Mục lục bài viết
1. Thế nào là pháo hoa, pháo nổ?
1.1. Pháo hoa là gì?
Theo định nghĩa trong Nghị định 137/2020/NĐ-CP, pháo hoa được định nghĩa là sản phẩm chứa thuốc pháo hoa, khi đốt chỉ tạo ra các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng và màu sắc trong không gian, đặc biệt là không tạo ra tiếng nổ. Do đó, có thể hiểu rằng pháo hoa là sản phẩm chứa thuốc pháo hoa, và khi sử dụng, "đốt" chỉ gây ra hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian, nhưng không tạo ra tiếng nổ.
Các sản phẩm pháo hoa không có thuốc pháo nổ bao gồm những loại như que, nến, khi được châm lửa, tạo ra các tia sáng đủ màu sắc mà không tạo ra tiếng nổ.
1.2. Pháo nổ là gì?
Theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 3 của Nghị định 137/2020/NĐ-CP, "Pháo nổ được xác định là sản phẩm được sản xuất hoặc chế tạo bằng cách thủ công hoặc công nghiệp, khi bị tác động bởi cơ, nhiệt, hóa hoặc điện và tạo ra tiếng nổ, tiếng rít cùng với hiệu ứng màu sắc trong không gian. Khi pháo nổ tạo ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian, nó được gọi là pháo hoa nổ."
Do đó, phạm vi của pháo nổ trong định nghĩa này bao gồm cả pháo nổ và pháo hoa nổ. Cụ thể, pháo nổ là loại sản phẩm có chứa thuốc pháo nổ, và khi được kích hoạt, nó phát ra tiếng nổ, như pháo bánh, pháo quả. Trong khi đó, pháo hoa nổ là sản phẩm cũng chứa thuốc pháo nổ, thuốc pháo và thuốc pháo hoa, khi kích hoạt sẽ tạo ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian.
2. Cách phân biệt “pháo hoa” và “pháo nổ” để tránh bị phạt trong dịp Tết
Khi sử dụng pháo, mọi người cần nắm rõ các quy định và điều kiện cụ thể về loại pháo nào được phép sử dụng và loại nào bị cấm. Để tránh vi phạm pháp luật, cần phải phân biệt rõ ràng giữa pháo hoa và pháo hoa nổ. Theo Điều 3, Khoản 1 của Nghị định 137/2020/NĐ-CP, pháo được định nghĩa và phân loại như sau:
- Pháo hoa nổ là sản phẩm được sản xuất hoặc chế tạo, khi bị tác động bởi cơ, nhiệt, hóa hoặc điện, tạo ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian.
- Pháo hoa là sản phẩm cũng được sản xuất hoặc chế tạo, khi bị tác động bởi cơ, nhiệt, hóa hoặc điện, tạo ra các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng và màu sắc trong không gian, nhưng không gây ra tiếng nổ.
Các tiêu chí để phân biệt giữa pháo nổ, pháo hoa nổ và pháo hoa như sau:
(1) Đặc điểm:
- Pháo nổ: Chứa thuốc pháo nổ và tạo ra tiếng nổ. Các ví dụ điển hình như pháo bi, pháo cối, pháo bánh và pháo tép.
- Pháo hoa nổ: Bao gồm thuốc pháo nổ, thuốc phóng và thuốc pháo hoa. Khi kích hoạt, nó tạo ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian. Ví dụ: pháo hoa nổ bắn vào đêm Giao thừa, pháo dàn và hộp pháo với 36 hoặc 48 quả.
- Pháo hoa: Bao gồm thuốc pháo hoa. Khi kích hoạt, chỉ tạo ra hiệu ứng âm thanh, ánh sáng và màu sắc trong không gian mà không gây tiếng nổ. Các loại thường gặp như que, nến và pháo bông.
(2) Quy định về sử dụng và cấm sử dụng:
- Pháo nổ: Tuyệt đối cấm trong mọi trường hợp từ việc nghiên cứu, chế tạo đến sử dụng.
- Pháo hoa nổ: Cấm sử dụng trừ khi được các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ quốc phòng giao nhiệm vụ và tuân thủ quy định.
- Pháo hoa: Cho phép sử dụng theo quy định tại Điều 17 của Nghị định 137/2020/NĐ-CP, nhưng chỉ có thể mua từ các tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng.
Tóm lại, điểm khác biệt chính giữa pháo hoa và pháo nổ cũng như pháo hoa nổ là: Pháo hoa không tạo ra tiếng nổ và có thể được sử dụng trong một số tình huống cụ thể; trong khi đó, pháo nổ và pháo hoa nổ đều gây ra tiếng nổ và không được người dân sử dụng.
