Một số vấn đề về vốn đầu tư công, các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công

Xin chào Công ty Luật Minh Khuê! Em có một câu hỏi cần được tư vấn giải đáp thắc mắc như sau: Em hiện đang vướng mắc về các khái niệm: đầu tư công là gì? Ngân sách nhà nước và các giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công sắp tới. Trong đó em có một thắc mắc không rõ đó là : vốn đầu tư công.

Em muốn Công ty tư vấn cho em là: các nguồn vốn thuộc ngân sách nhà nước như: vốn đầu tư xây dựng cơ bản, vốn chi thường xuyên, vốn chi không thường xuyên,... có phải là vốn đầu tư công hay không ạ ? Em xin chân thành cảm ơn!

Câu hỏi được biên tập từ chuyên mụctư vấn luật doanh nghiệpcủa công ty luật Minh Khuê.

Luật sư tư vấn luật doanh nghiệp gọi:1900.6162

Trả lời:

Chào bạn, Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Bộ phận luật sư tư vấn pháp luật của Công ty Luật Minh Khuê. Nội dung câu hỏi của bạn đã được đội ngũ luật sư của Chúng tôi nghiên cứu và tư vấn cụ thể như sau:

I. Căn cứ pháp lý:

Luật đầu tư công 2019

Luật đấu thầu 2013

Luật ngân sách nhà nước 2015

II. Nội dung phân tích:

Đầu tư công là lĩnh vực được nhà nước và nhân dân đặc biệt quan tâm. Nhờ đầu tư công mà cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội ngày càng hoàn thiện và phát triển, nâng cao đời sống của nhân dân. Tuy nhiên so với yêu cầu và thực trạng phát triển kinh tế xã hội hiện nay đòi hỏi việc thực hiện đầu tư công ngày càng một cao hơn, đảm bảo tính khoa học và hiệu quả.

1. Khái niệm đầu tư

Đầu tư theo nghĩa rộng là sự hy sinh các nguồn lực hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm thi về cho người đầu tư các kết quả nhất định trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra. Nguồn lực có thể là tiền, tài nguyên thiên nhiên, sức lao động và trí tuệ. các kết quả đạt được có thể là sự tăng thêm các tài sản tài chính, tài sản vật chất, tài sản trí tuệ và nguồn lực.

Đầu tư theo nghĩa hẹp chỉ bao gồm những hoạt động sử dụng các nguồn lực ở hiện tại nhằm đem lại cho nền kinh tế- xã hội những kết quả trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã sử dụng để đạt được các kết quả đó.

-> Đầu tư là hoạt động sử dụng các nguồn lực tài chính, nguồn lực vật chất, nguồn lực lao động và trí tuệ để sản xuất, kinh doanh trong một thời gian tương đối dài nhằm thu về lợi nhuận và lợi ích kinh tế xã hội

2. Khái niệm đầu tư công và quản lý đầu tư công

- Đầu tư công: Là hoạt động đầu tư vốn nhà nước vào các chương trình, dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội và đầu tư vào các chương trình, dự án phục vụ phát triển kinh tế- xã hội.

- Quản lý đầu tư công là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực nhà nước đối với các hoạt động xã hội và hành vi hoạt động của con người do các cơ quan trong hệ thống hành pháp và hành chính thực hiện nhằm hỗ trợ các chủ đầu tư, nhà đầu tư thực hiện đúng vai trò, chức năng và nhiệm vụ của người đại diện sở hữu nhà nước trong các dự án để ngăn ngừa các ảnh hưởng tiêu cức của dự án và việc sử dụng vốn nhà nước nhằm tránh thất thoát, lãng phí nguồn vốn của nhà nước. Hay nói cách khác, quản lý đầu tư công là quản lý các dự án, các công trình đầu tư công mà sản phẩm là các công trình công cộng, cơ sở hạ tầng.

3. Vốn nhà nước

Theo quy định tại Khoản 44 Điều 4 Luật đấu thầu năm 2013 định nghĩa như sau:

"Vốn nhà nước bao gồm vốn ngân sách nhà nước; công trái quốc gia, trái phiếu chính phủ, trái phiếu chính quyền địa phương; vốn hỗ trợ phát triển chính thức, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ; vốn từ quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp; vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước; vốn tín dụng do Chính phủ bảo lãnh; vốn vay được bảo đảm bằng tài sản của Nhà nước; vốn đầu tư phát triển của doanh nghiệp nhà nước; giá trị quyền sử dụng đất."

4. Ngân sách nhà nước

Theo quy định tại Điều 1 và Điều 4 Luật ngân sách nhà nước 2015 định nghĩa như sau :

"Điều 1. Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước."

"Điều 4: Ngân sách nhà nước gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa phương. Ngân sách địa phương bao gồm ngân sách của đơn vị hành chính các cấp có Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân"

- Thứ tư, vốn đầu tư công được quy định tại Khoản 22 Điều 4 Luật đầu tư công năm 2019 gồm:

"vốn ngân sách nhà nước, vốn công trái quốc gia, vốn trái phiếu Chính phủ, vốn trái phiếu chính quyền địa phương, vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài, vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước, vốn từ nguồn thu để lại cho đầu tư nhưng chưa đưa vào cân đối ngân sách nhà nước, các khoản vốn vay khác của ngân sách địa phương để đầu tư."

Như vậy:

- Vốn ngân sách nhà nước là số vốn được quy định tại Điều 1, Điều 2 và Điều 4 Luật ngân sách nhà nước

- Vốn nhà nước ngoài ngân sách nhà nước là bao gồm các loại vốn được quy đinh tại Khoản 44 Điều 4 Luật Đấu thầu 2013 (công trái quốc gia, trái phiếu chính phủ, trái phiếu chính quyền địa phương; vốn hỗ trợ phát triển chính thức, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ;vốn từ quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp; vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước; vốn tín dụng do Chính phủ bảo lãnh; vốn vay được bảo đảm bằng tài sản của Nhà nước; vốn đầu tư phát triển của doanh nghiệp nhà nước; giá trị quyền sử dụng đất.) trừ vốn ngân sách nhà nước

6. Một số giái pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công

6.1. Hoàn thiện công tác thu thập và xử lý thông tin

- Công tác thu thập số liệu và xử lý thông tin phục vụ công tác quản lý dự án đầu tư là hết sức quan trọng, nhất là việc cập nhật chính xác và đầy đủ thông tin trong quản lý dự án và trong thời đại thông tin như hiện nay.

- Nâng cao trình độ, kỹ năng thu thập, lựa chọn nguồn thông tin cần thiết để phân tích, tổng hợp phục vụ cho việc lập kế hoạch và sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả.

- Đầu tư trang thiết bị hiện đại phục vụ cho việc thu thập và xử lý thông tin một cách chính xác, kịp thời.

6.2. Lựa chọn địa điểm đầu tư và dự án đầu tư công

Việc lựa chọn địa điểm đầu tư và dự án đầu tư công trình phải căn cứ vào hiệu quả kinh tế, mục tiêu sử dụng và vận hành khai thác nhằm phát huy tối đa hiệu quả của công trình, dự án mang lại cho khu vực đầu tư, nâng cao hiệu quả sử dụng; phải dựa trên căn cứ kháo học và dựa vào các chỉ tiêu kinh tế, chính trị, xã hội và có nhiều phương án để lựa chọn phương án tối ưu nhất.

6.3. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư, phân cấp thẩm định dự án đầu tư công

Thẩm định dự án đầu tư được hiểu là việc xem xét, phân tích, đánh giá dự án đầu tư trên các nội dung cơ bản nhằm giúp cho việc ra quyết định đầu tư. Thẩm định dự án đầu tư được xem như một công cụ quản lý để góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư.

Đẩy mạnh việc phân công, phân cấp trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư công theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, việc thành lập phòng thẩm định của đơn vị mình theo quy định của luật nhằm phục vụ công tác thẩm định, thẩm tra chuyên ngành đối với lĩnh vực được giao quản lý để hạn chế tình trạng các công trình, dự án không đảm bảo chất lượng.

6.4 Tăng cường công tác kêu gọi xã hội hóa

Trng bối cảnh nền kinh tế ngày càng phát triển, nhu cầu vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ngày càng lớn trong khi nguồn ngân sách nhà nước lại có hạn thì việc thu hút, kêu gọi xã hội hóa đầu tư cơ sở hạ tầng là giải pháp quan trọng và rất cần thiết nhằm đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư góp phần xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội theo hướng bền vững.

6.5. Phân kỳ đầu tư

Các công trình đầu tư phát triển có thời gian thực hiện rất dài, vì vậy nhiều công trình bị ứ đọng vốn trong khi một số công trình khác không có vốn để thực hiện. Vì vậy, việc phân kỳ đầu tư đối với các công trình, dự án là rất cần thiết trong một thời gian để sớm đưa công trình vào khai thác sử dụng, phát huy hiệu quả và khắc phục tình trạng thiếu vốn.

6.6. Đổi mới quy trình quản lý và tổ chức thực hiện dự án

Việc đổi mới quy trình quản lý và tổ chức thực hiện dự án là rất quan trọng, vì quy trình quản lý và tổ chức thực hiện dự án đầu tư công trình từ lúc chuẩn bị đầu tư cho đến kết thúc đưa dự án vào khai thác, sử dụng. Hiệu quả của công tác đầu tư phụ thuộc quy trình quản lý dự án, vì vậy quy tringf quản lý phải chi tiết cụ thể cho từng công việc tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thực hiện

6.7. Đẩy mạnh công tác kiểm ta, giám sát quá trình thực hiện dự án đầu tư một cách khoa học, hiệu quả

Công tác kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện dự án phải được thực hiện thường xuyên, liên tục và sát sao bằng các công cụ hiệu quả, nhằm phục vụ cho việc quản lý tiền độ, chất lượng đảm bảo theo đúng yêu cầu và kịp thời phát hiện những tình huống phát sinh để có giải pháp xử lý kịp thời.

Trên đây là ý kiến tư vấn của chúng tôi về câu hỏi của quý khách hàng. Việc đưa ra ý kiến tư vấn nêu trên căn cứ vào các quy định của pháp luật và thông tin do quý khách hàng cung cấp. Mục đích đưa ra nội dung tư vấn này là để các cá nhân, tổ chức tham khảo.

Trường hợp trong nội dung tư vấn có điều gì gây nhầm lẫn, chưa rõ ràng hoặc thông tin nêu trong nội dung tư vấn khiến quý khách chưa hiểu hết vấn đề hoặc/ và có sự vướng ngại, thắc mắc, chúng tôi rất mong nhận được ý kiến phản hồi của quý khách hàng.

Mọi vướng mắc bạn vui lòng trao đổi trực tiếp với bộ phận luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài gọi số: 1900.6162 hoặc gửi qua email:Tư vấn pháp luật dân sự miễn phí qua Emailđể nhận được sự tư vấn, hỗ trợ từ Luật Minh Khuê.

Rất mong nhận được sự hợp tác!

Trân trọng./.

Bộ phận Tư vấn luật Doanh nghiệp.