Mục lục bài viết

1. Ngân hàng thương mai có những hoạt động gì theo Luật Tổ chức Tín dụng 2024?
2. Quy định việc mở tài khoản ngân hàng thương mại theo quy định mới
3. Một số hoạt động kinh doanh khác của ngân hàng thương mại
4. Quy định về nghiệp vụ ủy thác và giao đại lý của ngân hàng thương mại theo quy định mới

1. Ngân hàng thương mai có những hoạt động gì theo Luật Tổ chức Tín dụng 2024?

Luật về Tổ chức Tín dụng (sửa đổi), vừa được Quốc hội thông qua, gọi là Luật Tổ chức Tín dụng năm 2024 (chưa có hiệu lực). Ngày 18/1/2024, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Tổ chức Tín dụng, thay thế Luật Tổ chức Tín dụng số 47/2010/QH12 đã được sửa đổi, bổ sung theo Luật số 17/2017/QH14. Trong bối cảnh môi trường hoạt động của ngành tài chính - ngân hàng đang trải qua nhiều biến động về pháp lý, công nghệ, quản trị - điều hành, cũng như đối mặt với những thách thức về tăng trưởng bền vững và một số rủi ro, vụ việc vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tài chính và bất động sản (BĐS) gần đây, Luật Tổ chức và Hoạt động của Tổ chức Tín dụng (TCTD) được sửa đổi lần này đã được thiết lập theo hướng chặt chẽ hơn, thận trọng hơn và bao trùm hơn. Mục tiêu của việc sửa đổi này là góp phần khắc phục những hạn chế và khó khăn hiện tại, bao gồm cả việc xử lý sở hữu chéo, ngăn chặn thao túng hoạt động ngân hàng, và thúc đẩy quá trình hóa đơn vị thử nghiệm theo Nghị quyết 42/2017/QH14 về xử lý nợ xấu.

Ngân hàng thương mại, là một tổ chức tài chính hoạt động với mục tiêu tạo lợi nhuận từ các giao dịch tiền tệ. Các ngân hàng thương mại chủ yếu dựa vào tiền gửi thường xuyên từ khách hàng để cung cấp các dịch vụ tài chính như cấp tín dụng, chiết khấu và thanh toán. Với tư cách là doanh nghiệp thương mại, các ngân hàng thương mại tiến hành các hoạt động kinh doanh dựa trên quy tắc kinh tế và hướng đến mục tiêu tạo lợi nhuận. Các ngân hàng thương mại được quy định bởi pháp luật và được ủy quyền thực hiện nhiều loại hình kinh doanh ngân hàng. Ví dụ, họ có thể tiếp nhận tiền gửi có kỳ hạn và không kỳ hạn từ khách hàng. Họ cũng có thể thực hiện các giao dịch chiết khấu, trong đó mua các công cụ tài chính như hóa đơn, sổ nợ hoặc chứng chỉ với mức giá giảm và trả cho người bán với giá giảm đó. Ngoài ra, các ngân hàng thương mại cung cấp các dịch vụ thanh toán để hỗ trợ việc chuyển tiền và thanh toán hóa đơn cho khách hàng. Để huy động vốn, họ có thể phát hành chứng chỉ nợ để thu hút các nhà đầu tư.

Theo quy định của Điều 23, Khoản 4 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024, ngân hàng thương mại là một loại ngân hàng thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng 2024 với mục tiêu lợi nhuận.

Theo Điều 1 và Điều 2, Khoản 6 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024, hình thức pháp lý của ngân hàng thương mại được quy định như sau:

- Ngân hàng thương mại trong nước được thành lập và tổ chức dưới hình thức công ty cổ phần, trừ trường hợp quy định tại Khoản 2 của Điều 6 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024 và trong các trường hợp phê duyệt phương án chuyển giao bắt buộc.

- Ngân hàng thương mại nhà nước được thành lập và tổ chức dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, với Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

Theo Điều 107 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024, ngân hàng thương mại được phép thực hiện sáu hoạt động ngân hàng cụ thể như sau:

(1) Nhận tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm và các loại tiền gửi khác.

(2) Phát hành chứng chỉ tiền gửi.

(3) Cung cấp tín dụng dưới các hình thức sau:

- Cho vay;

- Chiết khấu và tái chiết khấu;

- Bảo lãnh ngân hàng;

- Phát hành thẻ tín dụng;

- Cung cấp bảo đảm thanh toán trong nước; cung cấp bảo đảm thanh toán quốc tế cho các ngân hàng được phép thực hiện thanh toán quốc tế;

- Thư tín dụng;

- Các hình thức cung cấp tín dụng khác theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

(4) Mở tài khoản thanh toán cho khách hàng.

(5) Cung cấp các phương tiện thanh toán.

(6) Cung cấp các dịch vụ thanh toán qua tài khoản, bao gồm:

- Thực hiện dịch vụ thanh toán trong nước như séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, chuyển tiền, thẻ ngân hàng, dịch vụ thu hộ và chi hộ.

- Thực hiện dịch vụ thanh toán quốc tế sau khi được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận bằng văn bản; cũng như các dịch vụ thanh toán khác theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

Đây là tổng cộng 06 hoạt động ngân hàng của ngân hàng thương mại theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng 2024.

2. Quy định việc mở tài khoản ngân hàng thương mại theo quy định mới

Theo quy định của Điều 109 trong Luật Các tổ chức tín dụng 2024, việc mở tài khoản ngân hàng thương mại được quy định như sau:

- Ngân hàng thương mại phải mở tài khoản thanh toán tại Ngân hàng Nhà nước và duy trì số tiền dự trữ bắt buộc trên tài khoản này.

- Ngân hàng thương mại có thể mở tài khoản thanh toán tại các tổ chức tín dụng cung cấp dịch vụ thanh toán qua tài khoản.

- Ngân hàng thương mại được phép mở tài khoản thanh toán ở nước ngoài theo quy định của pháp luật về ngoại hối.

3. Một số hoạt động kinh doanh khác của ngân hàng thương mại

Ngoài các hoạt động ngân hàng được quy định tại Điều 107 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024, ngân hàng thương mại còn có những hoạt động kinh doanh khác theo quy định của pháp luật liên quan, được chi tiết quy định tại Điều 114 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024 như sau:

(1) Các hoạt động kinh doanh khác được ngân hàng thương mại thực hiện theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước bao gồm:

- Dịch vụ quản lý tiền mặt; cung cấp dịch vụ ngân quỹ cho tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; dịch vụ bảo quản tài sản, cho thuê tủ, két an toàn;

- Cung ứng các dịch vụ chuyển tiền, thu hộ, chi hộ và các dịch vụ thanh toán khác không qua tài khoản;

- Mua, bán tín phiếu Ngân hàng Nhà nước, trái phiếu doanh nghiệp; mua, bán giấy tờ có giá khác, trừ mua, bán giấy tờ có giá quy định tại điểm a khoản 2 của Điều 114 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024 ;

- Dịch vụ môi giới tiền tệ;

- Kinh doanh vàng;

- Các dịch vụ khác liên quan đến bao thanh toán, thư tín dụng;

- Tư vấn về hoạt động ngân hàng và hoạt động kinh doanh khác quy định trong Giấy phép.

(2) Các hoạt động kinh doanh khác được ngân hàng thương mại thực hiện theo quy định của pháp luật liên quan bao gồm:

- Mua, bán công cụ nợ của Chính phủ, trái phiếu Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương;

- Phát hành trái phiếu;

- Lưu ký chứng khoán;

- Nghiệp vụ ngân hàng giám sát;

- Đại lý quản lý tài sản bảo đảm cho bên cho vay là tổ chức tài chính quốc tế, tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

(3) Ngân hàng thương mại cũng được phép thực hiện các hoạt động kinh doanh khác liên quan đến hoạt động ngân hàng ngoài các hoạt động quy định tại khoản 1 và khoản 2 của Điều 114 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024 theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước và các quy định khác của pháp luật liên quan.

4. Quy định về nghiệp vụ ủy thác và giao đại lý của ngân hàng thương mại theo quy định mới

Dựa trên Điều 113 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024, quy định về nghiệp vụ ủy thác và giao đại lý của ngân hàng thương mại như sau:

- Ngân hàng thương mại được phép thực hiện nghiệp vụ ủy thác, nhận ủy thác và đại lý trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng, cũng như giao đại lý thanh toán theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

- Ngân hàng thương mại có thể thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm tuân thủ theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm và phù hợp với phạm vi hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

Luật Các tổ chức tín dụng 2024 có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2024, tuy nhiên, trừ quy định tại khoản 2 của Điều 209 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024.