Mục lục bài viết
1. Quy định về thời gian thử thách của án treo:
Theo quy định tại khoản 1 Điều 65 Bộ luật Hình sự 2015, thời gian thử thách trong án treo được xác định như sau:
- Khi xét xử hình phạt tù không quá 03 năm, dựa trên nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần thiết phải bắt người phạm tội chấp hành hình phạt tù, Tòa án có thể cho hưởng án treo. Thời gian thử thách được ấn định từ 01 năm đến 05 năm, và trong thời gian này, người được hưởng án treo phải thực hiện các nghĩa vụ theo quy định của Luật thi hành án hình sự.
- Trong thời gian thử thách, người được hưởng án treo sẽ được giao cho cơ quan, tổ chức nơi làm việc hoặc chính quyền địa phương nơi cư trú để giám sát, giáo dục. Gia đình của người bị kết án có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan, tổ chức và chính quyền địa phương trong việc giám sát, giáo dục người đó.
- Tòa án có thể áp dụng hình phạt bổ sung đối với người được hưởng án treo nếu trong điều luật áp dụng có quy định hình phạt này.
- Nếu người được hưởng án treo đã chấp hành được một phần hai thời gian thử thách và có nhiều tiến bộ, theo đề nghị của cơ quan, tổ chức có trách nhiệm giám sát, giáo dục, Tòa án có thể quyết định rút ngắn thời gian thử thách.
- Trong thời gian thử thách, nếu người được hưởng án treo cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật thi hành án hình sự hai lần trở lên, Tòa án có thể quyết định buộc người đó phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo. Nếu người đó thực hiện hành vi phạm tội mới, Tòa án sẽ buộc phải chấp hành hình phạt của bản án trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới theo quy định tại Điều 56 của Bộ luật này.
Như vậy, khi quyết định cho người bị kết án phạt tù được hưởng án treo, Tòa án buộc phải tuyên thời gian thử thách đối với người phạm tội. Chế định án treo chỉ có ý nghĩa khi thời gian thử thách được tuyên đúng theo luật định.
2. Thời gian thử thách án treo được tính từ khi nào?
Căn cứ theo quy định tại Điều 5 Nghị quyết 02/2018/NQ-HĐTP (được bổ sung bởi Khoản 4 Điều 1 Nghị quyết 01/2022/NQ-HĐTP) về thời điểm bắt đầu tính thời gian thử thách, thời điểm này được xác định như sau:
- Trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm cho hưởng án treo và bản án không bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm thì thời điểm bắt đầu tính thời gian thử thách là ngày tuyên án sơ thẩm.
- Trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm cho hưởng án treo và Tòa án cấp phúc thẩm cũng cho hưởng án treo thì thời điểm bắt đầu tính thời gian thử thách là ngày tuyên án sơ thẩm.
- Trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm không cho hưởng án treo, nhưng Tòa án cấp phúc thẩm lại cho hưởng án treo thì thời điểm bắt đầu tính thời gian thử thách là ngày tuyên án phúc thẩm.
- Trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm cho hưởng án treo, Tòa án cấp phúc thẩm không cho hưởng án treo, nhưng Hội đồng giám đốc thẩm hủy bản án phúc thẩm để xét xử phúc thẩm lại và Tòa án cấp phúc thẩm cho hưởng án treo thì thời gian thử thách tính từ ngày tuyên án sơ thẩm.
- Trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm đều cho hưởng án treo, nhưng Hội đồng giám đốc thẩm hủy cả bản án sơ thẩm và bản án phúc thẩm để điều tra hoặc xét xử lại, và sau khi xét xử lại, cả hai cấp tòa án đều cho hưởng án treo thì thời gian thử thách tính từ ngày tuyên án sơ thẩm hoặc tuyên án phúc thẩm lần đầu.
- Trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm không cho hưởng án treo và bản án không bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm, nhưng Hội đồng giám đốc thẩm sửa bản án sơ thẩm cho hưởng án treo thì thời gian thử thách tính từ ngày quyết định giám đốc thẩm có hiệu lực.
- Trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm đều không cho hưởng án treo, nhưng Hội đồng giám đốc thẩm sửa bản án phúc thẩm cho hưởng án treo thì thời gian thử thách tính từ ngày quyết định giám đốc thẩm có hiệu lực.
- Trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm cho hưởng án treo, Tòa án cấp phúc thẩm không cho hưởng án treo, nhưng Hội đồng giám đốc thẩm hủy bản án phúc phẩm, giữ nguyên bản án sơ thẩm hoặc Hội đồng giám đốc thẩm sửa bản án phúc thẩm cho hưởng án treo thì thời gian thử thách tính từ ngày tuyên án sơ thẩm.
- Trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm cho hưởng án treo, nhưng Tòa án cấp phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để điều tra hoặc xét xử lại, và sau khi xét xử lại, Tòa án cấp sơ thẩm vẫn cho hưởng án treo thì thời gian thử thách tính từ ngày tuyên án sơ thẩm lần sau.
Thời điểm bắt đầu tính thời gian thử thách phụ thuộc vào các quyết định của Tòa án các cấp và các quy định cụ thể trong từng trường hợp. Việc này giúp đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong việc thực thi án treo theo đúng quy định pháp luật.
Theo đó, thời gian thử thách được tính từ ngày tuyên án hoặc từ ngày quyết định giám đốc thẩm có hiệu lực. Cụ thể, trong trường hợp Tòa án cho hưởng án treo và bản án không có kháng cáo, kháng nghị, thời gian thử thách sẽ được tính từ ngày tuyên án. Đây là thời điểm mà Tòa án đã quyết định cho người phạm tội được hưởng án treo và bản án này không bị thay đổi bởi bất kỳ kháng cáo hay kháng nghị nào.
Ngược lại, trong trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm không cho hưởng án treo nhưng Tòa án giám đốc thẩm quyết định cho hưởng án treo, thời gian thử thách sẽ được tính từ ngày quyết định giám đốc thẩm có hiệu lực. Điều này được quy định rõ ràng tại khoản 7 Điều 5 Nghị quyết 02/2018/NQ-HĐTP. Quy định này nhằm đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong việc thực thi án treo, đồng thời xác định rõ ràng thời điểm bắt đầu thời gian thử thách, giúp người phạm tội và các cơ quan liên quan dễ dàng theo dõi và thực hiện đúng quy định của pháp luật.
3. Lý do thời gian thử thách được tính từ ngày bản án treo có hiệu lực pháp luật:
Lý do thời gian thử thách được tính từ ngày bản án treo có hiệu lực pháp luật có nhiều ý nghĩa quan trọng. Đầu tiên, việc này đảm bảo tính công bằng và thống nhất trong việc áp dụng pháp luật. Bằng cách xác định rõ ràng thời điểm bắt đầu thời gian thử thách, hệ thống tư pháp có thể đảm bảo rằng tất cả các bản án treo đều được thực hiện một cách nhất quán, không phụ thuộc vào sự chênh lệch về thời gian giữa các cấp xét xử hay các giai đoạn kháng cáo, kháng nghị.
Thứ hai, tính từ ngày bản án có hiệu lực giúp tạo điều kiện thuận lợi cho người phạm tội có thời gian để sửa chữa lỗi lầm và tái hòa nhập cộng đồng. Trong thời gian thử thách, người được hưởng án treo sẽ có cơ hội chứng minh sự thay đổi tích cực và tuân thủ các quy định pháp luật. Đây là giai đoạn quan trọng giúp họ học hỏi, cải thiện hành vi và thể hiện thiện chí muốn trở thành một công dân có ích cho xã hội.
Cuối cùng, việc xác định rõ thời gian thử thách giúp cơ quan thi hành án có thể quản lý và theo dõi người được hưởng án treo một cách hiệu quả. Các cơ quan này có trách nhiệm giám sát, hỗ trợ và hướng dẫn người phạm tội trong suốt thời gian thử thách, đảm bảo họ thực hiện đúng các nghĩa vụ theo quy định pháp luật. Điều này không chỉ giúp đảm bảo an ninh trật tự mà còn góp phần vào việc cải thiện và nâng cao hiệu quả của hệ thống tư pháp hình sự, từ đó xây dựng một xã hội an toàn và công bằng hơn.
Xem thêm bài viết: Rút ngắn thời gian thử thách của án treo trong những trường hợp nào?
Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được giải đáp quy định nhanh chóng.