Nhà nước còn tổ chức thư viện dưới dạng nào ngoài mô hình công lập?

Theo quy định tại khoản 2 Điều 9 của Luật Thư viện 2019, việc tổ chức thư viện không chỉ dừng lại ở một mô hình duy nhất mà còn mở rộng ra nhiều phương thức khác nhau, tạo điều kiện cho sự đa dạng và phong phú trong hoạt động thư viện tại Việt Nam.

Trong đó, mô hình thư viện công lập là một trong những mô hình quan trọng, được Nhà nước đầu tư và bảo đảm điều kiện hoạt động. Thư viện công lập này có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ thông tin cho cộng đồng, đồng thời là nơi lưu trữ và bảo quản di sản văn hóa tri thức của đất nước.

Tuy nhiên, theo quy định của luật, còn có mô hình thư viện ngoài công lập, được tổ chức và vận hành bởi các tổ chức, cá nhân trong nước hoặc từ nước ngoài, thậm chí có thể là cộng đồng dân cư. Điều này tạo điều kiện cho sự phát triển đa dạng của hệ thống thư viện, không chỉ dừng lại ở những tổ chức chính thống mà còn mở cửa cho sự tham gia của các cá nhân, tổ chức phi lợi nhuận hoặc doanh nghiệp.

Mô hình này thể hiện sự linh hoạt và đổi mới trong quản lý và vận hành thư viện, khi chúng không chỉ phụ thuộc vào nguồn lực từ ngân sách nhà nước mà còn có thể tự chủ về tài chính và hoạt động theo mô hình doanh nghiệp. Điều này giúp thư viện có thêm nguồn lực và động lực để phát triển, cung cấp các dịch vụ thông tin và văn hóa hiệu quả hơn cho cộng đồng.

Việc mở rộng mô hình tổ chức thư viện không chỉ là sự thú vị trong lĩnh vực quản lý văn hóa và thông tin mà còn là bước đi quan trọng trong việc phát triển văn hóa đọc và kiến thức ở Việt Nam. Điều này thể hiện tinh thần đổi mới và sáng tạo trong việc xây dựng và phát triển các cơ sở hạ tầng văn hóa, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và sự phát triển bền vững của xã hội.

 

Chính sách của Nhà nước về phát triển sự nghiệp thư viện, như quy định tại Điều 5 của Luật Thư viện 2019, đã tạo ra một cơ sở vững chắc cho việc nâng cao vai trò và giá trị của hệ thống thư viện trong việc cung cấp dịch vụ thông tin và văn hóa cho cộng đồng. Theo quy định này, Nhà nước cam kết đầu tư vào các thư viện công lập những nguồn lực cần thiết để thúc đẩy sự phát triển toàn diện của ngành thư viện, đồng thời giữ cho hệ thống thư viện luôn hiện đại và phục vụ tốt nhất cho nhu cầu thông tin của cộng đồng.

Trong số những nội dung cụ thể mà Nhà nước đầu tư cho các thư viện công lập, ưu tiên hàng đầu được dành cho Thư viện Quốc gia Việt Nam cùng các thư viện cấp tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương, đặc biệt là những thư viện có vai trò quan trọng. Điều này nhấn mạnh sự quan trọng của vai trò lãnh đạo và phục vụ thông tin của những thư viện này trong cả nước.

Việc hiện đại hóa thư viện, xây dựng thư viện số và tài nguyên thông tin dùng chung là một ưu tiên quan trọng, nhằm tạo ra môi trường thuận lợi cho việc truy cập thông tin và kiến thức của công dân. Việc liên thông thư viện cả trong nước và nước ngoài cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường trao đổi thông tin, nâng cao chất lượng dịch vụ thư viện.

Ngoài ra, việc sưu tầm, bảo quản và phát huy giá trị của tài liệu cổ, quý hiếm cũng như các bộ sưu tập tài liệu có giá trị đặc biệt là một phần không thể thiếu trong chính sách này. Điều này giúp bảo tồn di sản văn hóa, lịch sử và khoa học của đất nước, đồng thời tạo điều kiện cho người dân tiếp cận và nghiên cứu về những giai thoại và thành tựu của dân tộc.

Một điểm đáng chú ý khác là việc tổ chức dịch vụ thư viện lưu động, luân chuyển tài nguyên thông tin đến các vùng biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số và các vùng kinh tế-xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn. Điều này thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc đảm bảo mọi người dân có cơ hội tiếp cận thông tin và kiến thức, bất kể vị trí địa lý hay điều kiện kinh tế-xã hội.

Cuối cùng, việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực và phát triển nguồn nhân lực thư viện cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt. Điều này đảm bảo rằng người lao động trong lĩnh vực thư viện được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng để đáp ứng với các yêu cầu và thách thức của công việc.

Tóm lại, chính sách của Nhà nước về phát triển sự nghiệp thư viện không chỉ là sự cam kết mạnh mẽ đối với vai trò của thư viện trong xã hội mà còn là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng một hệ thống thư viện hiện đại, phục vụ tốt nhất cho nhu cầu thông tin và văn hóa của toàn bộ cộng đồng.

