Nguyên nhân mất ngủ ở người cao tuổi là gì?

Mất ngủ là một vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến sức khỏe của người cao tuổi, và nguyên nhân chính có thể được chia thành bốn nhóm cụ thể.

Nhóm đầu tiên là các rối loạn giấc ngủ tiên phát, trong đó, chứng ngừng thở lúc ngủ thường xuất hiện ở những người béo phì. Các hiện tượng chân tay tự cử động về đêm cũng là nguyên nhân gây thức giấc đáng chú ý.

Nhóm thứ hai liên quan đến các rối loạn giấc ngủ thứ phát, và nổi bật nhất trong đó là chứng đau do các bệnh cơ xương khớp, chẳng hạn như thoái hóa khớp và loãng xương. Cơn đau đột ngột lúc nửa đêm đối với những người này dẫn đến sự tỉnh giấc và khó khăn trong việc tiếp tục giấc ngủ.

Ngoài ra, mất ngủ còn có thể xuất phát từ một số bệnh lý khác như thiếu máu cơ tim gây đau ngực, tiểu đêm do u xơ tiền liệt tuyến hoặc tiểu đường, và khó thở do suy tim, viêm phế quản hoặc hen.

Nhóm thứ ba liên quan đến bệnh lý tâm thần kinh, với trầm cảm đứng đầu trong số các bệnh trạng tâm thần. Trầm cảm là nguyên nhân ảnh hưởng nhiều nhất đến giấc ngủ của người cao tuổi, khiến họ khó khăn trong việc bắt đầu giấc ngủ, thường bị thức giấc sớm, và thậm chí có thể trải qua hiện tượng ngủ ngày. Một số người còn trải qua những thời kỳ kích động, làm cho việc thư giãn và ngủ dễ xảy ra trở nên khó khăn.

Ngoài trường hợp này, các rối loạn tâm thần khác như lo âu quá mức, sợ mất uy tín, hoặc ám ảnh về tai nạn của người thân cũng có khả năng gây mất ngủ, khiến người cao tuổi dẫn đến những đêm thức giấc không yên.

Cuối cùng, nhóm thứ tư liên quan đến dược phẩm. Một số loại thuốc, như corticoid, nội tiết tố tuyến giáp, thuốc điều trị bệnh thần kinh hoặc trầm cảm, các thuốc chẹn beta giao cảm, và thuốc hạ huyết áp Methyldopa có thể gây ra tác dụng phụ là mất ngủ. Đáng chú ý, một số loại thuốc ngủ như benzodiazepine, như Seduxen, có thể khiến người cao tuổi ngủ nhiều vào ban ngày và tỉnh táo vào ban đêm, tạo ra một vòng luẩn quẩn khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ đều đặn.

Tìm hiểu và điều trị các nguyên nhân cụ thể có thể giúp giảm mất ngủ ở người cao tuổi, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống của họ.

Để đối phó với mất ngủ, có một loạt biện pháp tự nhiên và hiệu quả mà bạn có thể áp dụng mà không cần sử dụng thuốc. Đây là một số cách có thể giúp bạn cải thiện giấc ngủ:

- Tập thể dục đều đặn: 

- Giải quyết lo lắng: Trước khi đi ngủ, hãy giải quyết hoặc tạm gác hết những vấn đề khiến bạn lo lắng. Tạo một thời gian thư giãn về thể chất và tinh thần để giảm căng thẳng trước khi lên giường ngủ.

- Tạo môi trường thư giãn: Tạo một môi trường ngủ yên tĩnh và thư giãn bằng cách hạn chế ánh sáng, tiếng ồn, và điều chỉnh nhiệt độ phòng phù hợp. Một phòng ngủ thoải mái và yên bình sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ sâu.

- Đi ngủ khi buồn ngủ: Hãy chỉ đi ngủ khi bạn cảm thấy buồn ngủ và sẵn sàng. Trước đó, bạn có thể tắm nước ấm để tăng nhiệt độ cơ thể, giúp giấc ngủ bắt đầu dễ dàng hơn.

- Thiết lập thói quen giấc ngủ: Hãy cố gắng duy trì một trình tự giờ giấc cụ thể trước khi đi vào giấc ngủ. Ví dụ, tắm nước ấm, nghe nhạc nhẹ, và lên giường vào cùng một thời gian hàng ngày. 

- Điều chỉnh thời gian thức dậy: Xuống giường ngay khi thức dậy vào buổi sáng và không nên nằm nán lại trên giường quá lâu để duy trì ràng buộc về thời gian giấc ngủ.

- Hạn chế chất kích thích: 

- Tách biệt phòng ngủ và các hoạt động khác: 

- Hạn chế ngủ vào ban ngày: Để tránh cảm giác buồn ngủ vào ban ngày, tạo môi trường làm việc hoặc sinh hoạt có đủ ánh sáng và không để bản thân bạn chìm vào giấc ngủ trưa.

Áp dụng những biện pháp trên có thể giúp bạn cải thiện giấc ngủ mà không cần phải dựa vào thuốc, đặc biệt là trong trường hợp mất ngủ do rối loạn tâm lý kéo dài. Điều quan trọng là duy trì thói quen và kiên nhẫn, vì việc cải thiện giấc ngủ thường đòi hỏi thời gian và đối tượng.

Người bị mất ngủ có thể cần dùng thuốc trong một số tình huống cụ thể:

- Điều trị nguyên nhân gây mất ngủ: Trong trường hợp mất ngủ xuất phát từ các bệnh lý hoặc tình trạng cụ thể, việc sử dụng thuốc có thể là một phần quan trọng của liệu pháp. Ví dụ, những người bị mất ngủ do đau xương khớp có thể được chỉ định sử dụng thuốc chữa thoái hóa khớp hoặc thuốc giảm đau để giảm triệu chứng và tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ. Điều trị hiệu quả của nguyên nhân gốc sẽ giúp bệnh nhân khôi phục giấc ngủ bình thường.

- Mất ngủ kéo dài không rõ nguyên nhân: Trong một số trường hợp, người bị mất ngủ kéo dài không rõ nguyên nhân cụ thể. Trong những tình huống như này, thuốc gây ngủ có thể được sử dụng để giúp người bệnh có một giấc ngủ đủ để phục hồi sức khỏe và tăng cường tinh thần.

Lưu ý quan trọng rằng nhóm thuốc benzodiazepine như Seduxen và Valium có tác dụng phụ là gây buồn ngủ ban ngày và dễ gây té ngã đối với người cao tuổi. Vì vậy, tốt nhất là nên sử dụng thuốc ngủ thuộc các nhóm khác như zolpidem (Stilnox) nếu cần. 

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc không nên là giải pháp duy nhất. Kết hợp giữa thuốc và các biện pháp không dùng thuốc như điều chỉnh lối sống và môi trường ngủ là một chiến lược tốt hơn để cải thiện giấc ngủ và đảm bảo sự cân bằng giữa việc sử dụng thuốc và các biện pháp tự nhiên trong quá trình điều trị mất ngủ.