Thủ tục đăng ký bảo hộ giống cây trồng tại Việt Nam theo luật SHTT?

1. Khái niệm liên quan đến giống cây trồng theo pháp luật sở hữu trí tuệ Việt Nam 

Giống cây trồng là quần thể cây trồng thuộc cùng một cấp phân loại thực vật thấp nhất, đồng nhất về hình thái, ổn định qua các chu kỳ nhân giống, có thể nhận biết được bằng sự biểu hiện các tính trạng do kiểu gen hoặc sự phối hợp của các kiểu gen quy định và phân biệt được với bất kỳ quần thể cây trồng nào khác bằng sự biểu hiện của ít nhất một tính trạng có khả năng di truyền được.

Vật liệu nhân giống là cây hoặc bộ phận của cây có khả năng phát triển thành một cây mới dùng để nhân giống hoặc để gieo trồng.

Vật liệu thu hoạch là cây hoặc bộ phận của cây thu được từ việc gieo trồng vật liệu nhân giống.

2. Điều kiện chung bảo hộ giống cây trồng theo pháp luật sở hữu trí tuệ hiện hành

Cơ sở pháp lý: Điều 158 Luật sở hữu trí tuệ năm 2019 quy định về điều kiện chung của giống cây tròng được bảo hộ, theo đó: 

Giống cây trồng được bảo hộ là giống cây trồng được chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển, thuộc Danh mục loài cây trồng được Nhà nước bảo hộ do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành, có tính mới, tính khác biệt, tính đồng nhất, tính ổn định và có tên phù hợp.

3. Phân tích các điều kiện bảo hộ giống cây trồng 

Như đã nói ở mục trên, 

Giống cây trồng được bảo hộ là giống cây trồng được chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển, thuộc Danh mục loài cây trồng được Nhà nước bảo hộ do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành, có tính mới, tính khác biệt, tính đồng nhất, tính ổn định và có tên phù hợp.

Theo đó: 

- Tính mới của giống cây trồng (Điều 159 Luật sở hữu trí tuệ)

Giống cây trồng được coi là có tính mới nếu vật liệu nhân giống hoặc sản phẩm thu hoạch của giống cây trồng đó chưa được người có quyền đăng ký quy định tại Điều 164 của Luật này hoặc người được phép của người đó bán hoặc phân phối bằng cách khác nhằm mục đích khai thác giống cây trồng trên lãnh thổ Việt Nam trước ngày nộp đơn đăng ký một năm hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam trước ngày nộp đơn đăng ký sáu năm đối với giống cây trồng thuộc loài thân gỗ và cây nho, bốn năm đối với giống cây trồng khác.

- Tính khác biệt của giống cây trồng (Điều 160 Luật sở hữu trí tuệ)

Giống cây trồng được coi là có tính khác biệt nếu có khả năng phân biệt rõ ràng với các giống cây trồng khác được biết đến rộng rãi tại thời điểm nộp đơn hoặc ngày ưu tiên nếu đơn được hưởng quyền ưu tiên.

Giống cây trồng được biết đến rộng rãi quy định tại khoản 1 Điều này là giống cây trồng thuộc một trong các trường hợp sau đây: 

+ Giống cây trồng mà vật liệu nhân giống hoặc vật liệu thu hoạch của giống đó được sử dụng một cách rộng rãi trên thị trường ở bất kỳ quốc gia nào tại thời điểm nộp đơn đăng ký bảo hộ;

+ Giống cây trồng đã được bảo hộ hoặc đưa vào Danh mục giống cây trồng ở bất kỳ quốc gia nào;

+ Giống cây trồng là đối tượng trong đơn đăng ký bảo hộ hoặc đơn đăng ký vào Danh mục giống cây trồng ở bất kỳ quốc gia nào, nếu các đơn này không bị từ chối.

- Tính đồng nhất của giống cây trồng (Điều 161 Luật sở hữu trí tuệ)

Giống cây trồng được coi là có tính đồng nhất nếu có sự biểu hiện như nhau về các tính trạng liên quan, trừ những sai lệch trong phạm vi cho phép đối với một số tính trạng cụ thể trong quá trình nhân giống.

- Tính ổn định của giống cây trồng (Điều 162 Luật sở hữu trí tuệ)

Giống cây trồng được coi là có tính ổn định nếu các tính trạng liên quan của giống cây trồng đó vẫn giữ được các biểu hiện như mô tả ban đầu, không bị thay đổi sau mỗi vụ nhân giống hoặc sau mỗi chu kỳ nhân giống trong trường hợp nhân giống theo chu kỳ.

