Chưa đăng ký kết hôn thì con theo họ bố hay mẹ?

1. Bố mẹ chưa đăng ký kết hôn thì con có được đăng ký khai sinh?

Theo quy định tại Điều 30 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì sự tôn trọng và quyền được khai sinh là những yếu tố thiết yếu của cuộc sống con người, và chúng tồn tại ngay từ khi cá nhân mới chào đời. Như vậy, không quan trọng cha mẹ của đứa trẻ có đăng ký kết hôn hay không, mỗi đứa trẻ vẫn được coi trọng và tôn trọng ngay từ khâu khai sinh. Điều này là một phần quan trọng trong hệ thống quyền con người mà xã hội phải bảo vệ và thúc đẩy, nhằm đảm bảo sự công bằng và tôn trọng đối với mọi người, đặc biệt là những người mới ra đời.

Luật Trẻ em năm 2016 đã quy định một sự quan trọng không thể bỏ qua - quyền của trẻ em sinh ra tại Việt Nam được đăng ký khai sinh tại đất nước này. Việc này không chỉ là việc thủ tục pháp lý đơn thuần mà còn là một cách để đảm bảo cho tương lai và quyền lợi của trẻ em, đảm bảo rằng họ sẽ được công nhận chính thức trong xã hội và nhận được bảo vệ theo đúng quy định pháp luật. Điều này thể hiện tinh thần của Việt Nam trong việc tôn trọng và bảo vệ quyền của thế hệ tương lai.

Theo quy định tại Điều 28 của Bộ Luật Dân Sự 2015, quyền có họ tên của một cá nhân sinh ra tại Việt Nam là một quyền căn bản. Việc xác định họ tên của cá nhân này có thể theo họ của bố hoặc họ của mẹ đẻ, và không có sự buộc ép trong văn bản pháp luật để yêu cầu họ phải theo của bố hay của mẹ.

Quyết định xác định họ tên theo nguyện vọng của bố, mẹ, hoặc cả hai bên, hoàn toàn phụ thuộc vào sự thỏa thuận giữa họ. Nếu không có sự thỏa thuận cụ thể, họ tên sẽ được xác định dựa trên tập quán tại địa phương. Trường hợp không thể xác định được cha đẻ của đứa trẻ, trong quá trình đăng ký khai sinh, họ tên của đứa trẻ sẽ được lấy theo họ của người mẹ. Tất cả những điều này thể hiện tính linh hoạt của pháp luật, tôn trọng quyền lựa chọn và nguyên tắc của tập quán địa phương trong việc đặt tên cho người mới ra đời.

2. Chưa đăng ký kết hôn thì con theo họ bố hay họ mẹ?

Theo Điều 9 của Nghị định 123/2015/NĐ-CP, quy định về việc yêu cầu đăng ký khai sinh cho con trẻ có sự ràng buộc với tình trạng hôn nhân của cha mẹ. Nếu cha mẹ của đứa trẻ đã kết hôn, thì trong quy trình đăng ký khai sinh, họ phải nộp thêm giấy đăng ký kết hôn, là một cách để củng cố quan hệ gia đình và xác định nguồn gốc của đứa trẻ.

Tuy nhiên, nếu cha mẹ của đứa trẻ chưa đăng ký kết hôn, thì trẻ sẽ được khai sinh theo diện "chưa xác định được cha." Điều này thể hiện tinh thần linh hoạt của pháp luật, đảm bảo quyền của đứa trẻ không bị bất kỳ ràng buộc nào trong trường hợp cha mẹ chưa kết hôn hoặc không thể xác định cha đứa trẻ trong quá trình đăng ký khai sinh.

Nghị định 123 đã đặt ra một cơ chế bảo vệ đặc biệt cho trẻ em trong trường hợp không thể xác định cha của họ, được quy định cụ thể tại Điều 15. Khi một đứa trẻ được đăng ký khai sinh và cha không xác định, thông tin về họ tên, dân tộc, quê quán, và quốc tịch của đứa trẻ sẽ theo thông tin của mẹ.

Đặc biệt, phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của đứa trẻ sẽ được để trống. Điều này đồng nghĩa với việc tôn trọng sự tự do và nhận diện của đứa trẻ, đồng thời bảo vệ quyền của mẹ đối với con cái mà không yêu cầu sự xác định của cha. Nghị định này là một bước quan trọng trong việc bảo đảm quyền lợi và sự công bằng đối với trẻ em và gia đình Việt Nam.

Trong tình huống mà hai người không phải là vợ chồng đã đăng ký kết hôn, nhưng muốn con chung mang họ của cha, bạn cần thực hiện một loạt thủ tục, bao gồm việc nhận con và đăng ký khai sinh. Ngoài việc tuân theo các giấy tờ bắt buộc khi thực hiện việc đăng ký khai sinh cho con theo quy định của pháp luật, bạn sẽ phải chuẩn bị và nộp thêm một số tài liệu quan trọng, bao gồm:

- Tờ khai đăng ký nhận cha, mẹ: một bước quan trọng trong quyết định về tên gia đình của con: Tờ khai đăng ký nhận cha, mẹ không chỉ đơn thuần là một tài liệu pháp lý. Đó là một tài liệu đặc biệt thể hiện ý muốn và quyết định tâm hồn của bạn cùng cha mẹ đối với tương lai của đứa con yêu quý. Đây là nơi bạn thể hiện lựa chọn về tên gia đình mà bạn muốn gắn liền với đứa con của mình, thể hiện sự quan tâm và tình cảm gia đình.

