Án lệ số 17/2018/AL về tình tiết “Có tính chất côn đồ” trong tội “Giết người” có đồng phạm

1.Khái quát Án lệ số 17/2018/ AL

Nguồn án lệ: 

Theo quyết định của giám đốc thẩm số 07/2018/HS-GĐT ngày 20 tháng 03 năm 2018 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao về vụ án" Giết người" đôi với bị cáo Nguyễn Văn H, sinh năm 1977, trú tại Thành phố A, thị trấn C, huyện P, tình Thừa Thiên Huế.

- Bị hại: Ông Dương Quang Q

Vị trí nội dung án lệ: 

Đoạn 1 phần" Nhận định của Toà án".

Khái quát nội dung của án lệ:

- Tình huống án lệ: 

Trong vụ án có đồng phạm, chỉ vì mâu thuẫn nhỏ trong sinh hoạt, các đồng phạm đã rủ nhau đánh dằn mặt bị hại. Khi thực hiện tội phạm, người thực hành dùng mã tấu chém liên tiếp vào vùng đầu, mặt, chân, tay của bị hại; Việc bị hại không chết là ngoài ý muốn chủ quan của người thực hành. Người xúi giục không có mặt khi người thực hành thực hiện tội phạm, không biết việc người thực hành sử dụng mã tấu chém vào những vùng trọng yếu trên cơ thể bị hại nhưng đã mặc cho hậu quả xảy ra. 

- Giải pháp pháp lý:

Trường hợp này, người thực hành phải truy cứu trách nhiệm hình sự về tội" Giết người" với tình tiết định khung là" Có tình chất côn đồ. Người xúi giục bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội"Giết người" nhưng không bị áp dụng tình tiết định khung" Có tính chất côn đồ".

Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:

- Tại điểm n khoản 1 điều 93 Bộ luật hình sự 1999 tương ứng tại điểm n khoản 1 điều 123 Bộ luật hình sự 2015

- Khoản 2 điều 93 Bộ luật Hình sự năm 1999 tương ứng tại điểm n khoản 1 điều 123Bộ luật hình sự 2015.

- Khoản 2 điều 93 Bộ luật hình sự năm 1999 tương ứng với khoản 2 điều 123 Bộ luật hình sự 2015.

2. Tình tiết có tính chất côn đồ trong tội giết người có đồng phạm được hiểu như thế nào?

Có tính chất côn đồ là hành động của những tên: 

- Coi thường pháp luật

- Luôn phá rối trật tự trị an

- Sẵn sàng và thích dùng vũ lực để uy hiếp người khác

- Vô cớ hoặc chỉ vì một duyên cớ nhỏ nhặt là đâm chém, thậm chí là giết người, xâm phạm đến tính mạng sức khoẻ, danh dự của người khác.

Tại án lệ số 17/2018/AL có xác định yếu tố được đánh giá là có tính chất côn đồ đó là việc chỉ vì mâu thuẫn nhỏ nhặt trong sinh hoạt với nhau mà tội phạm dã dùng mã tấu chém nhiều nhát vào những vùng trọng yếu trên cơ thể nạn nhân.

Hành vi " có tính chất côn đồ" có những đặc điểm sau đây:

- Thứ nhất, về tính chất mức độ nguy hiểm của yếu tố" côn đồ" được xem xét trong các trường hợp xâm phạm đến sức khoẻ, tính mạng, danh dự người khác, đặc biệt là cố ý gây thương tích và giết người. Theo đó, tính chất " côn đồ' được thể hiện chủ yếu nhất trong hành vi thực hiện tội phạm sẵn sàng dùng vũ lực và thíhc hay dùng vũ lực, cố ý dùng các phương tiện, vũ khí sắc, nhọn nguy hiểm và có tính chất sát thương cao như mã tấu, dao phay, kiếm, súng,... tác động mạnh như đâm, chém, bắn,... vào các vùng trọng yếu của cơ thể như đầu, ngực, lưng, bụng,.. Nhờ vậy,  khả năng gây thương tích cho nạn nhân cao hơn và nguy hiểm hơn nhiều so với cac hành vi thông thường và hậu quả dẫn đến chết người là không thể tránh khỏi. Bằng các phương thức thực hiện tội phạm này, người phạm tội nhanh chóng và dễ dàng đạt mục đích của mình trong sự ghê rợn của nạn nhân.

- Thứ hai, đối tượng thực hiện hành vi có tính chất côn đồ thường là những người coi thường pháp luật, thường xuyên phá rối trật tự trị an. Thực tiễn cho thấy, hầu hết các đối tượng này là những người có trình độ thấp, ít học, thất nghiệp, là thành phần của nhiều tệ nạn xã hội khác. Do đó, những đối tượng này có trình độ và ý thức pháp luật kém, đã có tiền án, tiền sự. Một trong những hành vi phổ biến hiện nay là thích gây sự, hành hung người khác.

- Thứ ba, nguyên nhân để thực hiện hành vi phạm tội được xác định có tính chất côn đồ hay không cũng là yếu tố cần được xem xét. Chỉ cần vì những nguyên nhân nhỏ nhặt, vô cớ hoặc vì những duyên cớ vô lí thì họ đã có thể thực hiện hành vi phạm tội. Những nguyên nhân thường rất đơn giản và nhỏ nhặt cũng dẫn đến những hành vi hành hung. Ví dụ như khinh thường họ, trả thù thay đàn anh, có thái độ vô lễ, hay thậm chí là có tư tưởng chỉ cần thích là đánh.

Ngoài ra, một số yếu tố khách qaun khác có thể được hiểu là tính chất côn đồ như. Sự chuẩn bị, trang bị vũ khí, phương tiện thực hiện tội phạm như mã tấu, dao phay, kiếm,... thể hiện ý chí mong muốn tước đoạt đi sức khoẻ, tính mạng của người khác một cách hung hãn, côn đồ. Động cơ và mục đích thực hiện tội phạm cũng rất vô lý như chỉ để đe doạ, doạ nạt, uy hiếp người khác, bắt người khác phải khuất phục mình,... hay nguy hiểm hơn là muốn tước đoạt đi mạng sống của người khác

Hơn nữa tương quan lực lượng, số lượng người tham gia vụ án này thường rất chênh lệch, chủ yếu là đánh hội đồng từ 3-4 người cùng đánh một người. Ngoài ra, thời gian, địa điểm, không gian tội phạm được thực hiện cũng như thể hiện yếu tố côn đồ trong vụ án hình sự.

3. Một số kiến nghị

Thứ nhất, cần có hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật về côn đồ và có tính chất côn đồ, BLHS quy định nghiêm trị đối với những người côn đồ. Chúng ta nên phân biệt rõ giữa côn đồ và có tính chất côn đồ. Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự " phạm tội có tính chất côn đồ" được quy định tại điểm d khoản 1 điều 52 BLHS 2015 với tình tiết" có tính chất côn đồ' trong tội Giết người theo điểm n khoản 1 điều 123 và tội" Cố ý gây thương tích' theo điểm i khoản 1 điều 134 BLHS năm 2015 là giống nhau về nội dung, bản chất; khi được áp dụng để định tội danh thì không được áp dụng để quyết định hình phạt; trong thực tiễn xét xử áp dụng tình tiết định khung" có tính chất côn đồ" thì không được áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự " phạm tội có tính chất côn đồ".

Thứ hai, đối với việc áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự vừa là tình tiết định khung TNHS ở tội này vừa là tình tiết cấu thành độc lập ở tội khác thì cần có văn bản hướng dẫn áp dụng pháp luật thống nhất. Về mặt hướng dẫn của Ngành Toà án trước đây đã có Công văn số 38/NCPL ngày 06/01/1976 tại hội nghị tổng kết công tác ngành Toà án năm 1995. Truóc thực trạng tội phạm diễn biến phức tạp, văn bản hướng dẫn ban hành đã cũ, bộc lộ nhiều hạn chế, nên trong một số trường hợp áp dụng giải quyết vụ án gặp nhiều khó khẳn, vì vậy khách hàng kiến nghị TANDTC cần hướng dẫn cụ thể hoặc ban hành những án lệ về tội cố ý gây thương tích với tình tiết" có tính chất côn đồ" theo quy định tại điểm n khoản 1 điều 132 BLHS 2015 và tại điểm i khoản 1 điều 134 BLHS 2015 mang tính chuẩn mực trong các hoạt động xét xử của ngành Toà án để áp dụng thống nhất

Dưới đây là nội dung về án lệ số 17/2018/AL/phan-tich-cac-van-de-ve-an-le-so-13-2017-al-ve-hieu-luc-thanh-toan-cua-thu-tin-dung-l-c-trong-truong-hop-hop-dong-mua-ban-hang-hoa-quoc-te-la-co-so-cua-l-c-bi-huy-bo.aspx

 Bài viết trên Luật Minh Khuê đã gửi tới khách hàng chi tiết về vấn đề án lệ số 17/2018/AL về tình tiết có tính chất côn đồ được hiểu như thế nào. Trong bài viết nếu khách hàng có gì thắc mắc có thể liên hệ qua số tổng đài. Hoặc nếu quý khách có bất kỳ vấn đề pháp lý nào chưa rõ hoặc cần sự hỗ trợ về các vấn đề pháp lý khác, công ty Luật Minh Khuê đều sẵn lòng giúp đỡ. Quý khách vui lòng liên hệ với bộ phận luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi thông qua tổng đài điện thoại 24/7, hãy gọi ngay đến số: 1900.6162 hoặc gửi email trực tiếp tới địa chỉ: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ và giải đáp thắc mắc một cách nhanh chóng. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm và theo dõi của quý khách hàng đối với bài viết của Luật Minh Khuê.