Những trường hợp nào hợp đồng mua bán bắt buộc phải được công chứng?

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ đề cập đến những tình huống cụ thể mà hợp đồng mua bán bắt buộc phải được công chứng, giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình và lợi ích của việc này.

1. Khái quát về hợp đồng mua bán

Theo quy định tại Điều 385 của Bộ Luật Dân sự 2015, hợp đồng được xác định là sự thỏa thuận giữa các bên về việc thiết lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự.

Cũng theo Bộ Luật Dân sự 2015, tại Điều 430, đưa ra định nghĩa cho hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, trong đó bên bán cam kết giao tài sản cho bên mua và nhận tiền, còn bên mua cam kết nhận tài sản và thanh toán tiền cho bên bán.

Theo khoản 8 của Điều 3 trong Luật Thương mại 2005, mua bán hàng hoá là hoạt động thương mại, trong đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hoá theo thỏa thuận. Mặc dù Luật Thương mại 2005 không đưa ra định nghĩa cụ thể về khái niệm hợp đồng mua bán hàng hoá, nhưng nó có thể coi là một dạng cụ thể của hợp đồng mua bán tài sản. Kết hợp định nghĩa chung về hợp đồng mua bán tài sản và khái niệm riêng về mua bán hàng hoá, chúng ta có thể rút ra kết luận sau: Hợp đồng mua bán hàng hoá là sự thỏa thuận giữa các bên, trong đó bên bán cam kết giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hoá cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua cam kết thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hoá theo thỏa thuận.

Như vậy, hợp đồng mua bán hàng hoá là một phạm vi cụ thể của hợp đồng mua bán tài sản, bao gồm các hoạt động thương mại liên quan đến việc giao dịch, chuyển quyền sở hữu, và thanh toán giữa các bên trong việc mua bán hàng hoá. Điều này làm rõ và cụ thể hơn về bản chất và quy định của hợp đồng mua bán hàng hoá trong lĩnh vực thương mại.

2. Những trường hợp nào hợp đồng mua bán bắt buộc phải được công chứng?

Trong việc giao dịch về nhà cửa, đất đai, xe máy, ô tô và các tài sản quan trọng khác, theo quy định của hợp đồng mua bán, bắt buộc phải thực hiện việc công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo tính pháp lý và xác thực của các giao dịch này. Điều này cũng áp dụng cho việc cha mẹ muốn di chúc tài sản cho con. Các hợp đồng chuyển nhượng, tặng, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất và tài sản liên quan đến đất cũng cần được công chứng hoặc chứng thực theo khoản 3 điều 167 của luật Đất đai.

Tương tự, khi có nhu cầu thực hiện giao dịch liên quan đến tài sản là nhà ở, theo khoản 1 điều 122 của luật Nhà ở, như mua bán, tặng, đổi, góp vốn, thế chấp nhà ở, hoặc chuyển nhượng hợp đồng mua bán nhà ở thương mại, đều phải thực hiện công chứng hoặc chứng thực hợp đồng.

Đối với các tài sản như xe máy, xe ô tô và các động sản khác, theo quy định tại điều 8 Thông tư 58 năm 2020 của Bộ Công an và điều 11 Thông tư 24 năm 2023 của Bộ Công an (có hiệu lực từ ngày 15.8), việc chuyển quyền sở hữu (sang tên) cho các tài sản này cũng đòi hỏi có hồ sơ công chứng hoặc chứng thực. Trong các hồ sơ này, một trong những giấy tờ quan trọng là hợp đồng mua bán, cần được xác nhận bằng công chứng hoặc chứng thực.

Như vậy, nếu bạn có nhu cầu chuyển nhượng căn nhà, quyền sử dụng đất của thửa vườn ở quê và chiếc xe SH, bạn cần phải thực hiện việc lập thành văn bản các hợp đồng mua bán, giao dịch hoặc chuyển nhượng này và đồng thời công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo tính pháp lý và đáng tin cậy cho các giao dịch này.

Đối với việc di chúc tài sản, theo quy định của điều 627 và điều 628 của Bộ Luật Dân sự, có các hình thức lập di chúc khác nhau và cần đáp ứng một số điều kiện tương ứng. Các hình thức này bao gồm di chúc miệng, di chúc bằng văn bản không có người làm chứng, di chúc bằng văn bản có người làm chứng và di chúc bằng văn bản có công chứng/chứng thực. Các điều kiện đáp ứng trong việc lập di chúc bao gồm việc người lập di chúc phải có trí thông minh, sáng suốt trong quá trình lập di chúc và không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép. Nội dung của di chúc cũng không được vi phạm điều cấm của luật và không trái đạo đức xã hội.

Việc thực hiện công chứng hoặc chứng thực trong việc lập di chúc là không bắt buộc đối với mọi loại hình di chúc, tuy nhiên, điều này sẽ làm cho cơ sở pháp lý của di chúc vững chắc hơn, giúp cho gia đình bạn thuận lợi trong việc kê khai di sản thừa kế, trích lục di chúc và tránh các vấn đề liên quan đến di chúc bị thất lạc, hư hại hoặc tranh chấp sau này.

3. Giá trị pháp lý của công chứng

Theo quy định tại Điều 5 của Luật công chứng năm 2014, đã có các quy định về giá trị pháp lý của văn bản công chứng. Theo đó:

• Văn bản được công chứng có hiệu lực tính từ ngày được công chứng viên ký và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng.

Cụ thể, hoạt động công chứng là việc cơ quan hoặc tổ chức công chứng xác nhận tính hợp pháp của hợp đồng và giao dịch theo quy định của pháp luật hoặc khi có yêu cầu từ người yêu cầu công chứng. Công chứng viên có trách nhiệm kiểm tra thông tin và xác nhận tính hợp pháp của việc công chứng, sau đó ghi lời làm chứng, ký tên và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng lên văn bản công chứng.

Việc này thể hiện việc ghi nhận và bảo đảm tính hợp pháp của hợp đồng và giao dịch, đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của các giao dịch này. Kể từ thời điểm được công chứng viên ký và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng, văn bản công chứng có giá trị và hiệu lực.

• Các hợp đồng và giao dịch được công chứng có hiệu lực thi hành đối với các bên liên quan. Trong trường hợp một bên không thực hiện nghĩa vụ của mình, bên kia có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp các bên đã có thỏa thuận khác trong hợp đồng và giao dịch công chứng.

Việc công chứng các hợp đồng và giao dịch là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, giúp phòng ngừa rủi ro và tranh chấp, đồng thời tạo ra sự ổn định trong quan hệ giao dịch dân sự và tài sản, bảo đảm trật tự và kỷ cương, là cơ sở thực hiện quyền và nghĩa vụ của các bên. Do đó, khi phát sinh mâu thuẫn giữa các bên mà không giải quyết được dựa trên các thỏa thuận của hợp đồng và giao dịch công chứng, bên có nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ của mình, bên kia có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật.

• Hợp đồng và giao dịch được công chứng có giá trị chứng cứ; những tình tiết và sự kiện trong hợp đồng và giao dịch được công chứng không cần phải chứng minh, trừ trường hợp bị Tòa án tuyên bố vô hiệu.

Việc quy định rõ ràng hợp đồng và các văn bản được công chứng có giá trị chứng cứ là một điều quan trọng trong hoạt động công chứng. Các công chứng viên có trách nhiệm xác minh tính xác thực của thông tin trong văn bản công chứng với bản chính và ghi lời làm chứng, ký tên và đóng dấu để khẳng định điều đó. Những tình tiết và sự kiện trong hợp đồng và giao dịch được công chứng không cần phải chứng minh, vì công chứng viên đã kiểm tra tính xác thực của thông tin này khi thực hiện công chứng.

• Bản dịch được công chứng có giá trị sử dụng như giấy tờ, văn bản được dịch.

Quy định trên đặt ra nguyên tắc hợp lý, bởi vì khi văn bản được công chứng, công chứng viên đã thực hiện việc kiểm tra và xác minh tính xác thực với bản chính một cách đầy đủ và chính xác, sau đó ghi lời làm chứng, ký tên và đóng dấu để khẳng định điều đó. Vì vậy, bản dịch được công chứng có giá trị sử dụng như giấy tờ và văn bản được dịch, tạo điều kiện thuận lợi cho người có nhu cầu công chứng để đạt được kết quả mà họ mong muốn.

Công ty Luật Minh Khuê vinh dự được chia sẻ đến quý khách hàng những thông tin tư vấn hữu ích, và chúng tôi luôn sẵn lòng hỗ trợ mọi vấn đề pháp lý hoặc câu hỏi mà quý khách có thể đang gặp phải.

Để đảm bảo mang đến dịch vụ tư vấn chất lượng và tiện lợi, chúng tôi đã thành lập Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến với số hotline 1900.6162. Đội ngũ chuyên gia pháp lý tận tâm của chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ giải quyết mọi thắc mắc của quý khách hàng.

Nếu quý khách thích gửi yêu cầu chi tiết qua email, hãy sử dụng địa chỉ lienhe@luatminhkhue.vn. Chúng tôi cam kết sẽ đáp ứng nhanh chóng và đầy đủ mọi yêu cầu, mong muốn của quý khách.

Luôn đặt lợi ích của quý khách hàng lên hàng đầu, chúng tôi không ngừng nỗ lực để mang đến sự hài lòng và hiệu quả trong mọi dịch vụ tư vấn pháp luật. Chúng tôi chân thành cảm ơn sự hợp tác và tin tưởng của quý khách hàng! Hãy để Luật Minh Khuê đồng hành cùng quý khách trên con đường giải quyết các vấn đề pháp lý một cách tỉ mỉ và chuyên nghiệp, và chắc chắn rằng sẽ luôn đồng hành cùng quý khách hàng trong mọi thử thách và cơ hội mới. Chúng tôi luôn cam kết không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ và cung cấp những giải pháp pháp lý tối ưu, đáp ứng đầy đủ và vượt trội hơn so với mong đợi của quý khách. Sự hài lòng và tin tưởng của quý khách hàng chính là động lực lớn nhất giúp chúng tôi ngày càng phát triển và hoàn thiện hơn. Hãy để Luật Minh Khuê là đối tác đáng tin cậy của quý khách hàng, giúp bạn vượt qua mọi khó khăn và gặt hái thành công trong môi trường pháp luật ngày càng phức tạp và thay đổi không ngừng.