Khi nào cá nhân có thể khám chữa bệnh mà không cần có giấy phép hành nghề?

1. Căn cứ pháp lý về giấy phép hành nghề khám chữa bệnh

Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023 quy định về quyền, nghĩa vụ của người bệnh; người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh; cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; chuyên môn kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh; khám bệnh, chữa bệnh bằng y học cổ truyền và kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại; khám bệnh, chữa bệnh nhân đạo, không vì mục đích lợi nhuận; chuyển giao kỹ thuật chuyên môn về khám bệnh, chữa bệnh; áp dụng kỹ thuật mới, phương pháp mới và thử nghiệm lâm sàng; sai sót chuyên môn kỹ thuật; điều kiện bảo đảm hoạt động khám bệnh, chữa bệnh; huy động, điều động nguồn lực phục vụ công tác khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp xảy ra thiên tai, thảm họa, dịch bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A hoặc tình trạng khẩn cấp.

2. Trường hợp cá nhân có thể khám chữa bệnh mà không cần có giấy phép hành nghề

Theo khoản 2 Điều 19 Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023, các đối tượng sau đây được phép khám chữa bệnh mà không cần giấy phép hành nghề:

(1) Học viên, sinh viên, học sinh đang theo học tại các cơ sở đào tạo trong khối ngành sức khỏe, người đang thực hành khám chữa bệnh để cấp giấy phép hành nghề, người đang chờ cấp giấy phép hành nghề, nhưng chỉ được khám chữa bệnh dưới sự giám sát của người có giấy phép hành nghề.

(2) Nhân viên y tế thôn, bản, cô đỡ thôn, bản hoặc nhân viên y tế làm việc tại cơ quan, đơn vị, tổ chức không thành lập cơ sở khám chữa bệnh, chỉ được khám chữa bệnh trong phạm vi hoạt động sau khi hoàn thành chương trình đào tạo theo quy định chuyên môn, nghiệp vụ của Bộ trưởng Bộ Y tế.

(3) Người tham gia khám chữa bệnh trong trường hợp xảy ra thiên tai, thảm họa, dịch bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A hoặc tình trạng khẩn cấp, không phải điều chỉnh hoặc cấp mới giấy phép hành nghề, gồm: Người hành nghề khám chữa bệnh, bao gồm cả người nước ngoài đang hành nghề tại Việt Nam; Người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đã có giấy phép hành nghề do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền của nước ngoài cấp; Học viên, sinh viên, học sinh đang học tại các cơ sở đào tạo trong khối ngành sức khỏe; người đủ điều kiện được cấp giấy phép hành nghề khám chữa bệnh nhưng chưa được cấp giấy phép hành nghề.

(4) Các đối tượng khác tham gia vào quá trình khám chữa bệnh theo quy định của Chính phủ.

(5) Người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đã có giấy phép hành nghề do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền của nước ngoài cấp, được phép khám chữa bệnh nhân đạo theo đợt, hợp tác đào tạo về y khoa có thực hành khám chữa bệnh hoặc chuyển giao kỹ thuật chuyên môn trong khám bệnh, chữa bệnh theo quy định.

Lưu ý: Các đối tượng nêu tại các mục (1), (2), (3), (4) được phép tham gia khám chữa bệnh mà không cần giấy phép hành nghề nhưng phải đáp ứng các điều kiện sau: Có đủ sức khỏe để hành nghề theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế; Không thuộc trường hợp quy định tại Điều 20 Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023.

3. Trách nhiệm của cá nhân khi tham gia khám chữa bệnh không cần giấy phép hành nghề

Khi tham gia khám chữa bệnh không cần giấy phép hành nghề, các cá nhân phải tuân thủ các trách nhiệm sau:

- Thực hiện đúng chuyên môn và phạm vi hoạt động: Cá nhân phải thực hiện khám chữa bệnh trong phạm vi chuyên môn đã được đào tạo và chỉ trong phạm vi hoạt động cho phép theo quy định của Bộ Y tế. Đối với học viên, sinh viên, học sinh và người đang thực hành khám chữa bệnh, phải thực hiện dưới sự giám sát của người có giấy phép hành nghề.

- Đảm bảo sức khỏe: Cá nhân phải có đủ sức khỏe để hành nghề theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế. Nếu sức khỏe không đảm bảo, phải ngừng hoạt động khám chữa bệnh và thông báo cho cơ quan quản lý.

- Tuân thủ quy định pháp luật: Cá nhân phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động khám chữa bệnh, bao gồm cả việc bảo vệ quyền lợi và an toàn cho người bệnh. Không thuộc các trường hợp bị cấm hành nghề theo quy định tại Điều 20 Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023.

- Báo cáo và xử lý sự cố: Trong trường hợp gặp sự cố y khoa hoặc các tình huống khẩn cấp, cá nhân phải báo cáo kịp thời cho cấp trên hoặc cơ quan quản lý có thẩm quyền để được hỗ trợ và giải quyết.

- Đào tạo và nâng cao trình độ: Cá nhân phải tham gia các chương trình đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ theo quy định của Bộ Y tế để nâng cao trình độ và đảm bảo chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh.

- Tuân thủ đạo đức nghề nghiệp: Cá nhân phải tuân thủ các quy định về đạo đức nghề nghiệp trong quá trình hành nghề, đối xử công bằng và tôn trọng quyền lợi của người bệnh.

Việc tuân thủ các trách nhiệm trên sẽ đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình khám chữa bệnh, đồng thời tuân thủ các quy định của pháp luật và đảm bảo quyền lợi của người bệnh.

4. Ưu điểm và hạn chế của những người khám chữa bệnh không có giấy phép hành nghề

Việc cho phép những người không có giấy phép hành nghề tham gia vào quá trình khám chữa bệnh có cả ưu điểm và hạn chế. Dưới đây là một số điểm nổi bật:

- Ưu điểm của những người khám chữa bệnh không có giấy phép hành nghề:

+ Tăng cường lực lượng y tế: Giúp giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực y tế, đặc biệt trong các trường hợp khẩn cấp, thiên tai, thảm họa hoặc dịch bệnh lớn. Tăng cường khả năng phục vụ tại các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, nơi nhân lực y tế còn hạn chế.

+ Thực hành và nâng cao kỹ năng: Học viên, sinh viên y khoa có cơ hội thực hành, áp dụng kiến thức lý thuyết vào thực tế, nâng cao kỹ năng chuyên môn dưới sự giám sát của người có giấy phép hành nghề. Cung cấp trải nghiệm thực tế quan trọng cho việc chuẩn bị cấp giấy phép hành nghề sau này.

+ Tiết kiệm chi phí và thời gian: Giảm bớt áp lực về chi phí và thời gian đào tạo lâu dài, khi mà các nhân viên y tế chưa có giấy phép hành nghề có thể tham gia vào quá trình khám chữa bệnh ngay lập tức.

- Hạn chế của những người khám chữa bệnh không có giấy phép hành nghề:

+ Rủi ro về chất lượng và an toàn: Người chưa có giấy phép hành nghề có thể thiếu kinh nghiệm và kiến thức đầy đủ, dẫn đến nguy cơ sai sót y khoa cao hơn, ảnh hưởng đến sức khỏe và an toàn của người bệnh. Cần sự giám sát chặt chẽ từ người có giấy phép hành nghề, tăng khối lượng công việc cho người giám sát.

+ Hạn chế trong phạm vi hoạt động: Các cá nhân này chỉ được phép hành nghề trong phạm vi hạn chế và phải tuân theo quy định giám sát, không thể hoạt động độc lập hoàn toàn. Hạn chế khả năng đáp ứng đầy đủ nhu cầu khám chữa bệnh của người dân trong một số trường hợp.

+ Khó khăn trong quản lý và giám sát: Cần thiết lập các cơ chế giám sát, kiểm tra chặt chẽ để đảm bảo chất lượng dịch vụ y tế, điều này đòi hỏi nguồn lực và thời gian đáng kể. Khó khăn trong việc kiểm soát chất lượng và hiệu quả của việc thực hành, đặc biệt khi số lượng người tham gia đông.

+ Tâm lý và niềm tin của người bệnh: Người bệnh có thể cảm thấy không an tâm hoặc thiếu tin tưởng khi được khám chữa bệnh bởi những người chưa có giấy phép hành nghề. Tạo áp lực tâm lý cho người thực hành, ảnh hưởng đến hiệu quả và chất lượng dịch vụ.

Nhìn chung, việc cho phép những người không có giấy phép hành nghề tham gia vào quá trình khám chữa bệnh cần được quản lý và giám sát chặt chẽ để tận dụng tối đa các ưu điểm và giảm thiểu các hạn chế, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người bệnh.

Ngoài ra, quý bạn đọc có thể tham khảo thêm bài viết Thủ tục cấp lại giấy phép hành nghề khám chữa bệnh diễn ra thế nào? Nếu có bất cứ vấn đề pháp lý nào cần hỗ trợ, vui lòng liên hệ tới bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua số điện thoại: 1900.6162 hoặc gửi yêu cầu trực tiếp tới địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn. Trân trọng!