Chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công

1. Thủ tướng chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công năm 2024

Trong những tháng đầu của năm 2024, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra chỉ đạo quyết liệt để phân bổ và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công. Các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương đã phấn đấu và nỗ lực rất nhiều trong việc này. Đến cuối tháng 02 năm 2024, việc phân bổ chi tiết kế hoạch vốn đầu tư công đã đạt 94,9% kế hoạch, trong khi tỷ lệ giải ngân đạt 9,13%, vượt cao hơn so với cùng kỳ năm 2023 (6,97%). Tuy nhiên, vẫn còn một số vốn lớn chưa được phân bổ chi tiết (khoảng 33 nghìn tỷ đồng) từ 21 bộ, cơ quan trung ương và 43 địa phương. Đặc biệt, có 40 bộ, cơ quan trung ương và 26 địa phương có tỷ lệ giải ngân trong hai tháng đầu năm thấp hơn mức trung bình quốc gia, trong đó có 29 bộ, cơ quan trung ương vẫn chưa thực hiện giải ngân theo kế hoạch cho năm 2024 (tỷ lệ giải ngân 0%).

Trong thời gian tới, dự báo cho tình hình thế giới tiếp tục phức tạp và khó lường. Trong nước, mặc dù có những cơ hội và điều kiện thuận lợi nhưng cũng có nhiều khó khăn và thách thức, đặc biệt là những khó khăn và thách thức còn nhiều hơn. Trong bối cảnh này, việc tăng cường phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công không chỉ cấp bách mà còn có ý nghĩa chiến lược, đó là nhiệm vụ quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, cũng như đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội đã được Trung ương và Quốc hội giao phó cho năm 2024.

2. Nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong phấn đấu giải ngân vốn đầu tư công đạt kết quả cao

Để đạt được mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 với hiệu suất cao nhất, Thủ tướng Chính phủ đã ra lệnh yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng các cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương, và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phải nâng cao trách nhiệm và tập trung chỉ đạo, lãnh đạo, điều hành triển khai thực hiện quyết liệt hơn các nhiệm vụ và giải pháp sau đây theo Công điện 24/QĐ-TTg :

- Tổng kết và thực hiện chặt chẽ các chủ trương và đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước để tăng nhận thức về vai trò của đầu tư công đối với phát triển kinh tế - xã hội. Đặt việc giải ngân vốn đầu tư công là ưu tiên hàng đầu và tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Tất cả các cấp lãnh đạo chịu trách nhiệm trước Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong việc đồng bộ hóa và hiệu quả hóa các nhiệm vụ và giải pháp đã được đề ra trong các văn bản quan trọng như Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 05 tháng 01 năm 2024, Quyết định số 1603/QĐ-TTg ngày 11 tháng 12 năm 2023 và các văn bản khác.

- Các cơ quan trung ương và địa phương cần: Sắp xếp chi tiết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024 đúng theo quy định mà không được trì hoãn. Việc phân bổ kế hoạch vốn cần tập trung vào các mục tiêu quan trọng và không dàn trải, phù hợp với khả năng thực hiện và các quy định về đầu tư công. Cần đề xuất phương án xử lý vốn ngân sách trung ương chưa được phân bổ chi tiết và cập nhật thông tin trên hệ thống quốc gia về đầu tư công; Thực hiện các biện pháp linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả để thúc đẩy thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là đẩy mạnh tiến độ triển khai các dự án trọng điểm như đường cao tốc và các dự án liên vùng. Việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công phải đi đôi với việc bảo đảm chất lượng công trình và tránh lãng phí; Lập kế hoạch giải ngân chi tiết cho từng dự án và tuân thủ nghiêm ngặt kế hoạch giải ngân theo từng tháng, quý. Tập trung vào việc giải quyết các vấn đề như giải phóng mặt bằng, tiến độ thi công và các khó khăn về tài nguyên. Cần tăng cường kiểm tra và giám sát công trình, đẩy nhanh tiến độ và điều chuyển vốn giữa các dự án khi cần thiết; Xử lý mạnh mẽ và kịp thời các vấn đề phát sinh trong quá trình giải ngân vốn đầu tư công theo quy định pháp luật. 

- Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Chủ trì và phối hợp với Bộ Tài chính cùng các cơ quan liên quan để căn cứ vào hướng dẫn tại điểm 5 của Mục II trong Nghị quyết số 28/NQ-CP ngày 05 tháng 3 năm 2024 của Chính phủ, phát động một cuộc rà soát và tổng hợp nhu cầu điều chỉnh kế hoạch vốn ngân sách trung ương năm 2024 mà các bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa thực hiện chi tiết. Kết quả sẽ được trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 3 năm 2024 để thu thập ý kiến trước khi báo cáo cấp có thẩm quyền theo quy định. Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ đứng đầu và phối hợp với Bộ Tài chính cùng các bộ, cơ quan và địa phương liên quan để nhanh chóng rà soát, tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 3 năm 2024 về việc kéo dài thời gian cung cấp vốn ngân sách trung ương cho các dự án đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 theo hướng dẫn tại điểm a của Mục 3 trong Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 15 tháng 02 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ. Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp cùng Bộ Tài chính để theo dõi chặt chẽ tiến độ giải ngân của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Thông tin về việc giải ngân sẽ được báo cáo cho Thủ tướng Chính phủ hàng tháng để đưa ra các biện pháp điều hành linh hoạt, quyết liệt và hiệu quả. Kết quả giải ngân sẽ được công bố công khai trên các cổng thông tin chính thức và được đánh giá tại các phiên họp Chính phủ hàng tháng. 

- Bộ Tài chính: Chỉ đạo Kho bạc Nhà nước thực hiện thanh toán khối lượng hoàn thành kịp thời và đẩy mạnh thanh toán qua dịch vụ công trực tuyến để tiết kiệm thời gian và chi phí cho các chủ đầu tư. Đồng thời, sẽ xử lý các vấn đề về thanh toán và quyết toán một cách kịp thời và hiệu quả. Bộ Tài chính sẽ phối hợp chặt chẽ và kịp thời với Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc rà soát và điều chỉnh kế hoạch vốn ngân sách trung ương năm 2024 theo Quy chế làm việc của Chính phủ. Các Bộ, cơ quan chủ chương trình mục tiêu quốc gia sẽ tham gia rà soát và xử lý các vấn đề liên quan đến giải ngân vốn của 03 Chương trình mục tiêu quốc gia để bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn.

3. Quy định về giải ngân và phân loại vốn đầu tư công 

Pháp luật không cung cấp định nghĩa cụ thể về "giải ngân vốn đầu tư công". Tuy nhiên, có thể hiểu rằng việc giải ngân vốn đầu tư công là quá trình mà các cơ quan kiểm soát và thanh toán vốn đầu tư công tiến hành tạm ứng hoặc thanh toán khối lượng công việc đã hoàn thành của dự án, dựa trên hồ sơ đề xuất từ chủ đầu tư.

Theo quy định tại khoản 22 Điều 4 của Luật Đầu tư công 2019, vốn đầu tư công bao gồm hai loại bao gồm:

- Vốn ngân sách nhà nước: Đây là vốn được thu từ nguồn thuế, lệ phí và các khoản thu khác của nhà nước và được sử dụng để đầu tư vào các dự án công cụ thể.

- Vốn từ các nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước và các đơn vị sự nghiệp công lập: Đây là vốn được huy động từ các nguồn thu khác ngoài ngân sách nhà nước, bao gồm các khoản thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh của các cơ quan nhà nước và các đơn vị sự nghiệp công lập, và được sử dụng để đầu tư theo quy định của pháp luật.

Cả hai loại vốn này đều được sử dụng để thực hiện các dự án đầu tư công nhằm phát triển cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.

Ngoài ra, quý bạn đọc có thể tham khảo thêm bài viết: Đầu tư công là gì? Đặc điểm, phân loại và vai trò vốn đầu tư công.

Nếu có bất cứ vấn đề pháp lý nào cần hỗ trợ, vui lòng liên hệ tới bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua số điện thoại: 1900.6162 hoặc gửi yêu cầu tới địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn. Trân trọng!