Các trường hợp hủy thầu theo Luật Đấu thầu năm 2023

1. Khái niệm hủy thầu:

1.1. Định nghĩa hủy thầu theo Luật Đấu thầu

Theo Luật Đấu thầu năm 2023, hủy thầu là hành động của bên mời thầu quyết định chấm dứt quy trình đấu thầu trước khi có quyết định công nhận kết quả lựa chọn nhà thầu. Điều này có thể xảy ra khi có sự thay đổi về điều kiện đấu thầu hoặc các yếu tố khác làm cho việc tiếp tục quá trình đấu thầu không khả thi hoặc không còn phù hợp với mục tiêu của dự án.

1.2. Phân biệt hủy thầu với các khái niệm liên quan

Hủy bỏ gói thầu:

• Hủy thầu là một hành động cụ thể liên quan đến việc chấm dứt toàn bộ quy trình đấu thầu, bao gồm cả việc hủy bỏ việc lựa chọn nhà thầu.
• Hủy bỏ gói thầu xảy ra khi bên mời thầu quyết định không tiếp tục thực hiện một gói thầu cụ thể trong quá trình đấu thầu. Điều này có thể do nhiều lý do như điều kiện kỹ thuật không đạt yêu cầu, ngân sách không đủ, hoặc các lý do khác liên quan đến gói thầu cụ thể.

Chấm dứt hợp đồng:

• Hủy thầu xảy ra trước khi có quyết định công nhận kết quả lựa chọn nhà thầu, nghĩa là khi chưa có hợp đồng ký kết giữa bên mời thầu và nhà thầu.
• Chấm dứt hợp đồng là việc chấm dứt hiệu lực của hợp đồng đã được ký kết giữa bên mời thầu và nhà thầu. Việc này có thể xảy ra vì nhiều lý do như không thực hiện đúng cam kết, không đạt yêu cầu chất lượng, hoặc các lý do khác theo quy định trong hợp đồng.

Việc phân biệt rõ ràng giữa các khái niệm này giúp đảm bảo rằng các quy trình đấu thầu và thực hiện hợp đồng được thực hiện một cách minh bạch và hợp pháp.

2. Các trường hợp hủy thầu bắt buộc:

Các trường hợp hủy thầu theo Luật Đấu thầu năm 2023

Theo quy định tại khoản 1 Điều 17 của Luật Đấu thầu năm 2023, có một số tình huống cụ thể dẫn đến việc hủy thầu đối với việc lựa chọn nhà thầu, bao gồm:

• Tất cả các hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, và hồ sơ đề xuất không đáp ứng được các yêu cầu quy định trong hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hoặc hồ sơ yêu cầu.
• Sự thay đổi về mục tiêu, phạm vi đầu tư trong quyết định đầu tư đã được phê duyệt làm thay đổi khối lượng công việc hoặc tiêu chuẩn đánh giá đã được nêu trong hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hoặc hồ sơ yêu cầu.
• Hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hoặc hồ sơ yêu cầu không tuân thủ các quy định của Luật Đấu thầu hoặc các quy định pháp luật liên quan, dẫn đến việc nhà thầu được chọn không đáp ứng đủ yêu cầu để thực hiện gói thầu.
• Nhà thầu trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm theo quy định tại Điều 16 của Luật Đấu thầu năm 2023.
• Tổ chức hoặc cá nhân khác ngoài nhà thầu trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm theo quy định tại Điều 16 của Luật Đấu thầu năm 2023, dẫn đến sự sai lệch trong kết quả lựa chọn nhà thầu.