- Giấy tờ chứng minh quan hệ cha-con: khẳng định mối quan hệ gia đình đặc biệt: Giấy tờ chứng minh quan hệ cha-con là một trong những tài liệu quan trọng nhất trong việc quyết định về tên gia đình của đứa con. Nó không chỉ làm rõ mối quan hệ cha-con giữa cha và con mà còn thể hiện quyết định tâm hồn của cha về việc đứa con có mang họ của cha hay không. Nó cũng thể hiện lòng hiếu khách và trách nhiệm của cha đối với tương lai và danh phận của đứa con yêu quý.

Những giấy tờ này không chỉ thể hiện sự tự do và quyền lựa chọn, mà còn thể hiện lòng tôn trọng đối với quyền lợi và quyền tự do của gia đình và con cái, đồng thời là một ví dụ tiêu biểu về sự đa dạng của xã hội và sự hiểu biết về nhu cầu của những gia đình đặc biệt. Vì vậy, khi hai người ở trong tình cảnh không kết hôn mà có con, quyền quyết định về họ tên gia đình của con có thể dựa trên lựa chọn của cả hai cha mẹ hoặc của cha. Điều này thể hiện sự tôn trọng và tính linh hoạt của pháp luật để đảm bảo quyền lựa chọn và quyền lợi của gia đình và con cái.

3. Quy định về đăng ký khai sinh cho trẻ

Đăng ký khai sinh không chỉ đơn giản là một thủ tục hành chính mà còn là việc ghi nhận sự kiện sinh (ra đời) của đứa trẻ vừa mới chào đời tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Điều này đồng nghĩa với việc quyền của đứa trẻ được công nhận và bảo vệ ngay từ những ngày đầu của cuộc sống.

Cơ quan nhà nước có thẩm quyền để đăng ký khai sinh thường là Uỷ ban nhân dân cấp xã, phường, hoặc thị trấn, tùy theo hộ khẩu thường trú của người mẹ hoặc nơi đứa trẻ chào đời. Nếu trong trường hợp đặc biệt người mẹ đăng ký tạm trú tại một nơi khác, thì việc đăng ký khai sinh cũng có thể thực hiện tại Uỷ ban nhân dân cấp xã tại địa phương đó.

Điều này thể hiện sự quan tâm đến sự sống mới, tôn trọng quyền lợi của đứa trẻ, và sự linh hoạt của hệ thống quản lý hành chính để đảm bảo rằng việc đăng ký khai sinh được thực hiện một cách thuận lợi và hiệu quả cho tất cả.

Đăng ký khai sinh cho trẻ em không chỉ đơn giản là quyền mà mà còn là một trách nhiệm cao cả đối với cả cá nhân và tổ chức có trách nhiệm trong xã hội. Nó thể hiện sự tôn trọng đối với cuộc sống mới chào đời và đặc biệt, quyền của trẻ em được công nhận từ những ngày đầu của cuộc sống.

Những cá nhân và tổ chức có trách nhiệm đối với việc đăng ký khai sinh cần hiểu rằng họ chịu trách nhiệm trong việc ghi nhận và bảo vệ quyền lợi của trẻ em. Điều này không chỉ đòi hỏi sự nghiêm túc trong việc thực hiện nghĩa vụ này mà còn đòi hỏi hiểu biết và tôn trọng về tầm quan trọng của việc đăng ký khai sinh. Điều này thể hiện sự linh hoạt của pháp luật và hệ thống quản lý hành chính, giúp đảm bảo rằng quyền của trẻ em được bảo vệ và đối xử đúng mực từ ngày đầu của cuộc sống.

Nhà nước có trách nhiệm đảm bảo quyền được đăng ký khai sinh cho trẻ em, nhấn mạnh sự quan trọng của việc này trong việc xây dựng một xã hội dân chủ và thúc đẩy pháp chế xã hội chủ nghĩa. Tại điểm này, cá nhân và tổ chức đóng một vai trò quan trọng trong việc làm nên tính dân chủ và hợp pháp trong xã hội.

Việc cá nhân và tổ chức thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ đăng ký khai sinh không chỉ là việc thực hiện trách nhiệm pháp lý, mà còn góp phần quan trọng vào việc tạo ra một xã hội công bằng và thúc đẩy phát triển xã hội chủ nghĩa. Điều này đồng nghĩa với việc bảo vệ lợi ích của Nhà nước và đặc biệt là quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Chấp nhận và thực hiện nghĩa vụ đăng ký khai sinh không chỉ là tuân theo quy định pháp luật mà còn là một phần quan trọng của việc xây dựng một xã hội dân chủ và tôn trọng quyền của trẻ em, cũng như đóng góp vào sự phát triển và hòa bình của xã hội.

Ngoài ra, có thể tham khảo: Thủ tục thay đổi họ tên cho người dưới 18 tuổi? Hồ sơ xin thay đổi họ và tên cần những gì. Còn khúc mắc, liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.