1. Quyền và nghĩa vụ của con dâu khi sống với cha mẹ chồng

Căn cứ theo quy định tại Điều 70, 71 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì quyền và nghĩa vụ của con dâu khi sống chung với mẹ chồng bao gồm những nội dung như sau:

- Được cha mẹ yêu thương, tôn trọng, và thực hiện các quyền, lợi ích hợp pháp về nhân thân và tài sản theo quy định của pháp luật; được học tập và giáo dục; được phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ và đạo đức.

- Con dâu cần yêu quý và kính trọng cha mẹ chồng như một phần không thể thiếu của gia đình. Việc biết ơn những đóng góp, sự chăm sóc và tình cảm của họ là điều rất quan trọng để duy trì mối quan hệ gia đình hòa thuận. Con dâu có bổn phận hiếu thảo và phụng dưỡng cha mẹ chồng như một phần của truyền thống văn hóa gia đình. Điều này bao gồm việc chăm sóc, hỗ trợ và quan tâm đến sức khỏe và tinh thần của cha mẹ chồng. Con dâu cũng có trách nhiệm giữ gìn danh dự và truyền thống tốt đẹp của gia đình. Điều này bao gồm việc thể hiện sự tôn trọng và tuân thủ các giá trị văn hóa, truyền thống và quy định gia đình.

- Công việc gia đình mà con dâu tham gia cần phải được điều chỉnh sao cho phù hợp với khả năng và lứa tuổi của họ, đồng thời không vi phạm các quy định về bảo vệ trẻ em, bao gồm việc đảm bảo an toàn và không gây hại cho sức khỏe của họ. Điều này có thể bao gồm các công việc như làm việc nhà, giúp đỡ trong việc chăm sóc người già hoặc em bé, hoặc tham gia vào các hoạt động hỗ trợ gia đình mà không gây ảnh hưởng đến việc học tập và phát triển của con dâu.

- Con dâu cũng có quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp, nơi cư trú, học tập và phát triển bản thân theo ý muốn và khả năng của mình. Họ cũng có quyền tham gia vào các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội theo nguyện vọng của mình. Tuy nhiên, khi sống chung với cha mẹ, con dâu vẫn có nghĩa vụ tham gia vào các công việc gia đình, lao động, sản xuất và tạo thu nhập nhằm bảo đảm cuộc sống chung của gia đình. Họ cũng cần đóng góp thu nhập vào việc đáp ứng nhu cầu của gia đình, tuân thủ phù hợp với khả năng và tình hình gia đình. Như vậy, quyền tự do và nghĩa vụ tham gia vào các hoạt động gia đình là hai mặt của cùng một đồng xu, phản ánh mối quan hệ tương tác giữa quyền lợi cá nhân và trách nhiệm gia đình.

- Con dâu được hưởng quyền về tài sản tương xứng với công sức đóng góp vào tài sản của gia đình. Điều này có nghĩa là con dâu có quyền được chia phần tài sản của gia đình một cách công bằng và hợp lý dựa trên đóng góp của họ vào việc xây dựng và duy trì tài sản gia đình. Ngoài ra, con dâu cũng có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt là khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu hoặc khuyết tật. Trong trường hợp gia đình có nhiều con, thì các con cần phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, chia sẻ trách nhiệm này một cách công bằng và đồng đều.

2. Con dâu có nghĩa vụ phải đưa tiền cho mẹ chồng sắm Tết không?

Trong Điều 80 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, nếu con dâu hoặc con rể sống chung với cha mẹ chồng và cha mẹ vợ, các bên có các quyền và nghĩa vụ phải tôn trọng, quan tâm, chăm sóc và giúp đỡ nhau theo những quy định tại các Điều 69, 70, 71 và 72 của Luật này.

Theo Khoản 4 của Điều 70 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, trong trường hợp con đã trưởng thành, con có nghĩa vụ đóng góp thu nhập vào việc đáp ứng nhu cầu của gia đình một cách phù hợp với khả năng của mình.

Vì vậy, trong trường hợp con dâu sống chung với cha mẹ chồng, con dâu cần tham gia đóng góp thu nhập của mình vào việc sắm Tết và các hoạt động sinh hoạt chung của gia đình trong dịp Tết. Tuy nhiên, mức độ đóng góp này cần phải phù hợp với khả năng tài chính của con dâu và cũng phải được xem xét theo nguyên tắc công bằng và hợp lý. Điều này có thể được thảo luận và đồng thuận giữa con dâu, cha mẹ chồng và các thành viên trong gia đình. Quy định này thể hiện sự chia sẻ trách nhiệm và góp phần vào việc duy trì sự hòa thuận và hạnh phúc gia đình trong dịp Tết và cả những khoảnh khắc sinh hoạt hàng ngày.

3. Xử phạt với hành vi ép con phải cho tiền tiêu Tết

Thực tế, việc tặng quà Tết cho cha mẹ là một phong tục tốt đẹp của người Việt Nam và theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình, điều này không phải là bắt buộc. Pháp luật cũng không áp dụng hình phạt đối với cha mẹ trong trường hợp ép con phải đưa tiền Tết. Mặc dù không có quy định pháp luật, hành vi này vẫn bị xem là không đẹp, đáng lên án trong cuộc sống hàng ngày. Khi sống chung với cha mẹ, con cái phải đóng góp tiền cho các chi tiêu sinh hoạt gia đình tùy thuộc vào khả năng kinh tế của mình. Điều này đồng nghĩa với việc không ai được phép ép buộc con cái đưa tiền tiêu Tết cho mình. Việc đóng góp tiền để chi tiêu hàng ngày, bao gồm cả trong dịp Tết, là trách nhiệm và nghĩa vụ của con cái khi sống chung với cha mẹ, cũng như là một biểu hiện của lòng hiếu thảo dành cho cha mẹ.

Về hành vi ép con phải đưa tiền, Luật Phòng chống bạo lực gia đình năm 2022 có hiệu lực từ ngày 01/07/2023 xem đây là một dạng bạo lực gia đình nếu:

- Cưỡng ép thành viên gia đình học tập hoặc lao động quá sức, đóng góp tài chính quá khả năng của họ. Hành vi cưỡng ép thành viên gia đình học tập hoặc lao động quá sức, đóng góp tài chính quá khả năng của họ được coi là một dạng bạo lực gia đình. Cưỡng ép thành viên gia đình phải học tập hoặc lao động quá sức có thể gây ra áp lực tinh thần và thể chất, đe dọa đến sức khỏe và sự phát triển của họ. Còn việc đòi hỏi thành viên gia đình đóng góp tài chính quá khả năng của mình cũng có thể tạo ra tình trạng áp đặt, sức ép tài chính không lành mạnh, ảnh hưởng đến tình hình tài chính và sức khỏe tinh thần của họ. Luật Phòng chống bạo lực gia đình nhấn mạnh vào việc bảo vệ quyền lợi và sự tự do của mỗi thành viên trong gia đình, bao gồm quyền được học tập, lao động theo khả năng và đóng góp tài chính một cách hợp lý và có trách nhiệm.

- Kiểm soát tài sản hoặc thu nhập của thành viên gia đình nhằm tạo ra tình trạng lệ thuộc về mặt vật chất, tinh thần hoặc các mặt khác. Khi một thành viên trong gia đình bị kiểm soát tài sản hoặc thu nhập của mình một cách không tự nguyện và không công bằng, họ có thể trở nên lệ thuộc vào người kiểm soát, gây ra sự mất độc lập và tự chủ trong cuộc sống hàng ngày. Điều này có thể làm suy giảm tinh thần và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của họ. Luật Phòng chống bạo lực gia đình cam kết bảo vệ quyền tự do và độc lập của mỗi thành viên trong gia đình, và cung cấp cơ chế pháp lý để đối phó với những hành vi bạo lực như kiểm soát tài sản hoặc thu nhập của thành viên gia đình một cách không công bằng và không tự nguyện.

Tuy nhiên, điều này chỉ áp dụng nếu cha mẹ ép con đóng góp tiền tiêu Tết quá khả năng của con. Hiện tại, Nghị định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực gia đình không nói rõ về mức phạt cho hành vi này, nhưng Điều 58 của Nghị định 144/2021/NĐ-CP chỉ quy định: Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: Chiếm đoạt tài sản riêng của thành viên gia đình; Ép buộc thành viên gia đình lao động quá sức hoặc làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm, tiếp xúc với chất độc hại hoặc làm công việc trái với quy định của pháp luật về lao động; Ép buộc thành viên gia đình đi ăn xin hoặc lang thang kiếm sống.

Ngoài ra, quý bạn đọc có thể tham khảo thêm bài viết: Người từng là bố chồng với con dâu có được kết hôn với nhau không?

Nếu có bất cứ vấn đề pháp lý nào cần hỗ trợ, vui lòng liên hệ tới bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua số điện thoại: 1900.6162 hoặc gửi yêu cầu tới địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn. Trân trọng!