Người nước ngoài có thể trở thành điều tra viên vụ việc cạnh tranh không?

1. Thông tin về điều tra viên vụ việc cạnh tranh

Trong bối cảnh quy định của pháp luật hiện hành về Điều tra viên vụ việc cạnh tranh, khái niệm này đã được định nghĩa rất cụ thể. Điều tra viên vụ việc cạnh tranh được xác định là "lực lượng nòng cốt" của cơ quan thực thi pháp luật cạnh tranh và đóng vai trò quan trọng trong việc tiến hành điều tra vụ việc cạnh tranh. Vì vai trò quan trọng này, Điều tra viên vụ việc cạnh tranh được bổ nhiệm và miễn nhiệm bởi Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia.

Với quy định này, một số điểm quan trọng có thể được nhấn mạnh:

- Lực lượng nòng cốt của cơ quan thực thi pháp luật cạnh tranh: Điều tra viên vụ việc cạnh tranh được xem là "lực lượng nòng cốt," tức là họ chịu trách nhiệm chính trong việc thực hiện công việc điều tra liên quan đến các vụ việc cạnh tranh. Họ có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính công bằng và thực thi pháp luật cạnh tranh.

- Bổ nhiệm và miễn nhiệm bởi Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia: Quy định rằng Điều tra viên vụ việc cạnh tranh được bổ nhiệm và miễn nhiệm bởi Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia. Điều này đảm bảo tính độc lập của Điều tra viên vụ việc cạnh tranh trong việc thực hiện nhiệm vụ của họ và ngăn chặn sự can thiệp không cần thiết từ bên ngoài.

- Nhiệm vụ của Điều tra viên: Nhiệm vụ chính của Điều tra viên là thực hiện điều tra vụ việc cạnh tranh theo phân công của Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh. Điều này bao gồm việc thu thập thông tin, tài liệu, đối thoại với các bên liên quan, và đưa ra kết luận cuối cùng về vụ việc cạnh tranh sau khi hoàn thành điều tra.

Từ đó, để trở thành một Điều tra viên vụ việc cạnh tranh, cá nhân cần phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn và yêu cầu được quy định trong pháp luật. Điều này bảo đảm tính chuyên nghiệp, trung thực và hiệu quả trong việc thực hiện công việc điều tra liên quan đến cạnh tranh và đảm bảo tuân thủ các quy định của hệ thống pháp luật cạnh tranh.

2. Người nước ngoài có thể trở thành điều tra viên vụ việc cạnh tranh không?

Theo quy định tại khoản 1 của Điều 3 Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam năm 2014, "người nước ngoài" được giải thích như sau:

Người nước ngoài là một thuật ngữ quan trọng trong Luật và nó được định nghĩa như là "người mang giấy tờ xác định quốc tịch nước ngoài và người không quốc tịch nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú tại Việt Nam". Điều này áp dụng cho những người có quốc tịch nước ngoài hoặc những người không có quốc tịch nào (người vô quốc tịch) khi họ thực hiện các hoạt động liên quan đến nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh hoặc cư trú tại Việt Nam. Thông qua định nghĩa này, Luật xác định rõ người nước ngoài và áp dụng các quy định, nghĩa vụ, và quyền lợi đối với họ trong quá trình nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, và cư trú tại Việt Nam. Điều này giúp định rõ phạm vi ứng dụng của Luật đối với người nước ngoài và đảm bảo tính rõ ràng trong quá trình thực hiện các quy định và thủ tục liên quan đến nhập cảnh và cư trú tại Việt Nam.

Theo Điều 53 của Luật Cạnh tranh 2018, quy định về tiêu chuẩn của điều tra viên vụ việc cạnh tranh, có một số yêu cầu quan trọng mà một người phải đáp ứng để có thể làm điều tra viên vụ việc cạnh tranh. Dưới đây là chi tiết về những yêu cầu này:

- Là công dân Việt Nam, có phẩm chất đạo đức tốt, liêm khiết, trung thực: Điều này có nghĩa rằng chỉ có công dân Việt Nam mới có thể làm điều tra viên vụ việc cạnh tranh. Họ cần phải có đạo đức tốt, không dính líu đến bất kỳ vụ việc gian lận hay hoạt động phi đạo đức nào, và phải thể hiện tính trung thực trong quá trình làm việc của họ.

- Là công chức của Ủy ban Cạnh Tranh Quốc Gia: Điều này đòi hỏi rằng điều tra viên vụ việc cạnh tranh phải là một công chức của Ủy ban Cạnh Tranh Quốc Gia hoặc một cơ quan có liên quan.

- Có bằng tốt nghiệp từ đại học trở lên thuộc một trong các chuyên ngành luật, kinh tế, tài chính và công nghệ thông tin: Điều này đảm bảo rằng điều tra viên có kiến thức chuyên môn phù hợp để hiểu và điều tra các vấn đề liên quan đến cạnh tranh, kinh tế, tài chính và luật pháp.

- Có tổng thời gian công tác thực tế ít nhất là 05 năm trong một hoặc một số lĩnh vực quy định tại khoản 3 Điều này: Điều này yêu cầu người làm điều tra viên đã có ít nhất 5 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực liên quan đến luật, kinh tế, tài chính hoặc công nghệ thông tin.

- Được đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ điều tra: Điều này đảm bảo rằng các điều tra viên vụ việc cạnh tranh sẽ có kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện công việc điều tra một cách hiệu quả và chuyên nghiệp.

Với những yêu cầu này, người nước ngoài không thể trở thành điều tra viên vụ việc cạnh tranh tại Việt Nam, vì họ không thể đáp ứng yêu cầu về công dân Việt Nam và việc làm công chức của Ủy ban Cạnh Tranh Quốc Gia. Luật này cố định các quy định rất cụ thể để đảm bảo tính chính trực, chuyên nghiệp và hiệu quả trong quá trình điều tra các vụ việc cạnh tranh.

>> Tham khảo: Điều tra viên vụ việc cạnh tranh có quyền quyết định triệu tập người làm chứng theo yêu cầu?

3. Phân công điều tra viên vụ việc cạnh tranh do ai có thẩm quyền quyết định? 

Theo quy định tại khoản 1 Điều 62 của Luật Cạnh tranh 2018, Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh có nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể khi tiến hành tố tụng cạnh tranh. Theo quy định này, một trong những nhiệm vụ quan trọng của Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh là về quyền quyết định phân công điều tra viên vụ việc cạnh tranh. Hay nói cách khác, Thủ trưởng chọn người thực hiện công việc điều tra và quyết định phân công điều tra viên cụ thể cho vụ việc cạnh tranh. Điều này áp dụng trong bối cảnh của hệ thống pháp luật cạnh tranh và tố tụng cạnh tranh. Dưới đây là chi tiết về quyền và trách nhiệm của Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh trong việc phân công điều tra viên:

- Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh có quyền quyết định phân công điều tra viên vụ việc cạnh tranh: Thủ trưởng là người chịu trách nhiệm chính trong việc lựa chọn và bổ nhiệm điều tra viên cụ thể cho mỗi vụ việc cạnh tranh. Quyền này đồng nghĩa với việc họ chịu trách nhiệm chọn người có kiến thức và kỹ năng phù hợp nhất để thực hiện cuộc điều tra.

- Chọn người có đủ năng lực và chuyên môn: Thủ trưởng cần đảm bảo rằng người được phân công có đủ năng lực, chuyên môn và kinh nghiệm để tiến hành điều tra một cách hiệu quả. Điều này đảm bảo tính chuyên nghiệp và đáng tin cậy của quá trình điều tra.

- Cân nhắc về tính công bằng và độc lập: Trong quá trình phân công, Thủ trưởng cần đảm bảo tính công bằng và độc lập của điều tra viên. Điều này đặc biệt quan trọng trong các vụ việc cạnh tranh có tính chất phức tạp hoặc nhạy cảm, nơi tính độc lập và không thiên vị là rất quan trọng.

- Xem xét yêu cầu cụ thể của vụ việc cạnh tranh: Thủ trưởng cần xem xét yêu cầu cụ thể của vụ việc cạnh tranh để đảm bảo rằng người được phân công có khả năng thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến vụ việc đó.

- Chịu trách nhiệm về lựa chọn: Quyền quyết định phân công điều tra viên cũng đồng nghĩa với trách nhiệm chịu trách nhiệm về lựa chọn. Nếu việc phân công không hiệu quả hoặc gây ra vấn đề, Thủ trưởng sẽ phải chịu trách nhiệm và ghi nhận việc này.

Tóm lại, Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định phân công điều tra viên vụ việc cạnh tranh. Quyền này giúp đảm bảo rằng người được phân công có đủ năng lực và chuyên môn để thực hiện công việc điều tra một cách hiệu quả và chính trực, đảm bảo tính công bằng trong quá trình tố tụng cạnh tranh và thực hiện các yêu cầu của pháp luật cạnh tranh.

>> Xem thêm: Tiêu chuẩn của điều tra viên vụ việc cạnh tranh mới nhất?