Các trường hợp Cảnh sát giao thông được dừng xe kiểm tra

1. Giới thiệu chung về quyền hạn của Cảnh sát giao thông

Theo Điều 7 của Thông tư 32/2023/TT-BCA, quyền hạn của Cảnh sát giao thông trong việc tuần tra và kiểm soát giao thông được quy định cụ thể như sau:

Thứ nhất, Cảnh sát giao thông có quyền dừng các phương tiện tham gia giao thông đường bộ theo quy định của Luật Giao thông đường bộ năm 2008, Thông tư này và các quy định pháp luật liên quan. Họ được phép kiểm tra người và phương tiện giao thông, giấy tờ của người điều khiển, giấy tờ của phương tiện và giấy tờ tùy thân của những người trên phương tiện. Đồng thời, họ cũng có nhiệm vụ kiểm soát việc thực hiện các quy định về an toàn vận tải đường bộ.

Thứ hai, Cảnh sát giao thông được phép áp dụng các biện pháp ngăn chặn và xử lý vi phạm hành chính liên quan đến giao thông đường bộ, trật tự xã hội, cũng như các hành vi vi phạm pháp luật khác theo quy định hiện hành.

Thứ ba, Cảnh sát giao thông có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức và cá nhân phối hợp và hỗ trợ trong việc giải quyết các tình huống như tai nạn, ùn tắc giao thông, cản trở giao thông hoặc các tình huống khác gây mất trật tự và an toàn giao thông. Trong các trường hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự và an toàn xã hội hoặc ngăn chặn các thiệt hại cho xã hội đang xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra, cán bộ Cảnh sát giao thông có quyền huy động phương tiện giao thông, phương tiện thông tin liên lạc và các thiết bị khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người đang sử dụng phương tiện đó. Việc huy động này có thể thực hiện trực tiếp hoặc bằng văn bản.

Thứ tư, Cảnh sát giao thông được trang bị và sử dụng các phương tiện giao thông, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ, vũ khí, công cụ hỗ trợ, phương tiện thông tin liên lạc và các phương tiện kỹ thuật khác theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi, bổ sung năm 2020), Luật quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ, cũng như các quy định pháp luật khác và quy định của Bộ Công an.

Thứ năm, Cảnh sát giao thông có quyền tạm thời đình chỉ lưu thông ở một số đoạn đường nhất định, phân lại luồng giao thông, phân tuyến và các điểm dừng, đỗ phương tiện khi gặp tình huống ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông hoặc khi có yêu cầu bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Cuối cùng, Cảnh sát giao thông còn thực hiện các quyền hạn khác của lực lượng Công an nhân dân theo quy định của pháp luật.

2. Các trường hợp Cảnh sát giao thông được dừng xe kiểm tra

Theo khoản 1 Điều 16 của Thông tư 32/2023/TT-BCA, Cảnh sát giao thông (CSGT) có quyền dừng xe để kiểm soát nếu họ trực tiếp phát hiện hoặc thông qua các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ ghi nhận được hành vi vi phạm giao thông hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác. Quy định này nhằm đảm bảo rằng mọi hành vi vi phạm đều được phát hiện và xử lý kịp thời.

Tuy nhiên, Điều 16 của Thông tư 32 cũng quy định một số trường hợp mà CSGT có thể dừng xe để kiểm tra dù người tham gia giao thông không có lỗi vi phạm. Cụ thể, CSGT có quyền dừng xe trong các trường hợp sau:

+ Khi thực hiện các mệnh lệnh hoặc kế hoạch tổng kiểm soát giao thông nhằm bảo đảm trật tự và an toàn giao thông, trật tự xã hội. Điều này bao gồm các kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo các chuyên đề đã được ban hành, nhằm tăng cường kiểm tra và đảm bảo sự tuân thủ các quy định giao thông.

+ Khi thực hiện theo văn bản đề nghị của Thủ trưởng hoặc Phó Thủ trưởng cơ quan điều tra, hoặc theo văn bản của các cơ quan chức năng yêu cầu dừng phương tiện để đảm bảo an ninh, trật tự. Các tình huống này có thể liên quan đến đấu tranh phòng, chống tội phạm, phòng chống thiên tai, cháy nổ, phòng chống dịch bệnh, cứu nạn, cứu hộ, và các vi phạm khác.

+ Khi nhận được tin báo, phản ánh, kiến nghị, tố cáo từ tổ chức, cá nhân về hành vi vi phạm pháp luật của người và phương tiện. Trong các trường hợp này, việc dừng xe nhằm mục đích kiểm tra và xác minh thông tin phản ánh để xử lý các vấn đề liên quan đến pháp luật.

Dù CSGT có quyền dừng xe để kiểm tra, nhưng để có thể xử phạt, họ phải chứng minh được lỗi vi phạm của người tham gia giao thông theo quy định tại Điều 3 của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012. Điều này đảm bảo rằng việc xử lý vi phạm giao thông được thực hiện một cách công bằng và minh bạch, không gây ảnh hưởng không đáng có đến những người tham gia giao thông không vi phạm.