 

Điều 3 của Nghị định 93/2020/NĐ-CP đã xác định rõ các tiêu chí để xác định thư viện công lập có vai trò quan trọng, từ đó Nhà nước có thể ưu tiên đầu tư vào những thư viện này. Các tiêu chí này được thiết lập nhằm đảm bảo rằng các thư viện này có đủ năng lực và điều kiện để thực hiện nhiệm vụ của mình một cách hiệu quả và phù hợp với yêu cầu của cộng đồng người sử dụng.

Một trong những tiêu chí quan trọng nhất là việc thúc đẩy sự liên kết, chia sẻ tài nguyên thông tin giữa các thư viện. Điều này đòi hỏi các thư viện không chỉ có khả năng tự mình vận hành mà còn phải có khả năng hợp tác, liên kết với các đối tác khác trong cùng lĩnh vực, ngành hoặc vùng miền. Việc triển khai kết nối này giúp tối ưu hóa nguồn lực và tạo ra một môi trường thông tin phong phú và đa dạng hơn cho người sử dụng

Đồng thời, về cơ sở vật chất và công nghệ, các thư viện công lập cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn cao về hạ tầng và thiết bị. Điều này bao gồm việc có đủ lượng sách và tài liệu số đáp ứng nhu cầu của người sử dụng, sử dụng các phần mềm tiên tiến trong quản lý và cung cấp dịch vụ thông tin, cũng như cung cấp không gian đọc thân thiện và an toàn cho người sử dụng.

Không chỉ dừng lại ở cung cấp tài liệu và không gian đọc, mà các thư viện còn phải chú trọng đến việc đảm bảo nguồn nhân lực có trình độ và kỹ năng phù hợp. Điều này đòi hỏi người làm công tác thư viện phải có kiến thức chuyên môn vững chắc và khả năng sử dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của mình.

Về hiệu quả hoạt động, các thư viện công lập cần phải đáp ứng các chỉ tiêu về số lượng người sử dụng, lượt truy cập trực tuyến và dịch vụ được cung cấp. Đồng thời, việc tổ chức các sự kiện chuyên đề và chia sẻ kiến thức cũng là một phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng hoạt động của thư viện.

Việc đánh giá vai trò của một thư viện công lập không chỉ dừng lại ở việc đo lường số lượng sách mà thư viện này sở hữu. Mặc dù việc có hơn 300.000 bản sách có thể được coi là một dấu hiệu tích cực, tuy nhiên, để được xem xét là một thư viện có vai trò quan trọng và được Nhà nước ưu tiên đầu tư, các tiêu chí khác cũng cần được xem xét và đánh giá kỹ lưỡng.

Một trong những yếu tố chính đó là khả năng thực hiện các nhiệm vụ quy định tại các điều 25, 26, 27, 28 của Nghị định 93/2020/NĐ-CP. Điều này bao gồm việc chia sẻ và khai thác tài nguyên thông tin dùng chung giữa các thư viện, triển khai kết nối và hợp tác với các thư viện khác trong cùng lĩnh vực, ngành hoặc vùng miền. Việc thực hiện những nhiệm vụ này không chỉ yêu cầu sự cộng tác mà còn đòi hỏi sự tổ chức và quản lý hiệu quả từ phía thư viện.

Tiếp theo, cơ sở vật chất và công nghệ cũng là một yếu tố quan trọng khác. Một thư viện công lập cần phải có không chỉ một lượng sách đủ lớn mà còn cần phải có cơ sở vật chất và tiện ích hiện đại để phục vụ người sử dụng. Điều này bao gồm việc có hệ thống máy tính, phần mềm quản lý thư viện tiên tiến, cũng như không gian đọc thoải mái và thân thiện.

Không chỉ là cung cấp tài liệu và không gian đọc, mà còn là việc đảm bảo người làm công tác thư viện đủ trình độ và năng lực để phục vụ người dùng. Điều này đặc biệt quan trọng với việc phải có những người có kiến thức và kỹ năng chuyên môn về thông tin - thư viện, cũng như có khả năng sử dụng công nghệ thông tin trong công việc của họ.

Cuối cùng, hiệu quả hoạt động của thư viện cũng là một yếu tố không thể bỏ qua. Mặc dù có một lượng sách lớn, nhưng nếu không có sự sử dụng và tương tác từ phía người dùng, thì vai trò của thư viện sẽ không thực sự được khẳng định. Do đó, việc có một kế hoạch hoạt động hiệu quả, thu hút người dùng và cung cấp các dịch vụ đa dạng và phù hợp là rất quan trọng.

Tóm lại, việc đánh giá vai trò của một thư viện công lập không chỉ dựa vào số lượng sách mà còn phải xem xét và đánh giá các tiêu chí khác như khả năng tổ chức, cơ sở vật chất và công nghệ, năng lực nhân sự và hiệu quả hoạt động. Chỉ khi tất cả các yếu tố này được thỏa mãn đầy đủ mới có thể đảm bảo rằng thư viện có vai trò quan trọng và được ưu tiên đầu tư theo quy định của pháp luật.

 

Xem thêm: Mức lương nhân viên thư viện trường học được nhận hiên nay là bao nhiêu ?

Liên hệ hotline 19006162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn