1. Cơ sở pháp lý
Luật xây dựng sửa đổi, bổ sung năm 2020
2. Các hành vi cấu thành tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng
Tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng được quy định tại Điều 224 Bộ luật Hình sự 2015 là một tội độc lập thuộc các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng là hành vi của một hoặc nhiều người có chức vụ, quyền hạn trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó, hoặc vì lợi ích cá nhân, tham nhũng, cố ý vi phạm quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng gây thiệt hại cho Nhà nước, tổ chức, cá nhân, gây hậu quả nghiêm trọng.
Các yếu tố cấu thành tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng theo Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
Chủ thể
Tại Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định tuổi chịu trách nhiệm hình sự.
Theo đó, chủ thể tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự. Cụ thể như sau:
- Về độ tuổi: Người phạm tội phải đủ 16 tuổi trở lên vì tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng không thuộc các tội mà tuổi chịu trách nhiệm hình sự có thể từ đủ 14 tuổi trở lên được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017
- Về năng lực trách nhiệm hình sự: Người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự phải có năng lực trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên, chủ thể của tội này phải là những người có chức vụ, quyền hạn trong việc quyết định đầu tư xây dựng; Lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán, điều chỉnh dự toán, nghiệm thu công trình, lựa chọn nhà thầu.
Khách thể
Khách thể của tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng là hành vi xâm phạm chế độ quản lý của Nhà nước đối với lĩnh vực đầu tư xây dựng công trình. Cụ thể, chế độ quản lý này bao gồm các quy định pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật, và quy trình thực hiện nhằm đảm bảo rằng các công trình xây dựng được thực hiện một cách an toàn, chất lượng, và đúng tiến độ. Khi có hành vi vi phạm, các quy định này bị xâm phạm, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như chất lượng công trình không đạt yêu cầu, tiềm ẩn nguy cơ an toàn cho người sử dụng và cộng đồng, hoặc gây thiệt hại về tài sản. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế của các bên liên quan mà còn có thể làm tổn hại đến an toàn công trình, sức khỏe cộng đồng, và uy tín của các cơ quan quản lý nhà nước. Vì vậy, việc xâm phạm chế độ quản lý về đầu tư xây dựng công trình không chỉ là sự vi phạm pháp luật mà còn đe dọa đến sự ổn định và phát triển bền vững của ngành xây dựng và nền kinh tế.
Mặt khách quan
Mặt khách quan của tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng là hành vi sau:
- Quyết định đầu tư xây dựng không đúng quy định của Luật Xây dựng 2014
- Lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán, điều chỉnh dự toán, nghiệm thu công trình sử dụng vốn của Nhà nước trái với quy định của Luật Xây dựng 2014
- Lựa chọn nhà thầu không đủ điều kiện năng lực để thực hiện hoạt động xây dựng
- Dàn xếp, thông đồng làm sai lệch kết quả lập dự án, khảo sát, thiết kế, giám sát thi công, xây dựng công trình
Lưu ý: Các hành vi trên chỉ cấu thành tội phạm nếu gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng trở lên hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm.
Mặt chủ quan
Mặt chủ quan của tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng được thực hiện bởi lỗi cố ý, thể hiện qua sự nhận thức và ý thức của người phạm tội về các hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra từ hành vi của họ. Trong trường hợp này, người phạm tội biết rõ rằng việc vi phạm các quy định về đầu tư và xây dựng có khả năng gây ra thiệt hại lớn về tính mạng, sức khỏe, và tài sản của người khác, cũng như gây tổn thất cho tài sản và lợi ích của Nhà nước. Sự cố ý ở đây không chỉ là việc người phạm tội có ý định thực hiện hành vi vi phạm mà còn bao gồm việc họ nhận thức rõ ràng các rủi ro và hậu quả tiêu cực mà hành vi của họ có thể gây ra. Điều này có nghĩa là người phạm tội không chỉ đơn thuần hành động mà còn có nhận thức đầy đủ về những tác động tiêu cực của hành động đó và chấp nhận những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra. Việc thực hiện hành vi vi phạm với lỗi cố ý chứng tỏ mức độ nghiêm trọng và sự thiếu trách nhiệm trong việc tuân thủ các quy định pháp luật, góp phần làm trầm trọng thêm tình hình và đẩy mạnh mối nguy hiểm đến an toàn công trình và sự ổn định xã hội.
3. Hậu quả của tội phạm vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng
Hậu quả của tội phạm vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng được quy định theo Điều 224 Bộ luật Hình sự 2015, được chia thành các khung hình phạt chính và hình phạt bổ sung:
Khung hình phạt 1:
Hành vi vi phạm: Quyết định đầu tư xây dựng không đúng quy định của Luật Xây dựng 2014 hoặc Luật Xây dựng sửa đổi 2020; lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán, điều chỉnh dự toán, nghiệm thu công trình sử dụng vốn Nhà nước trái quy định; lựa chọn nhà thầu không đủ điều kiện năng lực; dàn xếp, thông đồng làm sai lệch kết quả lập dự án, khảo sát, thiết kế, giám sát thi công.
Mức thiệt hại: Gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm.
Hình phạt: Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Khung hình phạt 2:
Các trường hợp: Vi phạm vì vụ lợi; có tổ chức; sử dụng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.
Hình phạt: Phạt tù từ 03 năm đến 12 năm.
Khung hình phạt 3:
Các trường hợp: Vi phạm gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên.
Hình phạt: Phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
Hình phạt bổ sung:
Có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Có thể bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Hậu quả của tội phạm vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng không chỉ gây thiệt hại lớn về tài chính mà còn làm tổn hại đến an toàn, sức khỏe cộng đồng và môi trường. Những hành vi này, từ việc quyết định đầu tư sai quy định đến việc lựa chọn nhà thầu không đủ năng lực hoặc sử dụng vật liệu xây dựng kém chất lượng, đều có thể dẫn đến các thiệt hại nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng công trình và an toàn xã hội. Sự vi phạm không chỉ làm giảm hiệu quả của các dự án xây dựng mà còn tạo ra những nguy cơ tiềm ẩn về môi trường và sức khỏe, làm suy giảm lòng tin của công chúng vào hệ thống pháp luật và quản lý xây dựng. Do đó, việc xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm và nâng cao ý thức tuân thủ quy định là hết sức cần thiết để bảo đảm sự phát triển bền vững và hiệu quả của ngành xây dựng, đồng thời bảo vệ lợi ích công cộng và môi trường sống.
Tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng không chỉ phản ánh những hành vi phạm pháp trong lĩnh vực xây dựng mà còn có tác động sâu rộng đến an toàn xã hội và môi trường. Những hành vi này, từ việc quyết định đầu tư trái quy định, khởi công khi chưa đủ điều kiện, đến việc lựa chọn nhà thầu không đủ năng lực, đều làm gia tăng nguy cơ gây thiệt hại lớn về tài chính và ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng. Việc xây dựng trong khu vực cấm hoặc không tuân thủ quy hoạch không chỉ gây ra các vấn đề về kỹ thuật mà còn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về an toàn và sức khỏe. Hơn nữa, hành vi sản xuất, sử dụng vật liệu xây dựng gây hại cho sức khỏe cộng đồng, vi phạm quy định về an toàn lao động và môi trường có thể gây tổn hại lâu dài đến môi trường sống và chất lượng cuộc sống của người dân.
Những quy định về tội vi phạm quy định đầu tư công trình xây dựng không chỉ giúp bảo vệ tài sản, sức khỏe và môi trường mà còn góp phần duy trì trật tự pháp lý trong lĩnh vực xây dựng. Các khung hình phạt nghiêm khắc được quy định nhằm răn đe và ngăn chặn các hành vi vi phạm, đảm bảo rằng các dự án xây dựng được thực hiện đúng theo các tiêu chuẩn và quy định pháp luật. Việc xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm không chỉ khẳng định tính nghiêm ngặt của pháp luật mà còn củng cố niềm tin của xã hội vào sự công bằng và minh bạch trong quản lý xây dựng. Đồng thời, việc tăng cường các biện pháp giám sát và kiểm tra sẽ giúp nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của các nhà đầu tư và nhà thầu, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững và hiệu quả của ngành xây dựng.
Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về Tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng mà Công ty Luật Minh Khuê muốn gửi đến quý khách mang tính tham khảo. Bài viết liên quan: Đầu tư công là gì? Đặc điểm, phân loại và vai trò vốn đầu tư công
Nếu quý khách hàng còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.6162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.
Nếu quý khách hàng cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để nhận được thông tin sớm nhất. Xin trân trọng cảm ơn!