3. Quy trình dừng xe kiểm tra

Căn cứ vào khoản 2 Điều 12 của Thông tư 32/2023/TT-BCA, khi dừng xe của người tham gia giao thông, Cảnh sát giao thông (CSGT) được quyền kiểm tra nhiều nội dung quan trọng nhằm đảm bảo sự tuân thủ các quy định pháp luật và an toàn giao thông.

Đầu tiên, CSGT sẽ kiểm soát các giấy tờ liên quan đến người và phương tiện giao thông. Các giấy tờ cần kiểm tra bao gồm Giấy phép lái xe của người điều khiển, Chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ, Bằng và Chứng chỉ điều khiển xe máy chuyên dùng, Giấy đăng ký xe, Giấy chứng nhận kiểm định và tem kiểm định, cũng như Giấy chứng nhận bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe.

Tiếp theo, CSGT sẽ kiểm tra các điều kiện tham gia giao thông của phương tiện. Điều này bao gồm việc kiểm tra hình dáng, kích thước bên ngoài, màu sơn, biển số, và hai bên thành xe của phương tiện từ trước ra sau, từ trái qua phải, từ ngoài vào trong, và từ trên xuống dưới, cũng như việc đảm bảo các yêu cầu về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, CSGT còn kiểm tra việc chấp hành các quy định về an toàn vận tải. Cụ thể, họ sẽ xem xét tính hợp pháp của hàng hóa trên xe, bao gồm chủng loại, khối lượng, số lượng, quy cách, kích thước, và các đồ vật khác; đồng thời kiểm tra số người thực tế chở trên xe và các biện pháp bảo đảm an toàn vận tải.

Cuối cùng, CSGT có quyền kiểm tra các nội dung khác có liên quan để đảm bảo mọi quy định về giao thông được thực hiện đầy đủ và chính xác. Những kiểm tra này nhằm duy trì trật tự an toàn giao thông và xử lý kịp thời các vi phạm có thể xảy ra.

4. Quyền và nghĩa vụ của người tham gia giao thông khi bị dừng xe

Khi bị dừng xe bởi Cảnh sát giao thông, người tham gia giao thông có cả quyền lợi và nghĩa vụ cần phải thực hiện.

Về quyền lợi, người tham gia giao thông có những quyền cơ bản sau:

+ Yêu cầu Cảnh sát giao thông xuất trình thẻ Cảnh sát: Khi bị dừng xe, người tham gia giao thông có quyền yêu cầu Cảnh sát giao thông xuất trình thẻ hoặc giấy chứng nhận công tác để xác định danh tính và chức vụ của họ. Đây là một quyền quan trọng nhằm đảm bảo rằng người thực hiện việc kiểm tra là một nhân viên chính thức và có thẩm quyền.

+ Yêu cầu giải thích lý do dừng xe: Người tham gia giao thông có quyền yêu cầu Cảnh sát giao thông giải thích rõ ràng lý do vì sao họ bị dừng xe. Việc này giúp người dân hiểu rõ về mục đích của việc kiểm tra và xem xét liệu việc dừng xe có hợp lý hay không.

+ Được đối xử đúng mực, tôn trọng: Trong suốt quá trình kiểm tra, người tham gia giao thông có quyền được đối xử một cách lịch sự và tôn trọng. Việc đảm bảo thái độ làm việc chuyên nghiệp và nhân văn từ phía Cảnh sát giao thông là rất quan trọng để duy trì sự công bằng và giảm thiểu căng thẳng trong các tình huống kiểm tra.

Về nghĩa vụ, người tham gia giao thông cần thực hiện các yêu cầu sau:

+ Tuân thủ hiệu lệnh của Cảnh sát giao thông: Khi Cảnh sát giao thông ra lệnh dừng xe hoặc yêu cầu kiểm tra, người tham gia giao thông có nghĩa vụ phải tuân thủ ngay lập tức. Việc tuân thủ này là cần thiết để đảm bảo quá trình kiểm tra diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.

+ Xuất trình đầy đủ giấy tờ khi được yêu cầu: Người tham gia giao thông cần phải xuất trình đầy đủ các giấy tờ liên quan như Giấy phép lái xe, Giấy đăng ký xe, Giấy chứng nhận kiểm định, và các giấy tờ cần thiết khác khi được Cảnh sát giao thông yêu cầu. Đây là nghĩa vụ quan trọng nhằm chứng minh sự tuân thủ các quy định pháp luật và đảm bảo rằng phương tiện tham gia giao thông là hợp pháp.

+ Hợp tác với Cảnh sát giao thông trong quá trình kiểm tra: Người tham gia giao thông cần phải hợp tác với Cảnh sát giao thông trong quá trình kiểm tra, cung cấp thông tin và thực hiện các yêu cầu cần thiết. Sự hợp tác này không chỉ giúp nhanh chóng giải quyết các vấn đề mà còn góp phần vào việc duy trì trật tự và an toàn giao thông.

Việc thực hiện đúng quyền lợi và nghĩa vụ của người tham gia giao thông không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của chính họ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực thi pháp luật của Cảnh sát giao thông.

Xem thêm bài viết: Hành lang an toàn giao thông là gì? Có được xây nhà không?

Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn.