Những trường hợp được miễn lệ phí trước bạ nhà đất

1. Khái niệm lệ phí trước bạ

Lệ phí trước bạ là một loại phí mà các tổ chức, cá nhân phải nộp khi thực hiện các giao dịch liên quan đến tài sản như mua bán, chuyển nhượng, thừa kế hoặc tặng cho, và tài sản đó thuộc đối tượng phải chịu lệ phí trước bạ. Căn cứ vào khoản 2 Điều 3 Luật Phí và Lệ phí năm 2015, lệ phí được định nghĩa là khoản tiền mà tổ chức hoặc cá nhân có nghĩa vụ nộp khi được cơ quan nhà nước cung cấp các dịch vụ công hoặc thực hiện các công việc liên quan đến quản lý nhà nước. Khoản tiền này được quy định cụ thể trong Danh mục lệ phí đi kèm với Luật Phí và Lệ phí.

Đối với lệ phí trước bạ, đây là khoản phí mà cá nhân hoặc tổ chức phải nộp trước khi tài sản thuộc đối tượng phải chịu lệ phí, chẳng hạn như nhà đất, phương tiện giao thông, và một số loại tài sản khác, được đưa vào sử dụng hợp pháp. Việc nộp lệ phí trước bạ giúp xác nhận quyền sở hữu tài sản và hoàn tất các thủ tục pháp lý liên quan, đảm bảo tài sản đó được ghi nhận chính thức và đúng quy định pháp luật.

2. Cơ sở pháp lý

Cơ sở pháp lý quy định về các trường hợp được miễn lệ phí trước bạ đối với nhà đất được xây dựng và ban hành dựa trên Nghị định số 10/2022/NĐ-CP của Chính phủ, có hiệu lực từ ngày 01/03/2022. Nghị định này quy định rõ ràng và chi tiết về lệ phí trước bạ, bao gồm cả các trường hợp được miễn, giảm và cách thức tính lệ phí trước bạ đối với nhiều loại tài sản, trong đó có nhà ở và đất đai.

Cụ thể, theo Nghị định 10/2022/NĐ-CP, lệ phí trước bạ là một khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải nộp khi đăng ký quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với tài sản thuộc diện phải nộp lệ phí. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, Nhà nước có thể xem xét miễn lệ phí trước bạ cho một số đối tượng nhất định nhằm giảm gánh nặng tài chính cho các cá nhân, tổ chức, đồng thời thể hiện chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với các đối tượng yếu thế.

Những trường hợp được miễn lệ phí trước bạ thường liên quan đến các hoàn cảnh cụ thể như tài sản được chuyển nhượng giữa các thành viên trong gia đình, tài sản của người có công với cách mạng, hộ nghèo, hoặc tài sản của các cơ quan, tổ chức thuộc Nhà nước. Bên cạnh đó, còn có những trường hợp khác như tài sản được chuyển giao từ bố mẹ cho con, tài sản được thừa kế hoặc tặng cho trong phạm vi gia đình đều thuộc diện được miễn lệ phí trước bạ.

Ngoài việc liệt kê các trường hợp miễn lệ phí, Nghị định 10/2022/NĐ-CP cũng quy định rõ ràng về trình tự, thủ tục thực hiện miễn lệ phí trước bạ. Các tổ chức, cá nhân thuộc diện miễn lệ phí cần chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và nộp cho cơ quan có thẩm quyền để được xem xét. Quá trình này bao gồm việc kê khai, xác minh và xét duyệt hồ sơ, nhằm đảm bảo rằng các đối tượng đủ điều kiện được hưởng chính sách miễn lệ phí sẽ không phải nộp khoản phí này.

Việc áp dụng các quy định trong Nghị định 10/2022/NĐ-CP là một phần quan trọng trong hệ thống pháp luật tài chính của Việt Nam, góp phần bảo vệ quyền lợi của các cá nhân, tổ chức có hoàn cảnh đặc biệt, đồng thời thúc đẩy việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực đất đai và nhà ở trong xã hội. Chính sách này không chỉ giúp giảm thiểu gánh nặng tài chính cho người dân, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các giao dịch liên quan đến nhà đất trong bối cảnh kinh tế xã hội ngày càng phát triển.

3. Những trường hợp được miễn lệ phí trước bạ nhà đất

Trước đây, nhà đất được coi là một loại tài sản bắt buộc phải chịu lệ phí trước bạ, nghĩa là khi thực hiện các giao dịch chuyển nhượng hoặc đăng ký quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, người dân phải nộp một khoản lệ phí nhất định theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, kể từ ngày 01/03/2022, khi Nghị định 10/2022/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, một số trường hợp liên quan đến nhà và đất đã được miễn lệ phí trước bạ theo quy định tại Điều 10 của Nghị định này.

Cụ thể, một số trường hợp đặc biệt được miễn lệ phí trước bạ bao gồm:

- Nhà và đất thuộc cơ quan Đại diện ngoại giao, cơ quan Lãnh sự và tổ chức quốc tế thuộc hệ thống Liên hợp quốc: Đây là các tài sản thuộc quyền sở hữu hoặc sử dụng của các cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế, bao gồm cả nhà ở của người đứng đầu các cơ quan này tại Việt Nam. Theo hướng dẫn chi tiết tại Khoản 1 Điều 5 Thông tư 13/2022/TT-BTC, trụ sở của các cơ quan đại diện này bao gồm các tòa nhà, các bộ phận của tòa nhà, và phần đất trực thuộc, được sử dụng cho mục đích chính thức của các cơ quan này. Những tài sản này, do tính chất công vụ, được miễn hoàn toàn lệ phí trước bạ.

- Đất được Nhà nước giao hoặc cho thuê với hình thức trả tiền một lần cho cả thời gian sử dụng: Đối với các mục đích sử dụng công cộng, thăm dò, khai thác khoáng sản, nghiên cứu khoa học, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, hoặc đầu tư xây dựng nhà để chuyển nhượng, đất thuộc diện này sẽ được miễn lệ phí trước bạ.

- Đất sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, hoặc làm muối: Những diện tích đất được Nhà nước giao, cho thuê, hoặc công nhận quyền sử dụng cho mục đích nông nghiệp, lâm nghiệp hoặc sản xuất tương tự cũng được hưởng chính sách miễn lệ phí.

- nĐất nông nghiệp chuyển đổi giữa các hộ gia đình trong cùng xã, phường, thị trấn để thuận lợi cho sản xuất: Điều này nhằm khuyến khích sự linh hoạt trong sử dụng đất nông nghiệp giữa các hộ gia đình để tối ưu hóa sản xuất.

- Đất nông nghiệp do hộ gia đình, cá nhân tự khai hoang: Nếu diện tích đất khai hoang phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt, không có tranh chấp và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thì cũng sẽ được miễn lệ phí trước bạ.

- Nhà và đất thuộc sở hữu của các tổ chức tôn giáo, cơ sở tín ngưỡng: Các tổ chức này được Nhà nước công nhận và cho phép hoạt động, bao gồm đất có công trình chùa, nhà thờ, niệm phật đường, và các cơ sở tín ngưỡng khác, sẽ được miễn lệ phí theo hướng dẫn tại Khoản 2 Điều 5 Thông tư 13/2022/TT-BTC.

- Nhà đất thuộc các trường hợp thừa kế hoặc quà tặng trong gia đình: Các giao dịch thừa kế hoặc tặng nhà đất giữa vợ chồng, cha mẹ và con cái, ông bà và cháu, anh chị em ruột với nhau sẽ không phải chịu lệ phí trước bạ.

- Nhà tình nghĩa, nhà đại đoàn kết và các tài sản được hỗ trợ mang tính chất nhân đạo: Nhà, đất được tặng cho với mục đích nhân đạo cũng nằm trong diện được miễn lệ phí trước bạ.

- Nhà xưởng và các công trình phụ trợ của cơ sở sản xuất: Nhà xưởng, nhà kho, nhà ăn, nhà để xe phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của các cơ sở cũng được hưởng chính sách miễn lệ phí.

