Mục lục bài viết
1. Giới thiệu chung về phí sử dụng đường bộ:
Pháp luật hiện tại không định nghĩa cụ thể khái niệm "phí đường bộ", mà chỉ có quy định về "phí sử dụng đường bộ" trong Nghị định 90/2023/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 01/02/2024. Phí đường bộ có thể được hiểu là khoản tiền mà các chủ phương tiện giao thông đường bộ phải nộp nhằm mục đích bảo trì và nâng cấp cơ sở hạ tầng giao thông như đường bộ, cầu, và phà. Mức phí này được thu theo năm hoặc theo thời hạn đăng kiểm của phương tiện. Các chủ xe có trách nhiệm nộp phí này cho cơ quan nhà nước theo quy định hiện hành.
2. Nguyên tắc chung về thu phí sử dụng đường bộ
Theo khoản 2 Điều 4 của Thông tư 45/2021/TT-BGTVT, trạm thu phí đường bộ phải hoạt động theo những nguyên tắc cụ thể nhằm đảm bảo tính công khai và minh bạch trong quá trình thu phí. Cụ thể, các trạm thu phí phải thực hiện công khai mọi thông tin liên quan đến hoạt động thu phí, bao gồm cả mức phí và các chi tiết về dịch vụ mà người dùng đang phải trả. Điều này nhằm tạo điều kiện cho người sử dụng phương tiện giao thông có thể nắm bắt thông tin một cách rõ ràng và dễ dàng.
Bên cạnh đó, trạm thu phí cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo mật thông tin cá nhân của người sử dụng. Việc bảo vệ thông tin cá nhân là một yếu tố quan trọng, và các trạm thu phí phải đảm bảo rằng thông tin cá nhân của người sử dụng không bị lộ ra ngoài. Thông tin chỉ được cung cấp cho bên thứ ba khi có sự đồng ý rõ ràng của người sử dụng hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi của người sử dụng, đồng thời đảm bảo rằng mọi thông tin cá nhân được xử lý và quản lý một cách an toàn và hợp pháp.
3. Mức thu phí sử dụng đường bộ từ 01/02/2024 mới nhất
Ngày 13/12/2023, Chính phủ đã ban hành Nghị định 90/2023/NĐ-CP quy định về mức thu, chế độ thu, nộp, miễn, quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ. Nghị định này quy định cụ thể các mức thu phí đối với các loại phương tiện giao thông đường bộ, như được trình bày trong Điều 5 và Phụ lục I kèm theo. Cụ thể, mức thu phí sử dụng đường bộ được phân loại theo loại xe và khối lượng toàn bộ của xe.
Đối với xe cơ giới, mức phí được phân chia như sau:
- Xe chở người dưới 10 chỗ đăng ký cá nhân hoặc hộ kinh doanh phải nộp 130.000 đồng/tháng.
- Xe chở người dưới 10 chỗ (không phải xe kinh doanh), xe tải và xe ô tô chuyên dùng có khối lượng dưới 4 tấn, xe buýt vận tải hành khách công cộng, xe chở hàng và xe chở người 4 bánh gắn động cơ có mức phí là 180.000 đồng/tháng.
- Xe chở người từ 10 đến dưới 25 chỗ, xe tải và xe ô tô chuyên dùng có khối lượng từ 4 tấn đến dưới 8.5 tấn có mức phí 270.000 đồng/tháng.
- Xe chở người từ 25 đến dưới 40 chỗ, xe tải và xe ô tô chuyên dùng có khối lượng từ 8.5 tấn đến dưới 13 tấn có mức phí 390.000 đồng/tháng.
- Xe chở người từ 40 chỗ trở lên, xe tải và xe ô tô chuyên dùng có khối lượng từ 13 tấn đến dưới 19 tấn, xe đầu kéo có mức phí là 590.000 đồng/tháng.
- Xe tải và xe ô tô chuyên dùng có khối lượng từ 19 tấn đến dưới 27 tấn, xe đầu kéo có mức phí 720.000 đồng/tháng.
- Xe tải và xe ô tô chuyên dùng có khối lượng từ 27 tấn trở lên, xe đầu kéo từ 27 tấn đến dưới 40 tấn có mức phí 1.040.000 đồng/tháng.
