Tác giả:: 1. Giới thiệu
Căn cứ vào quy định tại Điều 3 của Luật Thương mại 2005, hoạt động thương mại được xác định là những hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác. Dựa trên khái niệm này, tranh chấp thương mại là sự mâu thuẫn, bất đồng giữa các bên tham gia vào giao dịch thương mại về quyền, nghĩa vụ trong quá trình thực hiện các hoạt động thương mại này. Cụ thể, tranh chấp thương mại có thể bao gồm:
- Mâu thuẫn hợp đồng: Xảy ra khi hai bên không đồng ý về các điều khoản của hợp đồng mua bán hoặc cung ứng dịch vụ.
- Mâu thuẫn về quyền sở hữu: Bao gồm các tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu tài sản, bằng sáng chế, thương hiệu, hoặc quyền lợi sử dụng nhãn hiệu.
- Mâu thuẫn về chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ: Đây là tranh chấp về việc sản phẩm hoặc dịch vụ có đáp ứng được yêu cầu chất lượng, tính an toàn và tính cạnh tranh hay không.
- Mâu thuẫn về thanh toán: Xảy ra khi có sự không đồng ý về việc thanh toán, việc tính toán số tiền phải trả, hoặc việc trễ hạn thanh toán.
- Mâu thuẫn về xúc tiến thương mại: Đây là tranh chấp về việc sử dụng các biện pháp xúc tiến thương mại một cách không công bằng hoặc vi phạm quy định pháp luật.
Những tranh chấp này thường được giải quyết thông qua các phương thức hòa giải, đàm phán, hoặc thông qua hệ thống tư pháp nếu không thể giải quyết bằng cách thương lượng trực tiếp giữa các bên.
2. Các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại
Trong Luật Thương mại năm 2005, quy định về hình thức giải quyết tranh chấp thương mại được thể hiện rõ như sau:
- Thương lượng giữa các bên: Đây là phương pháp giải quyết tranh chấp thông qua việc các bên tự nguyện thương lượng, thỏa thuận để loại bỏ bất đồng mà không cần sự trợ giúp hoặc phán quyết của bên thứ ba nào.
- Hòa giải: Hòa giải là hình thức giải quyết tranh chấp do một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân được các bên thỏa thuận chọn làm trung gian hòa giải. Quá trình hòa giải được điều chỉnh chặt chẽ để đảm bảo tính công bằng và khách quan.
- Giải quyết tại Trọng tài hoặc Toà án: Trong trường hợp không thể giải quyết bằng thương lượng hoặc hòa giải, các bên có thể chọn giải quyết tại Trọng tài hoặc Toà án. Quy trình giải quyết này sẽ tuân theo các quy định của pháp luật về tố tụng dân sự hoặc Luật Trọng tài thương mại.
Những điều khoản cụ thể về giải quyết tranh chấp thương mại được quy định tại Luật Thương mại 2005, cũng như các Nghị định và quy định liên quan khác như sau:
- Thương lượng: Quy định việc tự nguyện thương lượng và đạt được thỏa thuận giữa các bên một cách tự do và bình đẳng.
- Hòa giải: Cụ thể hóa khái niệm và quy trình hòa giải thương mại, bảo đảm tính minh bạch và công bằng.
- Trọng tài: Xác định rõ vai trò và quyền hạn của Trọng tài trong quá trình giải quyết tranh chấp thương mại.
- Toà án: Quy định về thẩm quyền và quy trình giải quyết tranh chấp thương mại tại Toà án, đảm bảo tính công bằng và minh bạch.
- Thời hiệu khởi kiện: Quy định về thời hạn khởi kiện tranh chấp thương mại để đảm bảo tính quyết định và công bằng.
=> Trong giải quyết tranh chấp thương mại, có bốn hình thức chính hiện nay được quy định bởi pháp luật Việt Nam. Dưới đây là các chi tiết về từng hình thức:
- Thương lượng: Đây là phương pháp phổ biến nhất, trong đó hai bên tự nguyện thảo luận và thỏa thuận để giải quyết tranh chấp. Thương lượng thường nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và giữ gìn mối quan hệ hợp tác giữa hai bên. Tuy nhiên, nó có thể không hiệu quả nếu một bên không thiện chí hoặc tranh chấp quá phức tạp.
- Hòa giải: Hòa giải là quá trình giải quyết tranh chấp thông qua sự can thiệp của một bên thứ ba, là hòa giải viên. Hòa giải viên sẽ giúp hai bên trao đổi ý kiến và tìm ra thỏa thuận chung. Hòa giải linh hoạt, đơn giản và chi phí thấp hơn so với trọng tài hoặc kiện tụng.
- Trọng tài: Trọng tài là quá trình giải quyết tranh chấp thông qua việc thành lập một hoặc nhiều trọng tài viên để xét xử và đưa ra phán quyết. Phán quyết của trọng tài có hiệu lực pháp luật và buộc các bên phải thi hành. Tuy nhiên, chi phí trọng tài thường cao hơn so với thương lượng hoặc hòa giải.
- Kiện tụng: Kiện tụng là quá trình giải quyết tranh chấp thông qua việc đưa ra tòa án. Tòa án sẽ xét xử và đưa ra phán quyết, buộc các bên phải chấp hành. Kiện tụng đảm bảo tính công bằng và khách quan, nhưng thường phức tạp và tốn kém.
Việc lựa chọn hình thức giải quyết phù hợp sẽ phụ thuộc vào tính chất và độ phức tạp của tranh chấp, cũng như mong muốn và tình hình cụ thể của các bên liên quan. Theo quy định tại Điều 319 của Luật Thương mại 2005, thời hiệu khởi kiện trong tranh chấp thương mại được xác định như sau:
- Thời hiệu khởi kiện chung: Thời hiệu khởi kiện áp dụng đối với các tranh chấp thương mại là hai năm, được tính từ thời điểm quyền và lợi ích hợp pháp của bên bị xâm phạm.
- Trường hợp ngoại lệ: Nếu sau khi bị khiếu nại, thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics không nhận được thông báo về việc bị kiện tại Trọng tài hoặc Tòa án trong thời hạn chín tháng, tính từ ngày giao hàng, thì thời hiệu khởi kiện có thể được tính lại từ thời điểm này.
Thông thường, thời hiệu khởi kiện là hai năm, nhưng có một số trường hợp đặc biệt được xem xét lại thời gian này để đảm bảo quyền lợi của các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp thương mại.
3. Lựa chọn hình thức giải quyết tranh chấp phù hợp
Việc lựa chọn hình thức giải quyết tranh chấp phù hợp là một quyết định quan trọng, phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là các điều cần xem xét khi lựa chọn hình thức giải quyết tranh chấp:
- Tính chất và mức độ phức tạp của tranh chấp: Nếu tranh chấp đơn giản và ít phức tạp, thì hình thức thương lượng hoặc hòa giải có thể là lựa chọn phù hợp. Tuy nhiên, nếu tranh chấp phức tạp và có nhiều vấn đề pháp lý, có thể cần đến hình thức trọng tài hoặc kiện tụng.
- Mong muốn của các bên: Mong muốn của các bên trong việc giải quyết tranh chấp cũng quan trọng. Nếu các bên mong muốn giữ mối quan hệ tốt đẹp và muốn giải quyết nhanh chóng và hiệu quả, thì thương lượng và hòa giải là lựa chọn phù hợp. Tuy nhiên, nếu một hoặc cả hai bên không thể đạt được thỏa thuận, có thể cần đến trọng tài hoặc kiện tụng.
- Chi phí và thời gian: Thường thì thương lượng và hòa giải là những phương pháp giải quyết tranh chấp chi phí thấp và nhanh chóng nhất. Trong khi đó, trọng tài và kiện tụng có thể tốn kém hơn và mất nhiều thời gian hơn.
- Giá trị tranh chấp: Nếu giá trị tranh chấp lớn và quan trọng, các bên có thể mong muốn sự minh bạch và tính pháp lý cao hơn, do đó có thể cần đến trọng tài hoặc kiện tụng.
- Bảo mật thông tin: Trong những trường hợp cần bảo mật thông tin, như tranh chấp về bí mật thương mại, trọng tài có thể là lựa chọn tốt nhất do quy trình giải quyết diễn ra một cách bí mật và bảo mật.
- Hiệu quả của các hình thức khác: Nếu đã thử các hình thức giải quyết khác mà không thành công, kiện tụng có thể là giải pháp cuối cùng.
Tóm lại, lựa chọn hình thức giải quyết tranh chấp phù hợp phụ thuộc vào một loạt các yếu tố, và việc đánh giá kỹ lưỡng và xem xét cẩn thận các tùy chọn sẽ giúp các bên đạt được kết quả tốt nhất trong quá trình giải quyết tranh chấp.
Quý khách xem thêm bài viết sau: Các vụ tranh chấp thương mại ở Việt Nam và quốc tế kèm ví dụ?
Nếu quý khách hàng đang gặp phải bất kỳ vấn đề pháp lý nào hoặc có câu hỏi cần được giải đáp, xin vui lòng không ngần ngại liên hệ với chúng tôi thông qua Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến qua số hotline 1900.6162. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi sẵn sàng lắng nghe và cung cấp sự tư vấn chuyên nghiệp để giúp quý khách giải quyết mọi vấn đề một cách hiệu quả và đúng luật. Ngoài ra, quý khách hàng cũng có thể gửi yêu cầu chi tiết qua email: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc một cách nhanh chóng. Chúng tôi cam kết đáp ứng mọi yêu cầu của quý khách hàng một cách chu đáo và chất lượng.