Theo quy định của Nghị định, pháo hoa được sử dụng bởi các cơ quan, tổ chức và cá nhân phải tuân thủ những điều kiện cụ thể được quy định tại Điểm b Khoản 1 Điều 3. Pháo hoa được định nghĩa là sản phẩm chứa thuốc pháo hoa, khi sử dụng "đốt" chỉ tạo ra hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, và màu sắc trong không gian, đặc biệt là không tạo ra tiếng nổ.
Để đảm bảo sử dụng pháo hoa theo quy định, các cơ quan, tổ chức và cá nhân cần đảm bảo ba yếu tố quan trọng sau:
- Mục đích sử dụng: Cơ quan, tổ chức, cá nhân chỉ được sử dụng pháo hoa trong các tình huống như lễ kỷ niệm, ngày tết, sinh nhật, cưới, hỏi, hội nghị, khai trương và trong các hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Sử dụng pháo hoa vào các mục đích khác, đặc biệt là ở nơi công cộng có thể làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự, có thể bị xử lý hình sự hoặc xử phạt hành chính về hành vi "gây rối trật tự công cộng".
- Năng lực hành vi dân sự: Người sử dụng pháo hoa phải đạt đủ năng lực hành vi dân sự, tức là từ 18 tuổi trở lên, không phải là người bị bệnh tâm thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức và kiểm soát hành vi. Điều này còn bao gồm không nằm trong trường hợp nghiện ma túy hoặc các chất kích thích khác, dẫn đến hành vi phá tán tài sản của gia đình, những trường hợp này được quy định tại Điều 20, 22, 24 của Bộ Luật dân sự năm 2015.
- Nguồn cung pháo hoa: Phải mua pháo hoa từ các tổ chức, doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh pháo hoa thuộc Bộ Quốc phòng. Việc mua, sử dụng pháo hoa từ các nguồn không được phép kinh doanh sẽ bị xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật.
Như vậy, việc đảm bảo tuân thủ các điều kiện trên là quan trọng để sử dụng pháo hoa theo quy định và tránh vi phạm pháp luật.
3. Quy định về chế tài xử lý đối với hành vi sản xuất, mua bán và đốt pháo trái phép
Theo quy định tại Điều 5 của Nghị định 137/2020/NĐ-CP, các hành vi bị nghiêm cấm bao gồm:
- Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt pháo nổ. Trường hợp ngoại lệ là tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp, vận chuyển, sử dụng pháo hoa nổ theo quy định của Nghị định.
- Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép pháo hoa, thuốc pháo.
- Mang pháo, thuốc pháo trái phép vào, ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc vào nơi cấm, khu vực cấm, khu vực bảo vệ và mục tiêu bảo vệ.
- Lợi dụng, lạm dụng việc sử dụng pháo để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
- Trao đổi, tặng, cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố pháo hoa nổ hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép; vận chuyển, bảo quản, tiêu hủy pháo không bảo đảm an toàn hoặc làm ảnh hưởng đến môi trường.
- Chiếm đoạt, mua, bán, trao đổi, tặng, cho, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố, làm giả, sửa chữa, tẩy xóa các loại giấy phép về pháo.
- Giao pháo hoa nổ, thuốc pháo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện theo quy định.
- Hướng dẫn, huấn luyện, tổ chức huấn luyện cách thức chế tạo, sản xuất, sử dụng trái phép pháo dưới mọi hình thức.
- Cố ý cung cấp thông tin sai lệch về quản lý, bảo quản pháo, thuốc pháo; không báo cáo hoặc báo cáo không kịp thời, che giấu hoặc làm sai lệch thông tin về việc mất, thất thoát, tai nạn, sự cố về pháo, thuốc pháo.
Theo quy định tại Thông tư liên tịch 06/2008/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC, hành vi đốt pháo nổ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Gây rối trật tự công cộng (Điều 318 Bộ luật Hình sự năm 2015) với hình phạt cao nhất lên đến 07 năm tù. Hành vi sản xuất, buôn bán pháo có thể bị xử lý về tội Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190 Bộ luật Hình sự năm 2015), với hình phạt lên đến 15 năm tù nếu liên quan đến số lượng lớn (từ 120 kilôgam trở lên).
Trong trường hợp mua, sử dụng pháo hoa từ nguồn không được phép kinh doanh, sẽ bị xử lý hành chính theo quy định tại Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
Bài viết liên quan: Đốt pháo nổ, pháo hoa vào dịp tết bị xử lý như thế nào theo quy định pháp luật hiện hành
Luật Minh Khuê xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng thông qua số hotline: 1900.6162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn. Xin trân trọng cảm ơn!