- Xe đầu kéo có khối lượng bản thân cộng với khối lượng kéo theo từ 40 tấn trở lên có mức phí 1.430.000 đồng/tháng.
Mức thu phí sẽ được giảm theo thời gian sử dụng, cụ thể là mức thu của tháng thứ hai trong năm thứ hai (từ tháng thứ 13 đến tháng thứ 24) bằng 92% mức phí của một tháng, và mức thu của tháng thứ ba trong năm thứ ba (từ tháng thứ 25 đến tháng thứ 36) bằng 85% mức phí của một tháng.
Đối với xe của lực lượng quốc phòng, mức thu phí là 1.000.000 đồng/năm cho xe ô tô con quân sự và 1.500.000 đồng/năm cho xe ô tô vận tải quân sự. Đối với xe của lực lượng công an, mức thu là 1.000.000 đồng/năm cho xe dưới 7 chỗ và 1.500.000 đồng/năm cho xe từ 7 chỗ trở lên, xe khách, xe vận tải, và xe ô tô chuyên dùng.
Lưu ý, nếu số tiền phí phải nộp là số lẻ, tổ chức thu phí sẽ làm tròn số theo nguyên tắc: số tiền phí lẻ dưới 500 đồng được làm tròn xuống, còn số tiền phí lẻ từ 500 đồng đến dưới 1.000 đồng được làm tròn lên 1.000 đồng.
4. Thủ tục nộp phí sử dụng đường bộ
Căn cứ theo Điều 6 của Nghị định 90/2023/NĐ-CP, hướng dẫn việc tính và nộp phí sử dụng đường bộ từ ngày 01/02/2024, các quy định chi tiết như sau:
(1) Đối với xe ô tô của các tổ chức, cá nhân đăng ký tại Việt Nam (trừ xe ô tô của lực lượng quốc phòng và công an):
+ Tính phí cho xe ô tô kiểm định lần đầu: Phí sử dụng đường bộ được tính từ ngày phương tiện được cấp Giấy chứng nhận kiểm định. Trong trường hợp xe ô tô được cải tạo, chuyển đổi công năng, hoặc chuyển đổi sở hữu giữa các tổ chức và cá nhân (hoặc ngược lại), mức thu phí sẽ được tính từ ngày chuyển đổi công năng hoặc chuyển đổi sở hữu theo Giấy chứng nhận đăng ký mới của xe ô tô.
+ Phí sử dụng đường bộ theo năm, tháng hoặc chu kỳ kiểm định:
- Theo chu kỳ kiểm định:
- Đối với xe ô tô có chu kỳ kiểm định từ 01 năm trở xuống, chủ phương tiện phải nộp phí sử dụng đường bộ cho cả chu kỳ kiểm định và sẽ được cấp Tem nộp phí tương ứng với thời gian nộp phí.
- Đối với xe ô tô có chu kỳ kiểm định trên 01 năm (18 tháng, 24 tháng, hoặc 36 tháng), chủ phương tiện có thể chọn nộp phí theo năm (12 tháng) hoặc cho cả chu kỳ kiểm định (18 tháng, 24 tháng, hoặc 36 tháng).
- Nếu nộp phí theo chu kỳ kiểm định, đơn vị đăng kiểm sẽ cấp Tem nộp phí tương ứng với chu kỳ kiểm định. Khi hết thời hạn nộp phí (theo chu kỳ kiểm định), chủ phương tiện phải đến đơn vị đăng kiểm để kiểm định và nộp phí cho chu kỳ kiểm định tiếp theo.
- Nếu nộp phí theo năm, đơn vị đăng kiểm sẽ cấp Tem nộp phí tương ứng với thời gian nộp phí 12 tháng. Khi hết thời hạn nộp phí (12 tháng), chủ phương tiện phải đến đơn vị đăng kiểm để nộp phí và được cấp Tem nộp phí sử dụng đường bộ cho thời gian tiếp theo (12 tháng hoặc thời gian còn lại của chu kỳ kiểm định).