- Nhà đất của các cơ sở thực hiện xã hội hóa trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, thể dục thể thao, và môi trường: Những cơ sở này, nếu đáp ứng đủ tiêu chuẩn về quy mô và chất lượng theo các quy định hiện hành của Nhà nước, cũng sẽ được miễn lệ phí trước bạ khi đăng ký quyền sở hữu, sử dụng nhà đất.

- Nhà đất thuộc sở hữu của hộ gia đình nghèo hoặc đồng bào dân tộc thiểu số: Hộ nghèo hoặc hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở các khu vực khó khăn, miền núi và vùng sâu, vùng xa cũng được hưởng ưu đãi miễn lệ phí trước bạ.

- Các tài sản phục vụ cho quốc phòng, an ninh: Nhà, đất và các phương tiện chuyên dụng phục vụ cho mục đích quốc phòng, an ninh đều thuộc diện được miễn lệ phí theo quy định của pháp luật.

4. Điều kiện để được miễn lệ phí trước bạ nhà đất

Điều kiện để được miễn lệ phí trước bạ nhà, đất theo quy định hiện hành tại Việt Nam được quy định cụ thể trong Nghị định 10/2022/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn liên quan. Những điều kiện và trường hợp miễn lệ phí trước bạ nhà đất bao gồm:

- Nhà, đất thuộc sở hữu của cơ quan đại diện ngoại giao, lãnh sự và tổ chức quốc tế:

+ Nhà, đất là trụ sở của cơ quan đại diện ngoại giao, lãnh sự, cơ quan đại diện của tổ chức quốc tế thuộc hệ thống Liên hợp quốc.

+ Nhà ở của người đứng đầu các cơ quan này tại Việt Nam cũng được miễn lệ phí trước bạ.

- Nhà, đất sử dụng vào mục đích công cộng hoặc nghiên cứu, khai thác:

Đất được Nhà nước giao hoặc cho thuê để sử dụng vào các mục đích công cộng, như thăm dò, khai thác khoáng sản, nghiên cứu khoa học, hoặc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng.

- Nhà, đất sử dụng vào mục đích sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp:

Đất được Nhà nước giao, cho thuê hoặc công nhận quyền sử dụng cho mục đích sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản hoặc làm muối.

- Nhà, đất của các tổ chức tôn giáo, cơ sở tín ngưỡng:

Đất, nhà thuộc sở hữu của các tổ chức tôn giáo, cơ sở tín ngưỡng đã được Nhà nước công nhận và hoạt động hợp pháp, như đình, đền, chùa, nhà thờ, thánh đường.

- Nhà, đất nhận thừa kế, quà tặng giữa các thành viên gia đình:

Miễn lệ phí trước bạ đối với nhà, đất được thừa kế hoặc tặng giữa các mối quan hệ thân thiết như vợ chồng, cha mẹ với con cái, ông bà với cháu, anh chị em ruột.

- Nhà, đất tái định cư hoặc thuộc diện bồi thường:

Các trường hợp nhận nhà, đất do Nhà nước bồi thường hoặc tái định cư sau khi bị thu hồi cũng được miễn lệ phí trước bạ.

- Nhà tình nghĩa, nhà đại đoàn kết:

Các căn nhà được xây dựng hoặc tặng với mục đích nhân đạo, như nhà tình nghĩa, nhà đại đoàn kết, cũng nằm trong diện miễn lệ phí.

- Nhà xưởng, cơ sở sản xuất kinh doanh:

Miễn lệ phí cho các công trình nhà xưởng, nhà kho, nhà ăn, nhà để xe của các cơ sở sản xuất kinh doanh.

- Nhà, đất của hộ nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số:

Miễn lệ phí trước bạ đối với nhà ở, đất ở của hộ nghèo hoặc đồng bào dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn và Tây Nguyên.

- Nhà, đất của các cơ sở thực hiện xã hội hóa:

Các cơ sở thực hiện xã hội hóa trong các lĩnh vực giáo dục, đào tạo, y tế, văn hóa, thể dục thể thao, và môi trường được miễn lệ phí trước bạ, với điều kiện phải đáp ứng tiêu chuẩn và quy mô theo quy định của pháp luật.

Xem thêm: Trường hợp giao dịch về đất được miễn lệ phí trước bạ mới nhất?

Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật Minh Khuê. Quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được giải đáp.