1. Khái niệm định mức lao động và định mức kinh tế - kỹ thuật

* Theo quy định tại Điều 3 Thông tư 07/2020/TT-BLĐTBXH thì định mức lao động đào tạo là mức tiêu hao lao động sống cần thiết của người lao động theo chuyên môn, nghiệp vụ để hoàn thành việc đào tạo cho 01 (một) người học đạt được các tiêu chí, tiêu chuẩn do cơ quan có thẩm quyền ban hành. Cụ thể:

- Mức tiêu hao lao động sống bao gồm:

+ Thời gian lao động: Thời gian mà người lao động trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn, thực hành cho người học.

+ Công sức lao động: Mức độ khó khăn, phức tạp của nội dung đào tạo, yêu cầu về trình độ, kỹ năng của người lao động.

+ Điều kiện lao động: Cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài liệu, dụng cụ… phục vụ cho việc đào tạo.

- Chuyên môn, nghiệp vụ: Trình độ, kỹ năng, kinh nghiệm của người lao động trong lĩnh vực đào tạo.

- Tiêu chí, tiêu chuẩn: Chất lượng, hiệu quả của việc đào tạo, được đánh giá qua các kỳ thi, bài kiểm tra, thực hành…

- Vai trò của định mức lao động đào tạo:

+ Cơ sở để:

-> Xây dựng chương trình, kế hoạch đào tạo hợp lý.

-> Tính toán nhu cầu về nguồn nhân lực cho công tác đào tạo.

-> Quản lý, đánh giá hiệu quả hoạt động đào tạo.

-> Thanh toán tiền lương, phụ cấp cho người lao động.

+ Đảm bảo:

> Chất lượng, hiệu quả của việc đào tạo.

-> Sử dụng hiệu quả nguồn lực lao động trong lĩnh vực đào tạo.

* Theo khoản 2 Điều 3 Thông tư 29/2022/TT-BGTVT, định mức kinh tế - kỹ thuật được định nghĩa là mức hao phí cần thiết về các yếu tố sau để hoàn thành một sản phẩm dịch vụ sự nghiệp công lập hoặc một khối lượng công việc của dịch vụ sự nghiệp công trong điều kiện cụ thể:

- Nhân công: Bao gồm chi phí cho tiền lương, phụ cấp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, … của người lao động tham gia vào quá trình thực hiện dịch vụ sự nghiệp công.

- Phương tiện, máy móc, thiết bị: Bao gồm chi phí cho việc mua sắm, sửa chữa, bảo dưỡng, … các phương tiện, máy móc, thiết bị sử dụng trong quá trình thực hiện dịch vụ sự nghiệp công.

- Vật liệu, nhiên liệu, năng lượng: Bao gồm chi phí cho việc mua sắm, sử dụng các loại vật liệu, nhiên liệu, năng lượng cần thiết cho quá trình thực hiện dịch vụ sự nghiệp công.

- Phụ tùng thay thế: Bao gồm chi phí cho việc mua sắm các phụ tùng thay thế cho các phương tiện, máy móc, thiết bị sử dụng trong quá trình thực hiện dịch vụ sự nghiệp công.

- Dụng cụ lao động: Bao gồm chi phí cho việc mua sắm, sửa chữa, bảo dưỡng, … các dụng cụ lao động sử dụng trong quá trình thực hiện dịch vụ sự nghiệp công.

- Các hao phí khác: Bao gồm các chi phí khác phát sinh trong quá trình thực hiện dịch vụ sự nghiệp công, ví dụ như chi phí cho điện nước, văn phòng phẩm, …

- Mục đích của việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật:

+ Đảm bảo tính hợp lý, hiệu quả trong sử dụng nguồn lực tài chính cho hoạt động dịch vụ sự nghiệp công.

+ Căn cứ để xây dựng đơn giá, giá dịch vụ sự nghiệp công.

+ Phục vụ công tác lập dự toán, quản lý, thanh toán kinh phí cho hoạt động dịch vụ sự nghiệp công.

+ Đánh giá hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị sự nghiệp công.

- Cơ sở để xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật:

+ Dựa trên các quy trình, tiêu chuẩn kỹ thuật ban hành kèm theo quy định về dịch vụ sự nghiệp công.

+ Dựa trên điều kiện cụ thể của từng địa phương, từng cơ quan, đơn vị sự nghiệp công.

+ Dựa trên giá thị trường của các yếu tố đầu vào.

 

2. Định mức lao động có phải là căn cứ để xác định mức kinh tế - kỹ thuật?

Quy định về định mức kinh tế - kỹ thuật chỉnh lý tài liệu nền giấy theo Thông tư 16/2023/TT-BNV:

- Căn cứ xác định định mức:

+ Quy trình chỉnh lý tài liệu

+ Định mức lao động

+ Định mức máy móc thiết bị

+ Định mức công cụ dụng cụ

+ Định mức vật tư, văn phòng phẩm

+ Định mức tiêu hao năng lượng

+ Hệ số phức tạp

- Định mức áp dụng:

+ Chỉnh lý tài liệu nền giấy (hệ số 01): Phụ lục I

+ Chỉnh lý tài liệu nền giấy phục vụ xây dựng cơ sở dữ liệu (hệ số 01): Phụ lục II

+ Hệ số phức tạp: Phụ lục III

Như vậy, theo quy định này, định mức lao động có phải là căn cứ để xác định mức kinh tế - kỹ thuật.

Ngoài định mức lao động thì quy trình chỉnh lý tài liệu; định mức máy móc thiết bị; định mức công cụ dụng cụ; định mức vật tư, văn phòng phẩm; định mức tiêu hao năng lượng; hệ số phức tạp cùng là các căn cứ để xác định mức kinh tế - kỹ thuật.

- Lưu ý:

+ Thông tư này quy định định mức tối đa, các cơ quan, tổ chức có thể xây dựng định mức phù hợp với điều kiện thực tế nhưng không vượt quá định mức quy định.

+ Định mức này áp dụng cho việc chỉnh lý tài liệu nền giấy, không áp dụng cho việc chỉnh lý tài liệu điện tử.

 

3. Vai trò của định mức lao động trong việc xác định mức kinh tế - kỹ thuật

Định mức lao động đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức kinh tế - kỹ thuật, thể hiện ở những điểm sau:

- Là cơ sở để tính toán các yếu tố khác:

+ Định mức lao động là yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất trong việc xác định mức kinh tế - kỹ thuật.

+ Từ định mức lao động, ta có thể tính toán được các yếu tố khác như định mức máy móc thiết bị, định mức vật tư, văn phòng phẩm, định mức tiêu hao năng lượng...

- Ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng lao động:

+ Định mức lao động hợp lý sẽ giúp sử dụng lao động hiệu quả, tiết kiệm chi phí sản xuất, nâng cao năng suất lao động.

+ Ngược lại, định mức lao động không hợp lý sẽ dẫn đến lãng phí lao động, tăng chi phí sản xuất, giảm năng suất lao động.

- Góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ: Định mức lao động hợp lý sẽ đảm bảo người lao động có đủ thời gian và điều kiện để hoàn thành công việc một cách tốt nhất, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ.

- Là cơ sở để xây dựng đơn giá, giá dịch vụ:

+ Định mức lao động là một trong những yếu tố quan trọng để xây dựng đơn giá, giá dịch vụ.

+ Đơn giá, giá dịch vụ hợp lý sẽ giúp các cơ quan, doanh nghiệp thu hồi được chi phí sản xuất, kinh doanh và có lợi nhuận.

- Phục vụ công tác quản lý, thanh toán tiền lương: Định mức lao động là cơ sở để quản lý việc sử dụng lao động, thanh toán tiền lương cho người lao động một cách hợp lý.

Như vậy, định mức lao động đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức kinh tế - kỹ thuật, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh và chất lượng sản phẩm, dịch vụ. Ngoài ra, định mức lao động còn cần được cập nhật thường xuyên để phù hợp với sự thay đổi của điều kiện kinh tế - xã hội, khoa học - kỹ thuật.

 

4. Những hạn chế của việc sử dụng định mức lao động làm căn cứ để xác định mức kinh tế - kỹ thuật

Việc sử dụng định mức lao động làm căn cứ để xác định mức kinh tế - kỹ thuật tuy có những ưu điểm như đã nêu ở trên nhưng cũng tồn tại một số hạn chế sau:

- Tính chất cứng nhắc:

+ Định mức lao động được xây dựng dựa trên điều kiện cụ thể tại thời điểm xây dựng, do đó có tính chất cứng nhắc và khó theo kịp với sự thay đổi nhanh chóng của khoa học - kỹ thuật và điều kiện sản xuất.

+ Việc áp dụng định mức lao động cứng nhắc có thể dẫn đến tình trạng lãng phí lao động, tăng chi phí sản xuất, giảm năng suất lao động.

- Khó khăn trong việc xác định:

+ Việc xác định định mức lao động một cách chính xác là rất khó khăn, đòi hỏi phải có nhiều yếu tố như trình độ chuyên môn, kỹ năng của người lao động, điều kiện làm việc, …

+ Do vậy, định mức lao động được xây dựng thường chỉ mang tính chất tham khảo, có thể dẫn đến sai sót trong việc xác định mức kinh tế - kỹ thuật.

- Ảnh hưởng đến động lực làm việc của người lao động:

+ Việc áp dụng định mức lao động chặt chẽ có thể ảnh hưởng đến động lực làm việc của người lao động, khiến họ không có tinh thần sáng tạo và cải tiến kỹ thuật.

+ Ngược lại, định mức lao động quá thấp có thể dẫn đến tình trạng người lao động làm việc cẩu thả, chất lượng sản phẩm, dịch vụ bị ảnh hưởng.

- Hạn chế trong việc áp dụng:

+ Định mức lao động chỉ áp dụng cho các ngành, nghề sản xuất có quy trình công nghệ ổn định, ít thay đổi.

+ Đối với các ngành, nghề dịch vụ hoặc các ngành sản xuất có quy trình công nghệ phức tạp, việc áp dụng định mức lao động là rất khó khăn.

- Tác động đến môi trường: Việc sử dụng định mức lao động dựa trên năng suất lao động có thể dẫn đến tình trạng khai thác quá mức lao động, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động và môi trường.

* Để khắc phục những hạn chế trên, cần:

- Cập nhật định mức lao động thường xuyên: Định mức lao động cần được cập nhật thường xuyên để phù hợp với sự thay đổi của điều kiện kinh tế - xã hội, khoa học - kỹ thuật.

- Kết hợp định mức lao động với các yếu tố khác: Định mức lao động cần được kết hợp với các yếu tố khác như trình độ chuyên môn, kỹ năng của người lao động, điều kiện làm việc, … để xác định mức kinh tế - kỹ thuật một cách chính xác.

- Áp dụng các hình thức trả lương linh hoạt: Thay vì áp dụng định mức lao động chặt chẽ, nên áp dụng các hình thức trả lương linh hoạt như trả lương theo sản phẩm, trả lương theo năng suất… để khuyến khích người lao động làm việc hiệu quả.

- Chú trọng đến việc bảo vệ môi trường: Cần chú trọng đến việc bảo vệ môi trường khi xác định mức kinh tế - kỹ thuật, tránh khai thác quá mức lao động và gây ảnh hưởng đến môi trường.

Việc sử dụng định mức lao động làm căn cứ để xác định mức kinh tế - kỹ thuật có những ưu điểm và hạn chế nhất định. Cần sử dụng định mức lao động một cách linh hoạt, kết hợp với các yếu tố khác để đảm bảo hiệu quả sản xuất, kinh doanh và chất lượng sản phẩm, dịch vụ.

Ngoài ra, có thể tham khảo: Doanh nghiệp có bắt buộc xây dựng thang lương, bảng lương và định mức lao động không. Còn khúc mắc, liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.