- Nếu chủ phương tiện đến kiểm định sớm hoặc muộn hơn thời gian quy định theo chu kỳ kiểm định, đơn vị đăng kiểm sẽ tính tiền phí sử dụng đường bộ nối tiếp từ thời điểm cuối của khoảng thời gian đã nộp phí lần trước đến hết chu kỳ kiểm định tiếp theo. Trong trường hợp thời gian tính phí không tròn tháng, phí phải nộp sẽ được tính bằng số ngày lẻ chia cho 30 ngày nhân với mức phí của 01 tháng.
- Nếu chủ phương tiện chưa nộp phí sử dụng đường bộ của các chu kỳ kiểm định trước, ngoài việc nộp phí cho chu kỳ tiếp theo, chủ phương tiện còn phải nộp số phí chưa nộp của chu kỳ trước. Đơn vị đăng kiểm sẽ truy thu số phí phải nộp của chu kỳ trước theo mức thu phí của 01 tháng nhân với thời gian nộp chậm.
- Trong trường hợp chủ phương tiện muốn nộp phí sử dụng đường bộ cho thời gian dài hơn chu kỳ kiểm định, đơn vị đăng kiểm sẽ thu phí và cấp Tem nộp phí tương ứng với thời gian nộp phí.
- Đối với xe ô tô bị tịch thu, bị thu hồi bởi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, xe ô tô của các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập (mang biển kiểm soát màu xanh), xe ô tô của lực lượng quốc phòng, công an thanh lý, hoặc xe ô tô thế chấp bị tổ chức tín dụng thu hồi mà không kiểm định để lưu hành, chủ mới của phương tiện chỉ phải nộp phí từ thời điểm xe đi kiểm định để lưu hành. Khi kiểm định lưu hành, chủ phương tiện phải xuất trình các giấy tờ liên quan như: Quyết định tịch thu hoặc thu hồi, quyết định thu hồi tài sản thế chấp, quyết định cho phép thanh lý tài sản, hoặc biên bản hợp đồng mua tài sản thanh lý.
- Trong trường hợp xe bán thanh lý đã nộp phí qua thời điểm đi kiểm định lại, chủ phương tiện sẽ nộp phí tính từ thời điểm nối tiếp của kỳ hạn đã nộp phí của chu kỳ trước.
+ Nộp phí theo năm dương lịch: Các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có nhu cầu nộp phí sử dụng đường bộ theo năm dương lịch phải gửi thông báo bằng văn bản (lần đầu hoặc khi có sự thay đổi về phương tiện) đến đơn vị đăng kiểm và thực hiện nộp phí theo năm dương lịch cho các phương tiện của mình. Trước ngày 01/01 của năm tiếp theo, chủ phương tiện phải đến đơn vị đăng kiểm để nộp phí cho năm tiếp theo. Đơn vị đăng kiểm sẽ cấp Tem nộp phí tương ứng với thời gian nộp phí.
+ Nộp phí theo tháng: Doanh nghiệp có số phí sử dụng đường bộ từ 30 triệu đồng/tháng trở lên có thể nộp phí theo tháng. Doanh nghiệp phải gửi văn bản thông báo (lần đầu hoặc khi có sự thay đổi) đến đơn vị đăng kiểm và thực hiện nộp phí cho các phương tiện của mình. Hàng tháng, trước ngày 01 của tháng tiếp theo, doanh nghiệp phải đến đơn vị đăng kiểm để nộp phí sử dụng đường bộ cho tháng tiếp theo. Đơn vị đăng kiểm sẽ cấp Tem nộp phí tương ứng với thời gian nộp phí.
(2) Đối với xe ô tô của lực lượng quốc phòng, công an: Phí sử dụng đường bộ sẽ được nộp theo năm với mức thu quy định tại Điểm 2 và Điểm 3 của Phụ lục I kèm theo Nghị định 90/2023/NĐ-CP.
(3) Khi thu phí sử dụng đường bộ: Tổ chức thu phí phải lập và cấp biên lai thu phí cho người nộp phí theo quy định tại Nghị định 123/2020/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn thực hiện của Bộ Tài chính.
