Thủ tục thay đổi họ và tên cho con ngoài giá thú?

Luật sư tư vấn luật Hôn nhân trực tuyến, gọi: 1900.6162

Trả lời:

Theo quy định tại khoản 1 Điều 27 và Điều 28 Bộ luật Dân sự năm 2015, bạn có thể thay đổi họ cho con bạn để cháu được mang họ cha đẻ khi làm thủ tục đăng ký việc nhận cha, mẹ, con như sau:

Trong trường hợp này của bạn, con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân với người chồng trước của vợ bạn, do đó, chồng cũ của vợ bạn phải làm đơn yêu cầu tới Tòa án nhân dân cấp huyện nơi con bạn đang cư trú để yêu cầu không thừa nhận đó là con của chồng cũ của vợ bạn.

Hoặc bạn (cha ruột của cháu) cần làm đơn khởi kiện tới Tòa án cấp huyện nơi con bạn đang cư trú để xác định đây là con đẻ (con ruột) của bạn theo quy định của pháp luật. Bởi lẽ, căn cứ Điều 88 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:

"Điều 88. Xác định cha, mẹ

1. Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng.

Con được sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân được coi là con do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân.

Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận là con chung của vợ chồng.

2. Trong trường hợp cha, mẹ không thừa nhận con thì phải có chứng cứ và phải được Tòa án xác định."

Để chứng minh quan hệ cha con giữa cha ruột của cháu và cháu thì người cha ruột của cháu cần cung cấp các chứng cứ để chứng minh quan hệ cha, mẹ, con theo quy định Luật hộ tịch 2014 cho Tòa án gồm một trong các giấy tờ, tài liệu sau đây:

- Văn bản của cơ quan y tế, cơ quan giám định hoặc cơ quan khác có thẩm quyền ở trong nước hoặc nước ngoài xác nhận quan hệ cha con, quan hệ mẹ con.

- Trường hợp không có văn bản trên thì phải có thư từ, phim ảnh, băng, đĩa, đồ dùng, vật dụng khác chứng minh mối quan hệ cha con, quan hệ mẹ con và văn bản cam đoan của cha, mẹ về việc trẻ em là con chung của hai người, có ít nhất hai người thân thích của cha, mẹ làm chứng.

Tòa án sẽ căn cứ vào những bằng chứng, chứng cứ để chứng minh quan hệ cha con để công nhận quan hệ cha - con. Sau khi có Quyết định của tòa án có hiệu lực thì bạn hoặc cha đẻ của cháu đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đã đăng ký khai sinh cho con bạn để thay đổi khai sinh cho con bạn.

>> Tham khảo bài viết liên quan: Chồng chết không có di chúc thì chia tài sản chung như thế nào?

4. Đăng ký khai sinh cho con ngoài giá thú?

Xin kính chào luật sư, luật sư cho em xin hỏi. Em lấy vợ không đăng ký kết hôn và hai vợ chồng em đã sinh được một cháu trai 12 tháng tuổi. Và mẹ cháu đã bỏ đi lúc cháu được 03 tháng tuổi. Nay em muốn làm giấy khai sinh cho cháu thì em cần những thủ tục gì và giấy tờ ra sao? Em cảm ơn luật sư!

Trả lời:

Căn cứ Điều 15 Luật Hộ tịch năm 2014 quy định:

"Điều 15. Trách nhiệm đăng ký khai sinh

1. Trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày sinh con, cha hoặc mẹ có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho con; trường hợp cha, mẹ không thể đăng ký khai sinh cho con thì ông hoặc bà hoặc người thân thích khác hoặc cá nhân, tổ chức đang nuôi dưỡng trẻ em có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho trẻ em."

Hiện nay, con bạn đã được 12 tháng tuổi nên bạn phải đăng ký khai sinh quá hạn cho con. Theo thông tin bạn cung cấp, vợ chồng bạn không có đăng ký kết hôn, do đó, bạn cần phải làm thu tục xác nhận quan hệ cha con với con của bạn, sau đó mới có thể đăng ký khai sinh cho con bạn được.

Căn cứ Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết luật hộ tịch quy định như sau:

"Điều 15. Đăng ký khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha, mẹ

1. Ủy ban nhân dân cấp xã nơi trẻ đang cư trú có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha, mẹ.

2. Trường hợp chưa xác định được cha thì khi đăng ký khai sinh họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trống.

3. Nếu vào thời điểm đăng ký khai sinh người cha yêu cầu làm thủ tục nhận con theo quy định tại Khoản 1 Điều 25 của Luật Hộ tịch thì Ủy ban nhân dân kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh; nội dung đăng ký khai sinh được xác định theo quy định tại Khoản 1 Điều 4 của Nghị định này.

4. Trường hợp trẻ chưa xác định được mẹ mà khi đăng ký khai sinh cha yêu cầu làm thủ tục nhận con thì giải quyết theo quy định tại Khoản 3 Điều này; phần khai về mẹ trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ em để trống."

Như vậy, trong trường hợp của bạn, vợ bạn đã bỏ đi, không có căn cứ xác định vợ bạn là mẹ của cháu vì giữa bạn và vợ bạn không có đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật. Do đó, căn cứ khoản 4 Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP thì bạn là cha ruột của cháu, bạn có quyền yêu cầu làm thủ tục xác nhận con thì Ủy ban nhân dân cấp xã nơi con bạn đang cư trú sẽ kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh cho con của bạn.

Lưu ý: Căn cứ Điều 13 Thông tư 15/2015/TT-BTP hướng dẫn Luật hộ tịch và Nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật hộ tịch do Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành quy định:

"Điều 13. Hướng dẫn đăng ký nhận cha, mẹ, con, bổ sung hộ tịch trong một số trường hợp đặc biệt

1. Trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng, không đăng ký kết hôn, sinh con, người con sống cùng với người cha, khi người cha làm thủ tục nhận con mà không liên hệ được với người mẹ thì không cần có ý kiến của người mẹ trong Tờ khai đăng ký nhận cha, mẹ, con.

Nếu có Giấy chứng sinh và giấy tờ tuỳ thân của người mẹ thì phần khai về người mẹ được ghi theo Giấy chứng sinh và giấy tờ tuỳ thân của người mẹ. Nếu không có Giấy chứng sinh và giấy tờ tuỳ thân của người mẹ thì ghi theo thông tin do người cha cung cấp, người cha chịu trách nhiệm về thông tin do mình cung cấp."

Thủ tục bạn cần thực hiện bao gồm các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ xin xác nhận quan hệ cha con và đăng ký khai sinh cho con

- Tờ khai đăng ký khai sinh và Tờ khai đăng ký nhận cha, mẹ, con theo mẫu quy định;

- Giấy chứng sinh hoặc giấy tờ thay Giấy chứng sinh theo quy định như văn bản của người làm chứng xác nhận về việc sinh; nếu không có người làm chứng thì phải có giấy cam đoan về việc sinh; trường hợp khai sinh cho trẻ em bị bỏ rơi phải có biên bản xác nhận việc trẻ bị bỏ rơi do cơ quan có thẩm quyền lập; trường hợp khai sinh cho trẻ em sinh ra do mang thai hộ phải có văn bản chứng minh việc mang thai hộ theo quy định pháp luật;

- Chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ, con theo quy định như: Văn bản của cơ quan y tế, cơ quan giám định hoặc cơ quan khác có thẩm quyền ở trong nước hoặc nước ngoài xác nhận quan hệ cha con, quan hệ mẹ con. Trường hợp không có văn bản này thì phải có thư từ, phim ảnh, băng, đĩa, đồ dùng, vật dụng khác chứng minh mối quan hệ cha con, quan hệ mẹ con và văn bản cam đoan của cha, mẹ về việc trẻ em là con chung của hai người, có ít nhất hai người thân thích của cha, mẹ làm chứng;

- Hộ chiếu, chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân hoặc giấy tờ khác có dán ảnh và thông tin cá nhân do cơ quan có thẩm quyền cấp, còn giá trị sử dụng (sau đây gọi là giấy tờ tùy thân) để chứng minh về nhân thân của bạn.

Bước 2: Nộp hồ sơ tới cơ quan có thẩm quyền

Sau khi chuẩn bị đầy đủ giấy tờ theo bước 1 nêu trên, bạn nộp hồ sơ cho cán bộ tư pháp - hộ tịch của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi con bạn đang cư trú.

Bước 3: Tiếp nhận và xử lý hồ sơ

Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định, nếu thấy việc nhận cha, mẹ, con là đúng và không có tranh chấp, công chức tư pháp - hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người đăng ký nhận cha, mẹ, con ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu.

Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 05 ngày làm việc.

Bước 4: Nhận kết quả

Sau thời gian nêu trên, bạn đến trực tiếp đến Ủy ban nhân dân xã để nhận Giấy khai sinh của con bạn.