4. Đăng ký quyền đối với giống cây trồng như thế nào? 

Về việc đăng ký quyền đối với giống cây trồng được quy định tại hai điều của Luật sở hữu trí tuệ, theo đó:

Để được bảo hộ quyền đối với giống cây trồng, tổ chức, cá nhân phải thực hiện việc nộp đơn đăng ký bảo hộ cho cơ quan quản lý nhà nước về quyền đối với giống cây trồng.

Người đăng ký (Tổ chức, cá nhân có quyền đăng ký) bảo hộ giống cây trồng bao gồm:

- Tác giả trực tiếp chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển giống cây trồng bằng công sức và chi phí của mình;

- Tổ chức, cá nhân đầu tư cho tác giả chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển giống cây trồng dưới hình thức giao việc, thuê việc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác;

- Tổ chức, cá nhân được chuyển giao, thừa kế, kế thừa quyền đăng ký bảo hộ giống cây trồng.

Giống cây trồng được chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển do sử dụng ngân sách nhà nước hoặc từ dự án do Nhà nước quản lý thì quyền đối với giống cây trồng đó thuộc về Nhà nước. Chính phủ quy định cụ thể việc đăng ký quyền đối với giống cây trồng quy định tại khoản này.

Tổ chức, cá nhân quy định tại Điều 157 của Luật sở hữu trí tuệ phải nộp đơn đăng ký quyền đối với giống cây trồng (sau đây gọi là đơn đăng ký bảo hộ) trực tiếp hoặc thông qua đại diện hợp pháp tại Việt Nam.

Tổ chức đáp ứng các điều kiện sau đây được kinh doanh dịch vụ đại diện quyền đối với giống cây trồng với danh nghĩa tổ chức dịch vụ đại diện quyền đối với giống cây trồng, đó là:

- Là doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức hành nghề luật sư, tổ chức dịch vụ khoa học và công nghệ Việt Nam được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật, trừ tổ chức hành nghề luật sư nước ngoài hành nghề tại Việt Nam;

- Có chức năng hoạt động dịch vụ đại diện quyền đối với giống cây trồng được ghi nhận trong Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động (sau đây gọi chung là Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh);

Người đứng đầu tổ chức hoặc người được người đứng đầu tổ chức ủy quyền phải đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 4 và khoản 5 Điều này được hành nghề dịch vụ đại diện quyền đối với giống cây trồng.

Cá nhân được phép hành nghề dịch vụ đại diện quyền đối với giống cây trồng nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:

- Có chứng chỉ hành nghề dịch vụ đại diện quyền đối với giống cây trồng;

- Hoạt động trong một tổ chức dịch vụ đại diện quyền đối với giống cây trồng.

Cá nhân đáp ứng các điều kiện sau đây được cấp chứng chỉ hành nghề dịch vụ đại diện quyền đối với giống cây trồng:

- Là công dân Việt Nam, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;

- Thường trú tại Việt Nam;

- Có bằng tốt nghiệp đại học;

- Đã trực tiếp làm công tác pháp luật về quyền đối với giống cây trồng liên tục từ năm năm trở lên hoặc đã trực tiếp làm công tác thẩm định các loại đơn đăng ký quyền đối với giống cây trồng tại cơ quan quốc gia hoặc quốc tế về quyền đối với giống cây trồng liên tục từ năm năm trở lên hoặc đã tốt nghiệp khóa đào tạo pháp luật về quyền đối với giống cây trồng được cơ quan có thẩm quyền công nhận;

- Không phải là công chức, viên chức đang làm việc tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác lập và bảo đảm thực thi quyền đối với giống cây trồng;

- Đã đạt yêu cầu tại kỳ kiểm tra về nghiệp vụ đại diện quyền đối với giống cây trồng do cơ quan có thẩm quyền tổ chức.

Chính phủ quy định cụ thể về đại diện hợp pháp nộp đơn và tổ chức dịch vụ đại diện quyền đối với giống cây trồng.

5. Thủ tục đăng ký bảo hộ giống cây trồng

Giống cây trồng đóng vai trò quan trọng trong hoạt động nông, lâm nghiệp. Thông qua việc chọn tạo giống đã cho ra đời những giống cây trồng có năng suất, chất lượng cao nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng của con người. Để tạo ra một giống cây trồng mới đòi hỏi người nghiên cứu cần đầu tư nhiều công sức, thời gian và tiền bạc. Nhằm bảo hộ quyền lợi của chủ sở hữu pháp luật đã quy định giống cây trồng là đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ. 

Để trở thành đối tượng bảo hộ quyền đối với giống cây trồng, giống cây trồng phải đáp ứng những điều kiện do pháp luật quy định. Cụ thể như sau:

Thứ nhất, giống cây trồng được bảo hộ là kết quả của hoạt động chọn tạo hoặc phát hiện, phát triển. Như vậy, giống cây trồng được bảo hộ có thể có nguồn gốc từ hai hướng: giống cây trồng được chọn tạo hoặc giống cây trồng được phát hiện và phát triển.

Thứ hai, giống cây trồng thuộc Danh mục cây trồng do nhà nước bảo hộ. Nhà nước quy định danh mục các giống cây trồng và bảo hộ các giống cây trồng theo danh mục này. Như vậy, để có thể được bảo hộ là giống cây trồng nhất thiết giống cây trồng này nằm trong danh mục giống cây trồng do Nhà nước bảo hộ.

Thứ ba, giống cây trồng phải có tính mới và tính khác biệt. Tính mới của giống cây trồng được hiểu là giống cây chưa được bán, phân phối bằng cách khác nhau cho người thứ ba nhằm mục đích khai thác giống cây trồng. Tính khác biệt lại đòi hỏi giống cây trồng mới phải có thể phân biệt một cách rõ ràng với bất kỳ một giống khác đã được biết đến một cách rộng rãi.

Thứ tư, giống cây trồng cần phải đáp ứng các điều kiện về tính đồng nhất, tính ổn định và có tên gọi phù hợp. Giống cây trồng có tính đồng nhất nếu có sự biểu hiện như nhau về các tính trạng liên quan, trừ những sai lệch, biến dị có thể xảy ra trong phạm vi cho phép. Tính ổn định lại được hiểu là các tính trạng của giống không thay đổi qua các mùa vụ hoặc sau mỗi chu kỳ giống trong trường hợp nhân bản chúng.

5.1 Hồ sơ đăng ký bảo hộ giống cây trồng

Để tiến hành đăng ký bảo hộ đối với giống cây trồng chủ thể có quyền cần chuẩn bị hồ sơ gồm những giấy tờ, tài liệu sau đây:

- Tờ khai đăng ký theo mẫu

- Ảnh chụp và tờ khai kỹ thuật theo mẫu

- Các giấy tờ chứng minh quyền ưu tiên, quyền đăng ký

- Giấy ủy quyền (nếu đại diện thực hiện thủ tục)

- Chứng từ nộp phí và lệ phí

Thủ tục đăng ký bảo hộ giống cây trồng gồm những nội dung, thủ tục cũng như các bước sau đây:

5.2 Trình tự đăng ký bảo hộ giống cây trồng

Bước 1: Chủ thể tiến hành đăng ký nộp 01 bộ hồ sơ nêu trên tới Cục Trồng trọt thuộc Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Bước 2: Cơ quan tiếp nhận sẽ tiến hành thẩm định hình thức và nội dung đơn yêu cầu và đưa ra quyết định cấp hoặc không cấp bằng bảo hộ.

- Thẩm định về hình thức được hiểu là việc xem xét, kiểm tra các tài liệu kèm theo đơn và tính hợp lệ của đơn theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ và văn bản hướng dẫn. Nếu đơn không phù hợp, tùy vào từng trường hợp đơn yêu cầu sẽ bị từ chối hoặc sửa đổi, bổ sung.

- Thẩm định về nội dung: Nếu đơn đáp ứng các yêu cầu thẩm định về hình thức thì đơn yêu cầu sẽ được thẩm định về mặt nội dung. Thẩm định về mặt nội dung là quá trình cơ quan nhà nước có thẩm xem xét giống cây trồng được đăng ký có đáp ứng được các điều kiện bảo hộ theo quy định của pháp luật hay không.

Nếu giống cây trồng đáp ứng điều kiện bảo hộ thì cơ quan bảo hộ giống cây trồng trình Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp phát triển nông thôn ký quyết định cấp văn bằng bảo hộ giống cây trồng và công bố tạp chí chuyên ngành về giống cây trồng.

5.3 Thời hạn thực hiện thủ tục bảo hộ giống cây trồng

- Thời hạn thẩm định hình thức đơn: 15 ngày kể từ ngày nhận đơn;

- Thời hạn đăng công bố đơn hợp lệ trên tạp chí : 90 ngày kể từ ngày đơn được chấp nhận;

- Thời hạn thẩm định kết quả khảo nghiệm kỹ thuật: 90 ngày kể từ ngày nhận được kết quả khảo nghiệm.

Trên đây là nội dung Luật Minh Khuê sưu tầm và biên soạn. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại số: 1900.6162 để được giải đáp. Rất mong nhận được sự hợp tác! Trân trọng!