5. Ý nghĩa và tác động của việc điều chỉnh mức thu phí
Việc điều chỉnh mức thu phí sử dụng đường bộ có ý nghĩa và tác động sâu rộng đến nhiều lĩnh vực, bao gồm quản lý giao thông, phát triển cơ sở hạ tầng, và kinh tế xã hội. Dưới đây là một số ý nghĩa và tác động chính của việc điều chỉnh này:
Ý Nghĩa Của Việc Điều Chỉnh Mức Thu Phí Sử Dụng Đường Bộ
- Tăng Cường Tài Chính Cho Bảo Trì Và Nâng Cấp Cơ Sở Hạ Tầng: Mức thu phí cao hơn giúp tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước, từ đó cung cấp kinh phí cần thiết để bảo trì, nâng cấp và mở rộng cơ sở hạ tầng giao thông. Điều này giúp cải thiện chất lượng đường bộ, cầu, phà, và các công trình giao thông khác, làm tăng an toàn và hiệu quả lưu thông.
- Khuyến Khích Sử Dụng Phương Tiện Giao Thông Công Cộng: Việc điều chỉnh mức phí có thể tạo ra động lực cho người dân và doanh nghiệp chuyển từ việc sử dụng phương tiện cá nhân sang phương tiện giao thông công cộng, giúp giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.
- Cải Thiện Quản Lý Giao Thông: Phí đường bộ là một công cụ quan trọng để điều tiết lưu lượng giao thông, đặc biệt trong các khu vực đông đúc. Điều chỉnh mức thu phí có thể giúp kiểm soát lượng xe lưu thông và giảm áp lực lên các tuyến đường chính.
- Đảm Bảo Công Bằng Và Đúng Mức: Điều chỉnh mức phí giúp phản ánh chính xác hơn chi phí sử dụng đường bộ của từng loại phương tiện. Việc phân loại phí dựa trên kích thước và khối lượng của xe giúp đảm bảo sự công bằng trong việc đóng góp chi phí bảo trì đường bộ.
Tác Động Của Việc Điều Chỉnh Mức Thu Phí Sử Dụng Đường Bộ
- Tác Động Đến Doanh Nghiệp: Doanh nghiệp vận tải và các công ty sử dụng xe tải có thể phải đối mặt với chi phí cao hơn nếu mức phí tăng. Điều này có thể làm tăng chi phí hoạt động và ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa và dịch vụ. Doanh nghiệp có thể cần điều chỉnh chiến lược vận tải hoặc tăng cường hiệu quả hoạt động để giảm thiểu tác động.
- Tác Động Đến Người Dân: Người sử dụng phương tiện cá nhân có thể phải chịu mức phí cao hơn, điều này có thể ảnh hưởng đến ngân sách gia đình. Tuy nhiên, việc cải thiện cơ sở hạ tầng và giảm ùn tắc giao thông có thể mang lại lợi ích lâu dài cho người dân.
- Tác Động Đến Môi Trường: Một mức phí hợp lý và được điều chỉnh đúng mức có thể giảm số lượng xe lưu thông, từ đó giảm khí thải và ô nhiễm môi trường. Điều này hỗ trợ các mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
- Tác Động Đến Chính Sách Giao Thông: Việc điều chỉnh mức phí có thể ảnh hưởng đến các chính sách giao thông của nhà nước, đặc biệt là các chiến lược nhằm giảm ùn tắc và phát triển các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến các quyết định về đầu tư và phát triển hạ tầng giao thông trong tương lai.
- Tác Động Đến Tăng Cường Nền Kinh Tế: Đầu tư vào cơ sở hạ tầng giao thông không chỉ cải thiện chất lượng đường bộ mà còn thúc đẩy nền kinh tế bằng cách tạo ra nhiều cơ hội việc làm và nâng cao khả năng kết nối giữa các khu vực.
Tóm lại, việc điều chỉnh mức thu phí sử dụng đường bộ không chỉ giúp tăng cường nguồn lực tài chính cho việc bảo trì và phát triển hạ tầng giao thông mà còn có những tác động đáng kể đến doanh nghiệp, người dân, môi trường và chính sách giao thông. Điều quan trọng là các điều chỉnh cần phải được thực hiện một cách hợp lý, công bằng và hiệu quả để đạt được các mục tiêu đề ra.
Xem thêm bài viết: Nội dung và chính sách mới về mức thu, chế độ thu, nộp, miễn, quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ theo Thông tư 70/2021/TT-BGTVT
Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn.