1. Trách nhiệm xây dựng phương án phối hợp ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân với các tổ chức có liên quan 

Theo quy định tại Điều 2 Thông tư 12/2023/TT-BKHCN thì sự cố liên quan đến bức xạ và năng lượng hạt nhân đang đối diện với một phạm vi mất an toàn rộng hơn, và có thể được hiểu như một tình trạng đe dọa nghiêm trọng đối với an toàn bức xạ và hạt nhân. Điều này bao gồm mất an toàn trong việc quản lý, giám sát, và kiểm soát nguồn phóng xạ, vật liệu hạt nhân, và các thiết bị liên quan. Những nguồn phóng xạ và vật liệu hạt nhân này có thể bao gồm cả các loại nguyên tố như uranium và plutonium, cũng như các thiết bị và cơ sở hạt nhân liên quan đến năng lượng hạt nhân, nghiên cứu, và y tế.

Trong tình huống này, quá trình quản lý và bảo vệ chúng trở nên cực kỳ quan trọng để đảm bảo sự an toàn của con người và môi trường. Các sự cố, sai sót hoặc vi phạm trong việc quản lý các nguồn phóng xạ và vật liệu hạt nhân có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm sự rò rỉ bức xạ, ô nhiễm môi trường, và nguy cơ cho sức khỏe cộng đồng. Điều này đặt ra nhiều thách thức và trách nhiệm đối với cơ quan quản lý, nhà nghiên cứu, và các tổ chức có liên quan đến lĩnh vực này để đảm bảo an toàn và bảo vệ an ninh của toàn xã hội. Vùng lập kế hoạch bảo vệ khẩn cấp (UPZ) là một phạm vi quan trọng mà chúng ta cần hiểu rõ trong việc đảm bảo an toàn và bảo vệ trong trường hợp cần thiết. UPZ không chỉ là một phạm vi địa lý, nó còn là một khái niệm quan trọng về kế hoạch an ninh và sự phòng ngừa.

UPZ bao gồm toàn bộ khu vực xung quanh một cơ sở quan trọng, và nhiệm vụ của nó là xác định và thực hiện các biện pháp bảo vệ khẩn cấp để ngăn chặn và giảm thiểu nguy cơ chiếu xạ đối với công chúng bên ngoài cơ sở. Việc lập kế hoạch UPZ đòi hỏi sự tổ chức, tính toán cụ thể, và sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Nó không chỉ đơn thuần là việc vẽ ra một khu vực trên bản đồ, mà còn là việc phải xác định các phương án hành động cụ thể, tài nguyên cần thiết, và cách thức tương tác với công chúng và các cơ quan có liên quan. Qua việc hiểu rõ UPZ và đảm bảo sự triển khai hiệu quả của nó, chúng ta có thể tạo ra một môi trường an toàn hơn và đảm bảo an ninh cho cả cộng đồng trong trường hợp xảy ra sự cố bức xạ hoặc hạt nhân đối với cơ sở quan trọng.

Tại Điều 7 Thông tư 12/2023/TT-BKHCN thì tổ chức và quản lý trong việc chuẩn bị ứng phó sự cố là một phần quan trọng của việc đảm bảo an toàn và bảo vệ trong trường hợp cần thiết. Dưới đây là một số quy định cụ thể về việc này:

- Các cơ sở được phân loại vào các nhóm nguy cơ I, II và III có trách nhiệm xác định và quản lý việc chuyển đổi từ tình trạng hoạt động bình thường sang tình trạng khẩn cấp. Mục tiêu chính là đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi này không ảnh hưởng đến tính an toàn và an ninh của cơ sở. Điều này bao gồm việc xác định các biện pháp bảo vệ khẩn cấp và các tài nguyên cần thiết để đảm bảo tính hiệu quả và an toàn trong tình trạng khẩn cấp.

- Các cơ sở thuộc nhóm nguy cơ I, II và các cơ quan có thẩm quyền trong khu vực thuộc nhóm nguy cơ V chịu trách nhiệm xây dựng các phương án phối hợp ứng phó sự cố với các tổ chức và cá nhân có liên quan trong vùng UPZ (vùng lập kế hoạch bảo vệ khẩn cấp) và PAZ (vùng lập kế hoạch ứng phó sự cố). Kích thước của các vùng UPZ và PAZ, cũng như các khu vực EPD (đặc điểm an toàn môi trường) và ICPD (đặc điểm an toàn vùng nội địa) đã được quy định cụ thể tại Phụ lục IV của thông tư này.

Những quy định này cùng với sự chú tâm đúng đắn vào việc quản lý và tổ chức sẽ đảm bảo rằng mọi nguồn lực và biện pháp bảo vệ được đưa vào sự ứng phó sự cố một cách có hiệu quả và an toàn, bảo vệ cả cộng đồng và môi trường khỏi các rủi ro trong tình trạng khẩn cấp.

2. Ban chỉ huy ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân cấp tỉnh có trách nhiệm như thế nào?

Theo quy định tại Điều 16 Thông tư 12/2023/TT-BKHCN thì Ban chỉ huy các cấp đóng một vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị và ứng phó sự cố. Dưới đây là một số nhiệm vụ quan trọng mà họ phải thực hiện:

- Bảo đảm sự phối hợp đồng bộ giữa các tổ chức và cá nhân tham gia ứng phó sự cố cả trong và ngoài cơ sở. Điều này đòi hỏi sự tổ chức, quản lý và điều phối chặt chẽ để đảm bảo rằng tất cả các đơn vị và cá nhân liên quan đều làm việc cùng nhau một cách hiệu quả và đồng lòng. Bằng cách này, chúng ta có thể đảm bảo tính đồng thuận và hiệu quả trong việc đối phó với sự cố.

- Đánh giá thông tin cần thiết để đưa ra quyết định về việc huy động nguồn lực trong suốt quá trình xảy ra sự cố. Việc thu thập, đánh giá và sử dụng thông tin là quan trọng để đảm bảo sự ứng phó sự cố diễn ra một cách thông suốt và có hiệu quả. Ban chỉ huy phải có khả năng đánh giá tình hình hiện tại, dự đoán tình hình phát triển, và đưa ra các quyết định chiến lược để huy động nguồn lực cần thiết để kiểm soát và giảm thiểu hậu quả của sự cố.

Những nhiệm vụ quan trọng này đặt ra một thách thức và trách nhiệm lớn đối với ban chỉ huy, nhưng chúng đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và bảo vệ cho cả cộng đồng và môi trường trong trường hợp xảy ra sự cố.

3. Nguyên tắc chuẩn bị ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân phải 

Công tác chuẩn bị và hoạt động ứng phó sự cố đòi hỏi sự tuân thủ của nhiều nguyên tắc quan trọng, mục tiêu chính của chúng là đảm bảo sự an toàn và bảo vệ trong trường hợp xảy ra các tình huống bất ngờ. Dưới đây là một phân tích chi tiết về những nguyên tắc này:

- Hành động bảo vệ phải được thực hiện với sự cân nhắc và quyết định, với mục tiêu đảm bảo mang lại nhiều lợi ích hơn là thiệt hại mà hành động đó có thể gây ra. Điều này đòi hỏi việc đánh giá toàn diện về tình hình cụ thể, các yếu tố nguy cơ, và tầm ảnh hưởng của quyết định đối với con người, môi trường, và tài sản. Sự kết hợp giữa tính cân nhắc và lợi ích cộng đồng sẽ giúp định hình một phương hướng an toàn và hợp lý.

- Hình thức, phạm vi và thời gian áp dụng các hành động bảo vệ phải được xác định để tối ưu hóa lợi ích thực tế đạt được trong bối cảnh cụ thể. Điều này đòi hỏi sự phân tích kỹ lưỡng về tính chất của sự cố, tầm ảnh hưởng dự kiến, và sự hiệu quả của các biện pháp ứng phó. Bằng cách này, chúng ta có thể tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực và đảm bảo lợi ích tối đa cho cộng đồng và môi trường.

- Kế hoạch ứng phó sự cố phải được xây dựng và triển khai sao cho đảm bảo sự kịp thời, quản lý, kiểm soát, và phối hợp đồng bộ từ cấp cơ sở, cấp tỉnh đến cấp quốc gia. Điều này đặt ra một yêu cầu cao về sự tổ chức, hệ thống hóa và khả năng quản lý của các cấp quản lý. Sự liên kết và tương tác giữa các cấp quản lý là quan trọng để đảm bảo tính đáng tin cậy của việc ứng phó và để đảm bảo sự hiệu quả trong việc đối phó với tình huống khẩn cấp.

- Phân công trách nhiệm giữa các tổ chức và cá nhân tham gia ứng phó cần phải được xác định rõ ràng để đảm bảo tính rõ ràng và đúng đắn. Chỉ đạo trong quá trình ứng phó sự cố cần phải được thực hiện dưới nguyên tắc tập trung thống nhất, để đảm bảo tính hợp nhất và hiệu quả trong việc đối phó với sự cố.

- Chuẩn bị và ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân phải được đồng bộ với các phương pháp chuẩn bị và ứng phó cho các sự cố khác. Điều này đảm bảo rằng các quy trình, tài nguyên và kế hoạch đều được tích hợp và liên kết với nhau, để đối phó với một loạt các tình huống bất ngờ. Sự đồng bộ này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính phối hợp và hiệu quả trong việc đối phó với nhiều loại sự cố khác nhau.

Ngoài ra, có thể tham khảo: Hỏi về chế độ cho nhân viên bức xạ được hưởng phụ cấp ít nhất là bao nhiêu. Còn khúc mắc, liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.