố sự đồng thuận và đoàn kết trong toàn Đảng.
Quy chế bầu cử trong Đảng ban hành kèm theo Quyết định 190-QĐ/TW đã xác lập rõ ràng các quy trình ứng cử và đề cử trong Đảng, từ các tổ chức cơ sở đảng đến Ban Chấp hành Trung ương. Những quy định này không chỉ đảm bảo sự minh bạch, công khai trong quá trình bầu cử mà còn khẳng định sự đoàn kết, thống nhất trong tổ chức Đảng, tạo điều kiện cho mọi đảng viên có thể thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình một cách đầy đủ và đúng quy định pháp luật.
Bạn có thể tham khảo thêm chi tiết tại Quy chế bầu cử trong Đảng mới nhất ban hành kèm theo Quyết định 190-QĐ/TW có hiệu lực từ ngày 10/10/2024.
Tham khảo thêm: