Quảng cáo gian dối về các sản phẩm dịch vụ kinh doanh phải chịu trách nhiệm như thế nào?

“Hoàn thiện chính sách, pháp luật hình sự và dân sự phù họp với nền kinh tể thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; hoàn thiện các thủ tục tố tụng tư pháp, bảo đảm tính đồng bộ, dân chủ, công khai, minh bạch, tôn trọng và bảo vệ quyền con người” là một trong những phương hướng cải cách tư pháp nhằm thực hiện mục tiêu xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, từng bước hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa được khẳng định tại Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.

Trước yêu cầu cải cách tư pháp và hoàn thiện hệ thống pháp luật, thời gian qua, một loạt các luật lớn, quan trọng đã được ban hành trong đó có Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 của Quốc hội khóa XIII, được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 12/2017/QH14 ngày 20/6/2017 của Quốc hội khóa XIV (viết tắt là Bộ luật hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017). Đây được xem là một thành tố quan trọng của pháp luật hình sự, là công cụ sắc bén, hữu hiệu để đấu tranh chống và phòng ngừa tội phạm, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức, góp phần duy trì trật tự, an toàn xã hội, trật tự quản lý kinh tế, bảo đảm cho mọi người được sống trong một môi trường xã hội an toàn, lành mạnh.

BLHS năm 2015 sửa đổi 2017 đã bổ sung một số tội danh mới như tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm (Điều 213); tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động (Điều 216);... Bên cạnh đó, BLHS năm 2015 cũng sửa đổi nội dung ở một số tội danh cho phù hợp với thực tế như tội sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190); tội sản xuất, buôn bán hàng giả (Điều 192);... Một số tội danh bị hủy bỏ do không còn phù hợp với tình hình hiện tại như tội kinh doanh trái phép, tội báo cáo sai trong quản lý kinh tế... BLHS năm 2015 quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại đối với 22 tội thuộc chương các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế như tội buôn lậu (Điều 188); tội vận chuyển trái phép hàng hoá, tiền tệ qua biên giới (Điều 189);...

Điều luật gồm 2 khoản. Trong đó, khoản 1 quy định các dấu hiệu pháp lý của tội phạm và khung hình phạt cơ bản và khoản 2 quy định khung hình phạt bổ sung.

Chủ thế của tội quảng cáo gian dối được quy định là chủ thể bình thường và theo Điều 12 BLHS là người từ đủ 16 tuổi trở lên vì tội này không thuộc các tội mà tuổi chịu trách nhiệm hình sự có thể từ đủ 14 tuổi trở lên được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 BLHS. Chủ thế của tội quảng cáo gian dối được quy định là chủ thể bình thường và theo Điều 12 BLHS là người từ đủ 16 tuổi trở lên vì tội này không thuộc các tội mà tuổi chịu trách nhiệm hình sự có thể từ đủ 14 tuổi trở lên được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 BLHS.

Hành vi khách quan được quy định là hành vi quảng cáo gian dối về hàng hoá, dịch vụ. Đây là hành vi đưa ra thông tin sai sự thật trong nội dung quảng cáo về loại hàng hoá, dịch vụ nào đó. Hình thức quảng cáo có thể thực hiện qua phương tiện thông tin đại chúng như truyền hình, đài phát thanh, báo chí hoặc qua các biển hiệu, trên tờ rơi, áp phích, pa-nô hay băng-rôn...

Hành vi quảng cáo gian dối chỉ cấu thành tội phạm khi thoả mãn một trong các dấu hiệu sau:

+ Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm;

+ Đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm.<415)

Lỗi của chủ thể được quy định là lỗi cố ý.

Khoản 1 của điều luật quy định khung hình phạt cơ bản là phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

Khoản 2 của điều luật quy định khung hình phạt bổ sung (có thể áp dụng đối với người phạm tội) là phạt tiền từ 05 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Điều luật gồm 3 khoản. Trong đó, khoản 1 quy định các dấu hiệu pháp lý của tội phạm và khung hình phạt cơ bản; khoản 2 quy định các trường họp phạm tội tăng nặng và khoản 3 quy định khung hình phạt bổ sung.

Chủ thể của tội lừa dối khách hàng được quy định là người bán hàng hoặc người cung cấp dịch vụ và theo Điều 12 BLHS là người từ đủ 16 tuổi trở lên vì tội này không thuộc các tội mà tuổi chịu trách nhiệm hình sự có thể từ đủ 14 tuổi trở lên được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 BLHS. Chủ thể của tội lừa dối khách hàng được quy định là người bán hàng hoặc người cung cấp dịch vụ và theo Điều 12 BLHS là người từ đủ 16 tuổi trở lên vì tội này không thuộc các tội mà tuổi chịu trách nhiệm hình sự có thể từ đủ 14 tuổi trở lên được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 BLHS.

Hành vi khách quan của tội này là hành vi lừa dối khách hàng. Đây là hành vi lừa dối khách hàng của người bán hàng hoặc của người cung cấp dịch vụ bàng một trong các thủ đoạn sau:

+ Cân, đong, đo, đếm gian dổi: Đây là thủ đoạn lợi dụng sự sơ hở của khách hàng hoặc chuẩn bị các dụng cụ đo lường từ trước để cân, đong, đo, đếm thiếu cho khách hàng.

+ Tính gian: Đây là thủ đoạn tính tiền không đúng để lấy của khách hàng nhiều hơn số tiền đáng lẽ họ phải trả.

+ Dùng thủ đoạn gian dối khác: Bao gồm mọi thủ đoạn gian dối ngoài các thủ đoạn kể trên và có khả năng lừa dối được khách hàng gây thiệt hại cho họ như hành vi đánh tráo hàng...

Hành vi lừa dối khách hàng bị coi là tội phạm nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

+ Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này chưa được xoá án tích mà còn vi phạm;

+ Thu lời bất chính từ 05 triệu đồng trở lên.

Lỗi của chủ thể được quy định là lỗi cố ý.

Khoản 1 của diều luật quy định khung hình phạt cơ bản là cảnh cáo, phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

Khoản 2 của điều luật quy định khung hình phạt là phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm được áp dụng cho trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng sau:

- Có tổ chức: Đây là trường hợp đồng phạm lừa dối khách hàng mà trong đó có sự cấu kết chặt chẽ giữa những người đồng phạm;

- Có tính chất chuyên nghiệp: Đây là trường hợp người phạm tội đã liên tiếp phạm tội (từ 05 lần trở lên) và coi việc phạm tội này như là nguồn thu nhập chính.

- Dùng thủ đoạn xảo quyệt: Đây là thủ đoạn lừa dối tinh vi làm khách hàng khó lường trước hoặc khó đoán trước được.

- Thu lợi bất chính 50 triệu đồng trở lên: Đây là trường hợp người phạm tội đã thu được khoản lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên.

Khoản 3 của điều luật quy định hình phạt bổ sung (có thể áp dụng đối với người phạm tội) là phạt tiền tù’ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm hành nghề hoặc iàm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.