Đối với việc lựa chọn nhà đầu tư, các trường hợp hủy thầu được quy định tại khoản 2 Điều 17 của Luật Đấu thầu năm 2023 như sau:

• Tất cả các hồ sơ dự thầu không đáp ứng được các yêu cầu quy định trong hồ sơ mời thầu.
• Thay đổi mục tiêu, quy mô, địa điểm, vốn đầu tư, hoặc thời hạn thực hiện dự án đầu tư kinh doanh vì lý do bất khả kháng, làm thay đổi các tiêu chuẩn đánh giá được nêu trong hồ sơ mời thầu đã phát hành.
• Hồ sơ mời thầu có một hoặc nhiều nội dung không tuân thủ các quy định của Luật Đấu thầu hoặc các quy định pháp luật liên quan, dẫn đến sự sai lệch trong kết quả lựa chọn nhà đầu tư hoặc nhà đầu tư được chọn không còn đáp ứng yêu cầu để thực hiện dự án đầu tư kinh doanh.
• Nhà đầu tư trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm theo quy định tại Điều 16 của Luật Đấu thầu năm 2023.
• Tổ chức hoặc cá nhân khác ngoài nhà đầu tư trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm theo quy định tại Điều 16 của Luật Đấu thầu năm 2023, dẫn đến sự sai lệch trong kết quả lựa chọn nhà đầu tư.

Thời gian thực hiện hủy thầu

Theo quy định tại khoản 3 Điều 17 của Luật Đấu thầu năm 2023, việc hủy thầu phải được thực hiện trong khoảng thời gian từ ngày phát hành hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời thầu, hoặc hồ sơ yêu cầu cho đến trước thời điểm ký kết hợp đồng hoặc thỏa thuận khung trong trường hợp mua sắm tập trung.

Trường hợp đền bù chi phí khi hủy thầu

Các tổ chức hoặc cá nhân vi phạm các quy định pháp luật dẫn đến việc hủy thầu theo các điểm c, d, đ của khoản 1 và các điểm c, d, đ của khoản 2 Điều 17 của Luật Đấu thầu năm 2023 phải có trách nhiệm đền bù chi phí cho các bên liên quan.

Theo khoản 5 Điều 31 của Nghị định 24/2024/NĐ-CP, trong trường hợp hủy thầu theo quy định tại Điều 17 của Luật Đấu thầu năm 2023, lý do hủy thầu và trách nhiệm của các bên liên quan phải được nêu rõ. Quyết định hủy thầu cần phải được đăng tải trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia trong vòng 05 ngày làm việc kể từ ngày ký quyết định.

3. Các trường hợp hủy thầu tùy theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền:

Theo quy định của Luật Đấu thầu 2023, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể quyết định hủy thầu trong các trường hợp sau:

• Vi phạm pháp luật nghiêm trọng: Khi các tổ chức, cá nhân tham gia đấu thầu vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật về đấu thầu, có thể dẫn đến việc hủy bỏ kết quả đấu thầu.
• Hồ sơ dự thầu không đáp ứng yêu cầu: Nếu tất cả các hồ sơ dự thầu đều không đáp ứng được các yêu cầu tối thiểu mà hồ sơ mời thầu đã quy định, cơ quan nhà nước có thể quyết định hủy bỏ cuộc đấu thầu.
• Xảy ra tình huống bất khả kháng: Trong trường hợp xảy ra các sự kiện bất khả kháng như thiên tai, dịch bệnh,... ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình tổ chức đấu thầu, cơ quan nhà nước có thể quyết định hủy bỏ cuộc đấu thầu.
• Thay đổi kế hoạch đầu tư: Nếu có sự thay đổi đáng kể về kế hoạch đầu tư, cơ quan nhà nước có thể quyết định hủy bỏ cuộc đấu thầu đã được công bố.
• Lý do khác: Ngoài các trường hợp trên, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể quyết định hủy thầu trong các trường hợp khác, nhưng phải có căn cứ pháp lý rõ ràng và đảm bảo tính khách quan, công bằng.

4. Hậu quả của việc hủy thầu:

Hủy thầu là một vấn đề quan trọng trong quy trình đấu thầu, và Luật Đấu thầu 2023 đã quy định cụ thể về hậu quả của việc hủy thầu. Dưới đây là những hậu quả chính mà tổ chức, cá nhân có thể gặp phải khi hủy thầu theo Luật Đấu thầu 2023:

• Trách nhiệm bồi thường thiệt hại: Nếu việc hủy thầu không tuân thủ các quy định của pháp luật hoặc không có lý do chính đáng, tổ chức, cá nhân liên quan có thể phải bồi thường thiệt hại cho các nhà thầu bị ảnh hưởng. Thiệt hại có thể bao gồm chi phí chuẩn bị hồ sơ dự thầu, chi phí đi lại, thời gian và công sức đã bỏ ra.
• Ảnh hưởng đến uy tín: Việc hủy thầu có thể làm giảm uy tín của tổ chức mời thầu hoặc cơ quan chủ quản trong mắt các nhà thầu và các bên liên quan. Điều này có thể dẫn đến việc các nhà thầu không còn muốn tham gia vào các gói thầu tương lai của tổ chức đó.
• Khả năng vi phạm pháp luật: Nếu việc hủy thầu không tuân thủ đúng quy định của Luật Đấu thầu, tổ chức mời thầu có thể bị xử lý vi phạm pháp luật. Các hình thức xử lý có thể bao gồm xử phạt hành chính hoặc các biện pháp xử lý khác theo quy định của pháp luật.
• Tổn thất về thời gian và chi phí: Việc hủy thầu có thể dẫn đến việc phải tổ chức lại quá trình đấu thầu, điều này có thể gây ra sự chậm trễ trong việc triển khai dự án và phát sinh thêm chi phí cho tổ chức mời thầu.
• Hậu quả pháp lý: Tùy thuộc vào nguyên nhân và cách thức hủy thầu, các bên liên quan có thể phải đối mặt với các biện pháp pháp lý khác, như kiện tụng hoặc yêu cầu giải quyết tranh chấp.

Các quy định cụ thể về hủy thầu và các hậu quả liên quan được quy định chi tiết trong Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Điều quan trọng là tổ chức mời thầu và các bên liên quan phải nắm rõ và tuân thủ các quy định này để tránh các hậu quả không mong muốn.

5. Quy trình hủy thầu:

Theo Luật Đấu thầu 2023, thủ tục hủy thầu được quy định để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình đấu thầu. Dưới đây là các bước chính trong thủ tục hủy thầu:

• Quyết định hủy thầu: Tổ chức mời thầu phải có quyết định hủy thầu bằng văn bản. Quyết định này phải được ký bởi người có thẩm quyền và nêu rõ lý do hủy thầu. Lý do hủy thầu phải tuân thủ các quy định của pháp luật và không được trái với các nguyên tắc của đấu thầu.
• Thông báo công khai: Tổ chức mời thầu phải thông báo công khai về việc hủy thầu trên hệ thống thông tin đấu thầu quốc gia và gửi thông báo đến các nhà thầu đã nộp hồ sơ dự thầu. Thông báo phải bao gồm các thông tin như lý do hủy thầu, thời gian và cách thức hủy thầu.
• Chấm dứt hợp đồng (nếu có): Trong trường hợp hợp đồng đã được ký kết với nhà thầu, tổ chức mời thầu phải thực hiện thủ tục chấm dứt hợp đồng theo quy định của pháp luật. Việc chấm dứt hợp đồng cũng phải được thông báo cho các bên liên quan.
• Hoàn trả hồ sơ dự thầu và tiền bảo đảm: Tổ chức mời thầu phải hoàn trả hồ sơ dự thầu và tiền bảo đảm dự thầu cho các nhà thầu. Việc hoàn trả này phải được thực hiện trong thời gian quy định và không được gây thiệt hại cho các nhà thầu.
• Bồi thường thiệt hại (nếu có): Nếu việc hủy thầu gây thiệt hại cho các nhà thầu, tổ chức mời thầu có thể phải bồi thường theo quy định của pháp luật. Bồi thường thiệt hại bao gồm chi phí chuẩn bị hồ sơ dự thầu, chi phí đi lại và các chi phí hợp lý khác.
• Lập báo cáo: Tổ chức mời thầu phải lập báo cáo về việc hủy thầu và gửi báo cáo này cho cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu hoặc cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
• Lưu trữ tài liệu: Tổ chức mời thầu phải lưu trữ các tài liệu liên quan đến việc hủy thầu theo quy định về quản lý hồ sơ và tài liệu trong đấu thầu.

Các bước này nhằm đảm bảo rằng việc hủy thầu được thực hiện một cách minh bạch, công bằng và hợp pháp, đồng thời bảo vệ quyền lợi của các nhà thầu tham gia đấu thầu.